به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شرح ابن ابی‌الحدید یکی از مهم‌ترین شرح‌های نوشته‌شده بر نهجالبلاغه است. هر چند که در شیعه بودن یا اهل تسنن بودن وی در میان شیعیان و اهل تسنن اختلاف نظرهای متعددی وجود دارد اما به‌طور مشخص و در آرای دو طرف، این مساله مشهود است که ارادت خاصی به امام علی (ع) داشته و به پیروی از مکتب معتزله، این امام را از دیگر خلفای راشدین برتر می‌دانسته، تا جایی که در کتابش تصریح می‌کند، امام علی (ع) هم در کثرت ثواب و هم در فضایل و خصال حمیده، از دیگران برتر است.
مجموعه 20 جلدی شرح نهج البلاغه که تا پیش از این به صورت عربی محل رجوع بوده در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را به همراه ترجمه آن ذکر کرده و در بخش دوم بر اساس تقسیم‌بندی موضوعی، موضوعات و مباحث مهم را با سرفصل‌های موضوعی بیان کرده است.
لایقی در انجام ترجمه خود برای این کتاب نیز همین ترتیب را رعایت کرده و بر همین اساس، ترجمه کتاب نیز مطابق فصل‌بندی و تقسیم‌بندی متن عربی انجام شده و مترجم تنها با بازنگری و ویرایش جدید ترجمه خود، این کتاب را آماده استفاده کرده است. در نتیجه نویسنده در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را توضیح داده و در بخش دوم بر اساس موضوعات مطرح شده شرحی بر خطبه‌ها یا بیانات را ارایه کرده است.
از آنجا که سخنان امام علی (ع) دارای سبک ویژه‌ای است بسیاری از ادیبان و دانشمندان در طی اعصار کوشش کرده‌اند تا درباره سخنان وی کتاب‌های جداگانه و دیوان‌های مستقلی تالیف کنند.
در طی زمان و گذشت اعصار، انتساب مطالب کتاب نهج البلاغه به امام علی(ع) در نزد علما و محققین، خواه متقدم و خواه متاخر محل شک و تردید واقع شده که ابن ابی‌الحدید این مطلب را مورد بحث قرار داده است.
ابن ابی‌الحدید، این اثر را در ۲۰ جزء به نام ابن علقمی وزیر تألیف کرد. عمده شهرت و معروفیت ابن ابی الحدید به سبب تالیف این کتاب است که حاوی مجموعه عظیمی از ادب و تاریخ و کلام و فرهنگ اسلامی است. وی این شرح را در اول رجب ۶۴۴ ق/ ۱۲ نوامبر ۱۲۴۶م آغاز کرد و در آخر صفر ۶۴۹ ق/ ۲۳ مه ۱۲۵۱م به پایان رساند و چنان که خود در آخر کتاب می‌نویسد، تدوین این اثر چهار سال و هشت ماه طول کشید که برابر با مدت خلافت حضرت علی (ع) است.
نویسنده در این شرح، بسیاری از آرای معتزله را ذکر کرده و شرح وی از نظر موضوع و مزایای ادبی و تاریخی اهمیت خاص دارد، زیرا ابن ابی‌الحدید که در زمان مغولان می‌زیسته، گزارش مبسوطی از ابتدای خروج مغول و فتح ماوراءالنهر و خراسان و عراق و دیگر نواحی و هجوم آنان به بغداد در کتاب خود نوشته که از منابع مهم تاریخ در این موضوع به شمار می‌آید.
ابن ابی‌الحدید در این کتاب غیر از کتاب‌های مشهوری چون تاریخ طبری و سیره ابن هشام و اغانی و کتب معروف دیگر که در دسترس هستند، از کتاب‌های نادری استفاده کرده که امروزه بعضی از آنها از میان رفته‌اند و یا در دسترس ما نیستند.
چهارشنبه ۸ تیر ۱۴۰۱ - ۱۱:۳۰
نظر شما