به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه استانبول» نوشته عثمان غازی اوزگودنلی با برگردان مهدی رحیم‌پور به چاپ رسید.

در این کتاب مطالب در سه عنوان «مقدمه مترجم»، «مقدمه‌ای بر داستان‌های نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه استانبول»، «ملاحظاتی درباره نسخه‌های خطی فارسی در حوزه تاریخ در کتابخانه‌های استانبول» و «نسخه‌های موجود در مقبره شیخ صفی‌الدین اردبیل» جای گرفته است.

درباره مجموعه پیش‌رو که شمایی کلی از حضور و نفوذ زبان فارسی در آناتولی را صرفا با بررسی نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه‌های استانبول پیش چشم می‌گذارد. این مجموعه از سه مقاله تشکیل شده است. هر سه مقاله به قلم عثمان غازی اوزگودنلی یکی از محققان فاضل، سختکوش و منصف و دقیق ترکیه تالیف شده است. مقاله اول به بررسی نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه استانبول می‌پردازد که با روش‌های آماری به دلایل و نیز تاریخچه مختصر حضور و تاثیر زبان فارسی در آسیای صغیر با تکیه بر نسخه‌های فارسی کتابخانه‌های استانبول پرداخته و تحلیل‌های قابل تاملی ارائه داده است.

نتایج بررسی‌ها و تحلیل‌های او قابل توجه و تا حد زیادی مقرون به صحت است. مقاله دوم به صورت اختصاصی به بررسی آماری نسخه‌های خطی فارسی در موضوع تاریخ در کتابخانه‌های استانبول پرداخته و در آن مقاله نیز با ارائه آماری دقیق، فرایند حضور و نفوذ نسخه‌های خطی فارسی در آناتولی در موضوع تاریخ را با تکیه بر نسخه‌های موجود در کتابخانه‌های استانبول بررسی کرده است.

در این دو مقاله نویسنده بر اساس تاریخ کتابت، محل تالیف و یا محل کتابت، محل نگهداری نسخه‌ها در کتابخانه‌های استانبول و عناصر به بررسی دلایل و شیوه‌های انتقال نسخه‌های فارسی ایران به آناتولی پرداخته و همچنین به روند استنساخ آثار فارسی در شهرهای آناتولی نیز توجه داشته است. آنچه در این دو مقاله بیش از هر چیز، دستکم برای نگارنده، حائز اهمیت است. آمار و ارقام دقیقی است که نویسنده به دست داده است. مقاله سوم به موضوع بسیار مهم نسخه‌های این کتابخانه آماده شده، 972 کتاب، قرآن و جزوات قرآن در آنجا موجود بوده است.

در سال 1243 .ق پاسکویچ دوتین بسیاری از نسخه‌های آن را به ارمیتاژ و لنینگراد برد که در سال‌های اخیر فهرست‌هایی از این کتاب‌ها به وسیله برخی محققان و فهرست‌نگاران فراهم شده است. اولین اطلاع ما از مجموعه اسناد بقعه، به سده دهم بازمی‌گردد که شاه تهماسب در سال 973.ق به محمدقاسم بیگ متولی بعقه، دستور تهیه فهرستی از اموال بعقه را می‌دهد تا این اموال سروسامان پیدا کند.

عبدی بیگ شیرازی در سال 975.ق فهرستی جامع بر اساس اسناد موجود در بعقه فراهم کرد و نام آن را صریح‌الملک نهاد. پس از آن چند فهرست دیگر از اسناد بعقه شیخ صفی در دسترس است که از آن میان می‌توان به نسخه‌ای به نام صکوک و سجلات تیموری اشاره کرد که هورست آن را در سال 1985 به صورت عکسی منتشر کرد. در سال 1331 شمسی به حکم وزارت مالیه و خزانه‌داری کل، فهرست دیگری از کتابخانه بعقه تهیه شد که نسخه‌هایی از آن در سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان اسناد ملی نگهداری می‌شود. 

عثمان غازی اوزگودنلی، در ایران تقریبا محققی شناخته شده است و بیشتر او را با نوشته‌ای که در مقدمه چاپ عکسی تاریخ وصاف منتشر شد (تجربه الامصار و تزجیه الاعصار) (تاریخ وصاف)، شرف‌الدین عبدالله بن عزالدین فضل الله بن ابی نعیم یزدی/ شیرازی، نسخه‌برگردان جلد چهارم کتاب از روی نسخه مولف، به کوشش ایرج افشار در مجله بخارا(تازه‌ها و پاره‌های ایران‌شناسی)(38) مهر و آبان 1382، شماره 32، ص 84-83) به معرفی او پرداخته در مطلبی با عنوان «نوشته‌های اوگوزدنلی»، به فهرستی از نوشته‌هایش اشاره کرده بود. 

او در سال 1973 در قیصریه زاده شد. تحصیلات ابتدایی را در قیصریه بین سال‌های 1977- 1982 و دوران متوسطه را بین سال‌های 1982- 1988 در قرشهر گذراند. در سال 1988 در دانشگاه مرمر در رشته تاریخ پذیرفته و در سال 1992 فارغ‌التحصیل شد. همان سال دوره فوق‌لیسانس را آغاز کرد و در سال 1994 با دفاع از پایان نامه خود با عنوان «سلطان سنجر و قراختائیان- نبرد قطوان (536ق/1141م)» فارغ‌التحصیل شد. همان سال و در همان دانشگاه، تحصیل در دوره دکتری را آغاز کرد و در انتهای سال 1997 از رساله خود با عنوان «غازان خان و اصلاحات او» دفاع کرد.

در طول دوره تحصیل دکتری (از سال 1995 تا 1997) به ایران سفر کرد و یادگیری زبان فارسی را که بیشتر و در دوره فوق‌لیسانس آغاز کرده بود، در تهران تکمیل کرد. علاوه بر آن، در سال‌های 1998، 2000، 2003، 2004 و 2005 در چند سفر مطالعاتی به شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، اردبیل و قم رفت و به تکمیل کارهای پژوهشی خود پرداخت. در سال 2001 به گروه تاریخ دانشکده علوم و ادبیات دانشگاه مرمره و در سال 2002 به گروه تاریخ موسسه مطالعات ترکی دانشگاه مرمره منصوب شد. پژوهش‌های او بیشتر بر موضوعات مختلفی چون نسخه‌های خطی اسلامی، سکه‌شناسی اسلامی، تاریخ سلجوقی، تاریخ ایلخانی، تاریخ و فرهنگ ایران قرون وسطی، روابط فرهنگی ترک ایران و سیر تاریخ ترک در ایران متمرکز است.

انتشارات تمثال کتاب «نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه استانبول» نوشته عثمان غازی اوزگودنلی با برگردان مهدی رحیم‌پور در 238 صفحه و شمارگان 500 نسخه را روانه بازار کتاب کرد.