به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسین نظرعلی: چهارصد سال پیش، گروه کوچکی از هنرمندان و دوستداران ویلیام شکسپیر، چالش پیچیده‌ای را برای گردآوری آثار کامل او در کتابی یک جلدی آغاز کردند. مشخص نیست که این کار، از سر ارادت بوده یا در ازای پول.

اما بدون «فولیوی یکم» که در سال 1623، هفت سال پس از مرگ شکسپیر منتشر شد، نیمی از نمایشنامه‌های او از دست می‌رفت. اکنون و بعد از گذشت چهارصد سال، صاحبان خصوصی و سازمانی «فولیوی یکم» نسخه‌های خود را برای مشاهده عموم در سراسر انگلستان و ایرلند در دسترس قرار خواهند داد.

وب‌سایتی که به  «فولیوی یکم» به عنوان «یکی از شگفتی‌های بزرگ جهان ادبی» اختصاص دارد، داستان تولید این کتاب را روایت کرده و جای 235 نسخه باقی‌مانده، از جمله پنج نسخه‌ای را که در اختیار کتابخانه بریتانیاست، ثبت کرده است. فقط 56 نسخه کامل هستند که اکثر آنها برخی از صفحات اصلی خود را ندارند.

کتابخانه انگلستان امسال نمایشگاهی برگزار می‌کند و فیلمی بلند با فیلمنامه ریچارد بین و کلایو کلمن در دست تولید است. دو کتاب با نام‌های «تولید فولیوی یکم شکسپیر» و «فولیوی یکم شکسپیر: چهارصد سالگی کتاب آیکونیک»، هر دو نوشته اما اسمیت، استاد مطالعات شکسپیر در دانشگاه آکسفورد، ماه آینده منتشر خواهد شد.

مارکوس کولز، تاجر سابق و پشتیبان این وب‌سایت که می‌گوید پس از بازدید تصادفی از تئاتر گلوب در لندن، نسبت به فولیوی یکم، حساس شده است، گفت که مجموعه‌های صحافی شده آثار شکسپیر، «نزدیک‌ترین چیزی هستند که می‌توانند ما را به نوشته اصلی او برسانند.»

در زمان شکسپیر، نمایشنامه‌هایی برای اجرا نوشته و به ندرت چاپ می‌شد- در نتیجه بسیاری از آنها گم شدند اما در سال 1616، سال مرگ شکسپیر در 52 سالگی، دوست و رقیب او بن جانسون، مجموعه‌ای از اشعار و نمایشنامه‌های وی را در قالب فولیو (دست‌نوشته) منتشر کرد.

جان همینگز، هنری کندل و ریچارد باربیج، سه همکار شکسپیر در شرکت بازیگری «کینگزمن» مشغول کار روی مجموعه‌ای از نمایشنامه‌ها شدند. هجده مورد چاپ شده بود، اما 18 مورد دیگر فقط در قالب نسخه‌های دست‌نویس حاشیه‌نویسی یا کتاب های فوری وجود داشت.

این سه نفر دست‌نوشته‌های ویرایش شده را به یک چاپخانه معتبر بردند، جایی که آنها را به صورت فلزی، کپی می‌کردند. در این پروسه، اشتباهات زیادی پیش آمد و چون کاغذ بسیار گران بود، اشتباهات باقی ماندند. صفحه عنوان «فولیوی یکم» پرتره‌ای از شکسپیر بود که با حکاکی خطوط بسیار ظریف روی یک ورق مسی ساخته شده بود.

کولز گفت: فرآیند چاپ «در محیط کاری بسیار بد و بسیار سختی پیش رفت» با این حال، کتاب‌ها در نوامبر 1623 آماده فروش بودند.

ابتدا 18 نمایشنامه منتشر نشده باید به وسیله مسئول مربوطه در خانواده سلطنتی، در سالن استیشنرز و در سایه کلیسای جامع سنت پل، امضا می‌شد. نسخه اصلی این مجوز که هنوز در آن سالن نگهداری می‌شود، شامل «کمدی‌ها، تاریخ‌ها و تراژدی‌های ویلیام شکسپیر» از جمله توفان، شب دوازدهم، و آنتونی و کلئوپاتراست.

حدود 700 تا 750 نسخه از «فولیوی یکم» تولید شد. برخی از آنها را با پوست گوساله، گوسفند یا بز جلد می‌کردند که گرانقیمت می‌شد، اما بیشتر آنها بدون جلد باقی می‌ماندند. به گفته کولز، بازار هدف این کتاب، «تماشاگران حرفه‌ای و ثروتمند تئاتر» بود.

از بین نسخه‌های باقی مانده، 50 نسخه در بریتانیا و 149 نسخه در آمریکاست. کولز گفت: «زمان زیادی طول کشید تا این کار، تبدیل به کتابی با ارزش شد.» یک نسخه بکر، با تمام ورق‌های های اصلی آن، دست نخورده، در حراجی در سال 2020 نزدیک به 10 میلیون دلار فروخته شد.

هیچکدام از نسخه‌های «فولیوی یکم» یکسان نیستند و هرکدام، تاریخ و داستان متفاوتی دارند، اما این کتاب برای انگلیسی‌زبانان، حیاتی است. کمتر روزی هست که در انگلستان، عبارتی از نمایشنامه‌های شکسپیر نشنوید، اغلب بدون اینکه گوینده متوجه شود که آن را از شکسپیر نقل می‌کند.

اسمیت گفت: «بدون فولیوی یکم، برخی از نمایشنامه‌های شکسپیر در نسخه‌هایی جداگانه، پراکنده می‌ماندند. بدون این کتاب و روشی که باعث حفظ و تثبیت شهرت شکسپیر شده است، امروز نمی‌توانستیم درباره او بحث و تدریس یا از او نقل قول کنیم.»