خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- محمدجعفر محمدزاده، نویسنده و پژوهشگر زبان فارسی: تمام قفقاز جنوبی بوی ایران می‌دهد، شاعران ایرانی، فرهنگ ایرانی، آداب و رسوم ایرانی و اگر نبود ضعف حاکمان قاجار، منهای رشادت عباس میرزا و جنگ‌های بیست‌وپنج‌ساله او، و توطئه مشترک روسیه تزاری و نیرنگ انگلیسی‌ها در دو معاهده گلستان در سال ۱۱۹۲ و ترکمانچای در ۱۲۰۶ که هفده شهر در مساحت بیش از ۲۶۰ هزار کیلومتر مربع از پیکر وطن جدا افتادند، امروز جزیی از جغرافیای ایران بودند، و گرچه آنجا امروز به نام‌های دیگری در جغرافیای سیاسی جهان شناخته می‌شوند اما هیچ‌گاه پیشینه و فرهنگ ایرانی از آنجا زدوده نخواهد شد و این حقیقت نباید از یادها برود و بر نويسندگان و اهل قلم است که مرثیه جدایی هفده شهر قفقازی ایران را بازگو کنند.
یحیی دولت‌آبادی در خاطرات خود، زمانی که بعد از به توپ بسته شدن مجلس و دوره استبداد صغیر محمدعلی‌شاه به تبعید می‌رود، در شعبان ۱۳۲۶ قمری، وارد منطقه تفلیس و گرجستان می‌شود، مشاهده خود را از آثار ایران در قفقاز چنین نوشته است: «در این شهر از بناهای سلاطین صفویه، مخصوصاً شاه‌عباس، متعدد هست و در امتعه خانه بزرگی که دارد آثار سلاطین ایران بسیار است، بیرق‌های شیر و خورشید که در جنگ‌ها گرفته شده لعن ابدی به رجال خیانتکار ایران است.
مردم تفلیس با ایرانیان مهربان و غمخوار ایشانند. کسی تا به چشم خود این مرکز مملکت قفقاز و سایر شهرهای بزرگ و آبادی‌های بسیار و زمین‌های حاصلخیز و رودخانه‌ها و بیابان‌های سرسبز و خرم را مشاهده نکند نمی‌داند چه قسمت پر قیمتِ بزرگی از پیکر وطن عزیز ما به جهالت و نادانیِ رجال دولت و ملت جدا شده و چه مملکت زرخیز در ماورای بحر خزر به رایگان از دست ما رفته است، خدا کند باقیمانده را بتوانیم نگاهداریم.» (دولت آبادی: ۱۳۸۷ج ۳، ص ۸۵۳)
چهارشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۰ - ۱۰:۰۰
نظر شما