كتاب «ادبيات زندان»(نقد و بررسي داستانهای كوتاه بزرگ علوی)، نوشته «روحالله مهدیپور عمرانی» است، با ويراستاری مهدی خطيبی، كه اخيرا از سوی انتشارات «آفرينش» روانه بازار كتاب شده است./
نويسنده در نوشتار خود با نام «به جای مقدمه» درباره انگيزهها و علايقش از دوران نوجوانی و موضوعاتی چون پايداری و سرگذشت در بند ماندههای تاريخ ادبيات، سخن گفته است.
او در شرح اين خاطرهها از «مسعود سعد سلمان» و اشعار در بند او، «ناصر خسرو قباديانی» و «خاقانی شروانی» نام برده و در ادامه چنين گفته است:
«پس از همه اينها بود كه «ورقپارههاي زندان» بزرگ علوي را ديدم و در روزهايي كه از دشواري نوشتن اين مجموعه، فارغ میشدم، سرودههاي «لرد بايرون» به دستم رسيد. آيا اول و آخر اين ژانر ادبي، همين كتابها بوده و خواهد بود؟ آيا ادبيات زندان يك نوع ادبي است؟ پايهگذار و پيشگام اين نوع ادبي در ايران كيست؟ و كيفيت كارش چگونه است؟ آيا میتوان در حوزه ادبيات نثر، براي ادبيات پايداري و زندان، در تاريخ معاصر ايران، پيشتاز و پيشقراولي تعيين كرد؟»
«پور عمراني» در جايي ديگر از مقدمه درباره روحيات بزرگ علوی و تجربيات و خلق و خوي او پس از سالهاي زندان اين گونه توضيح داده است: «او در طول چهار سال زندان، با فضاي حاكم بر زندانهاي كشور، با خلق و خوي زندانيان - اعم از عادي و سياسي - با رفتار و روانشناسي زندانيان آشنا شد. دستاوردهايي كه با هيچ وسيله ديگر و در هيچ جاي ديگري با اين كيفيت قابل دستيابي نبودند. بزرگ علوي با كولهباري از تجربه از زندان آزاد شد. او حتي در زندان، داستانهاي كوتاه «پادنگ»، «ستاره دنبالهدار»، «انتظار» و «رقص مرگ» را نوشت.»
مولف در بخش پاياني مقدمه كتاب گفته است:«بزرگ علوي هر كه بود و هر چه كه نكرد، يك كار عمده انجام داد و آن فتح باب نوعي از ادبيات است كه به ادبيات پايداري و زندان مشهور شد...
در این کتاب گزينش داستانها، براساس دورههاي تاريخي زندگي و نويسندگي بزرگ علوي صورت گرفته و نقدهاي كوتاهي درباره شاخصترين داستانهايش نوشته شده است.»
بخش اول كتاب از صفحه ۳۲ تا ۳۶ به برشمردن سالشمار زندگي و آثار بزرگ علوي، كتابشناسي وی، گزيده مقالاتش و ارزيابيها و جايزهها، اختصاص دارد.
عنوان بخش دوم كتاب، «علوی و نقدنويسی» است و در بخش سوم به «نقد و بررسي داستانهاي كوتاه بزرگ علوي» پرداخته شده است.
گزيده داستانهاي كوتاه، عنوان بخش چهارم كتاب ادبيات زندان است كه در آن سرفصلهايي چون: از مجموعه چمدان(چمدان، سرباز سربي،شيكپوش)، از مجموعه نامهها(گيلهمرد، يه ره نچكا، دز آشوب، خائن، پنج دقيقه پس از دوازده)، از نشريات و مجلهها(پادنگ، انتظار، در به در، وبا) ارزيابي ميشود.
بخش پنجم نيز شامل نمايه كتاب است.
كتاب «ادبيات زندان»(گزيده و گزينه پيرامون داستانهاي كوتاه بزرگ علوي)نوشته «روحالله مهدي پور عمراني» و ويراسته «مهدي خطيبي»، زمستان امسال(۱۳۸۷) از سوي انتشارات «آفرينش» به شمارگان ۲۰۰۰ نسخه به چاپ رسيده است.
اين كتاب ۴۰۰ صفحه و قيمت آن ۶۰۰۰ تومان است.
نظر شما