وی با اشاره به کتاب «کلام و جامعه در سده های دوم و سوم هجری؛ تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام»، ادامه داد: این کتاب به مباحث کلامی سده‌های دو و سه هجری می‌پردازد و این کتاب تمرکزش کلام اسلامی در اواخر دوره بنی‌امیه به‌خصوص بنی‌عباس است و دوستانی که با این دوره آشنایی دارند می‌دانند این مقطع برای دانش کلام چقدر موثر و مهم بوده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مجموع این کار شش جلد است. چهار جلد اول متن است که در آن با دو بخش روبه‌رو هستیم. حدود سه جلد و نیم آن به نفع مباحث تاریخی موضوعی است و نویسنده کتاب «یوزف فان اس» به وضعیت و سرگذشت کلام در پنج حوزه علوم اسلامی یعنی مصر، عراق، حجاز و شرق ایران می‌پردازد. این نحوه تقسیم‌بندی که در هر حوزه‌ای نحله‌های مختلف و نمایندگان آنها حضور دارند و آنها را در گفت‌وگویی با هم مواجه می‌کند یک نحوه ورود جدیدی به سنت کلام اسلامی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: گذشته از آن وقتی آرا نقد می‌شود، نویسنده تلاش کرده با دقت معلوم کند این اقوال دقیقاً چه هست و هیچ حرف کلی درباره نحله‌های کلامی نمی‌زند بلکه دقیقاً بیان می‌کند که چه کسی چه چیزی گفته است.
بهشتی یادآور شد: کتاب به لحاظ استناد کم نظیر است. نویسنده بیش از چهار هزار منبع از منابع اسلامی و عربی و دیگر منابع را زیرورو کرده و در مجموع توانسته است روی یک پشتوانه خوبی در این پژوهش دقت کند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: نقطه برجسته دیگر این کتاب همان‌طور که از عنوان آن برمی‌آید نگاه جامعه و کلام و ربط بین آنهاست. نویسنده بدون اینکه بخواهد صرفاً نگاه جامعه‌شناسانه را در پیش بگیرد اما در عین حال اهمیت مناسبت‌های اجتماعی و تاثیرات آن بر روی اندیشه کلامی را به خوبی دنبال کرده است.
ویراستار علمی کتاب «کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری؛ تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام» تاکید کرد: برای پژوهشگران و محققان کلام به‌ویژه افرادی که در این زمینه کار تخصصی انجام می‌دهند، این کتاب بدون تردید کتابی است که از کنارش نباید و نمی‌شود گذشت. امروز هر کاری بخواهد در این حوزه صورت بگیرد از اینجا به بعد باید پیگیری شود.
این چهره فرهنگی افزود: هر کسی که این کتاب را مطالعه کند ممکن است در جاهایی با نویسنده موافق یا مخالف باشد اما نقد منصفانه و عالمانه این کتاب خودش زمینه‌ای برای پدید آمدن آثار خوب خواهد شد و نقطه عزیمت مناسبی فراهم خواهد آورد.
وی اضافه کرد: در کتاب ایده‌های خیلی خوبی برای کار در حیطه کلام مطرح شده و می‌توان طرح پرسش‌های خوب پژوهشی از این کتاب پیدا کرد. کتاب در اروپا به عنوان کتاب کلاسیک در حوزه علم شناخته می‌شود و ترجمه انگلیسی آن تقریباً پا به پای ترجمه فارسی در آمده و یک اثر متاسفانه نه چندان خوب به عربی ترجمه شده است و خیلی به کار ما نیامد، چون به نظرم رسید دقت و مطابقتی که متن فارسی توانست پیدا کند بهتر از برگردان عربی شده است و قدم‌های روی به جلوییی برداشته است.
بهشتی عنوان کرد: اخیراً بعد از انتشار سه جلد، کتاب را برای بعضی از جاها در بیرون ایران فرستادم و خیلی استقبال کردند که در ایران این کار انجام می‌گیرد، چون کار سنگین است. امیدوارم بقیه مجلدات بتواند با فاصله نه چندان طولانی منتشر شود.
وی گفت: ترجمه همه مجلدات انجام شده است اما کار سهل و ممتنع تطبیق، ویرایش نهایی و دقت نظرهایی که نویسنده مدنظر دارد در برگردان فارسی لحاظ شود باید انجام گیرد تا ما امانت دار بدی نباشیم و بتوانیم آنها را منتقل کنیم.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اول از همه جلد پنج و شش تهیه شد و بقیه متن‌ها به مدد همین دو جلد تهیه شده است. این دو جلد گنجینه قطعات است و نویسنده آنها را در متن به کار گرفته و خیلی داد و ستد خوبی بین جلد پنج و شش و مجلات دیگر صورت گرفته است، امیدوارم این مجموعه می‌تواند مفید واقع شود.
نظر شما