به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست خبری سی و هفتمین‌دوره جایزه کتاب سال و بیست و هفتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال یکشنبه ۱۳ بهمن ماه در سرای اهل قلم برگزار شد.
نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب در این نشست با انتقاد به سیاست‌های آمریکا و تهدیدات دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور طی ماه‌های اخیر، شهادت سردار قاسم سلیمانی را به عموم ایرانیان و مسلمانان جهان تسلیت گفت.
وی ضمن ابراز امیدواری از تداوم راه آن شهید و پایداری جبهه مقاومت در منطقه، گفت: در زمانه‌ای زندگی میکنیم که افراد مدعی فرهنگ جهانی و تبدیل کردن جهان به مهد تمدن خودشان، اما بی فرهنگ‌ترین کارها را انجام می‌دهند.
حسینی‌پور ادامه داد: ترامپ در سلسله اظهارات و توئیت‌هایش تهدیدات متعددی علیه ایران عنوان کرده که بخشی از آنها به حوزه فرهنگ برمی‌گردد؛ آنچنانکه تهدید کرده بود 52 نقطه فرهنگی ایران را مورد هدف قرار خواهد داد.
مدیرعامل خانه کتاب خطاب به رئیس‌جمهوری آمریکا و در پاسخ به اقدامات و اظهارات ضدفرهنگی او اظهار کرد: عمر برخی از کتابخانه‌های ایران از قدمت کشور آمریکا بیشتر است و این مساله نشان از ریشه‌های تمدن و فرهنگ در کشور ایران دارد.
حسینی‌پور ادامه داد: فرهنگ و تمدن ایران همیشه ققنوس‌‌وار در زمانه‌های مختلف سر برآورده و کسی را یارای رقابت با این تمدن و این فرهنگ نیست؛ زیرا همیشه این فرهنگ با این مردمش زایش داشته است و ایران و ایرانی فرهنگ خودش را همیشه قدر می‌نهد.
مدیرعامل خانه کتاب با اشاره به اظهارات محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان گفت: همانکونه که وزیر امور حارجه بیان کردند؛ تهدید رییس جمهور امریکا برای نابودی مراکز فرهنگی مصداق بارز تروریسم فرهنگی و بین المللی است که محکوم است و اتفاقا باعث زایشهای بیشتر در این حوزه شده است. تهدیدات ترامپ ناشی از نفرت همراه با حقارت است.
حسینی‌پور همچنین اقدام ضد انسانی کتاب‌سوزی را در سراسر جهان محکوم کرد و گفت: پیش‌تر دیده‌ایم که برخی از جهانیان طی اقدامات ضدفرهنگی اقدام به سوزاندن قرآن کریم کرده‌اند؛ کتابی که در قلم ما ایرانیان و مسلمانان جهان جای دارد.
وی با اشاره به برخی اقدامات نسنجیده در داخل کشور نیز افزود: همانطور که چنین اقداماتی در جهان محکوم است، کتاب‌سوزی در ایران هم قابل دفاع نیست.
مدیرعامل خانه کتاب در ادامه سخنانش به ارائه اطلاعاتی از سنوات و ادوار گذشته جایزه کتاب سال و اطلاعات سی‌وهفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی پرداخت.
نگاهی به عملکرد 36ساله کتاب سال
نیکنام حسینی‌پور در ادامه سخنان خود، به فرایند برگزاری سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب سال اشاره و بیان کرد: ابتدا باید بگویم بزرگ‌ترین رویداد کتاب‌محور کشور حتی با آمد و رفت دولت‌ها به کار خود ادامه داده است، طی سی‌و شش دوره برگزاری 300هزار و 157 عنوان کتاب را مورد داوری قرار داده‌است که 1642 عنوان طی این مدت به‌عنوان آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرفی شدند.
وی ادامه داد: طی سی‌وشش دوره برگزاری جایزه کتاب سال 646 عنوان اثر برگزیده، 996 اثر شایسته تقدیر معرفی شده‌اند و صاحبان این آثار مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.
مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب درباره بیشترین آثار موضوعی تقدیرشده در جایزه کتاب‌سال گفت: 407هزار و 64 عنوان در موضوع ادبیات، بیشترین آثار برگزیده جایزه کتاب‌سال هستند. کتاب‌های گروه کودک، دین، علوم کاربردی، علوم اجتماعی، تاریخ و جغرافیا، فلسفه، روانشناسی، علوم خاص و کلیات در ردیف‌های بعدی قرار دارند. از 646 اثر برگزیده 121 عنوان در حوزه علوم کاربردی بودند. کتاب‌های حوزه دین و ادبیات با 64 عنوان در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
حسینی‌پور درباره آمار کتاب‌های تقدیرشده در سی‌وشش دوره جایزه کتاب‌سال ادامه داد: در مجموع 996 عنوان کتاب در این سال‌ها به‌عنوان آثار تقدیری معرفی شدند که در حوزه علوم کاربردی 233 عنوان، در حوزه دین 140 عنوان و در حوزه علوم اجتماعی 108 عنوان کتاب قرار دارد.
پرافتخارترین برگزیدگان ادوار کتاب سال
وی با اشاره به بیشترین مولفان و مترجمان برگزیده و شایسته تقدیر جایزه کتاب‌سال بیان کرد: در طول ادوار جایزه کتاب سال، در بخش تألیف غلامحسین ابراهیمی‌دینانی با چهار کتاب، حسن ابراهیم‌زاده با سه کتاب و محمدباقر وثوقی، محمد حسن‌دوست، امیرمحمد طباطبایی، شاپور طاحونی و... با 2 کتاب در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند.
حسینی‌پور دامه داد: در بخش ترجمه نیز آذرتاش آذرنوش، عبدالله کوثری و حسین ابراهیمی‌اِلوند با 3 کتاب بیشترین کتاب برگزیده را داشته‌اند.
در بخش تصحیح و تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث با 6 کتاب، رضا مختاری با 3 کتاب، و نجفقلی حبیبی و علی‌اوسط ناطقی با 2 کتاب، بیشترین آثار برگزیده را در این بخش دارا هستند.
وی با اشاره به جنسیت برگزیدگان گفت: از نظر جنسیت پدیدآورندگان آثار برگزیده نیز این آمار قابل تأمل است که 1354 تن از آنها مرد و 238 تن از آنها زن هستند و درمجموع کل پدیدآورندگان 1592 نفر می‌باشند.
حسینی‌پور درباره ناشرانی که کتاب‌های آنها در سی‌وشش دوره گذشته بیشترین جوایز را از جایزه کتاب‌سال دریافت کردند بیان کرد: ناشران دولتی طی این سی‌وشش دوره پیشتاز بودند. مرکز نشر دانشگاهی با 56 عنوان کتاب، دانشگاه تهران با 50عنوان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی با 19 عنوان در این حوزه برترین ناشران دولتی هستند. علاوه بر این انتشارات خصوصی فرهنگ معاصر و سخن با 7 عنوان، همچنین انتشارات طرح نو، فاطمی، قدیانی و همچنین مروارید در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
وی درباره ناشران شایسته تقدیر دولتی و خصوصی گفت: نشر نی با 13 عنوان، افق با 9 عنوان، سخن با 8 عنوان در رتبه‌های اول تا سوم ناشران شایسته تقدیر بخش خصوصی قرار دارند. امیدواریم در دوره‌های آینده این وضعیت به سمت ناشران خصوصی تغییر کند.
مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب درباره وضعیت حضور ناشران دولتی و خصوصی در جایزه کتاب‌سال طی شش دوره گذشته افزود: به نظر می‌رسد ناشران دولتی بیشترین کتاب‌های برگزیده و شایسته تقدیر را در جایزه کتاب‌سال دارند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد طی این مدت به‌مرور جایگاه این دو دسته از ناشران در حال جابه‌جا شدن است. حوزه فعالیت ناشران دولتی در کتاب سال بیشتر حول محور کتاب‌های اندیشه‌ای است در حالی که ناشران خصوصی با توجه به اهداف اقتصادی نگاهشان بیشتر به سمت کتاب‌هایی است که قابلیت سرمایه‌گذاری افزون‌تری دارند.
برگزیده چینی و ملاحظه ویروس کرونا
حسینی‌پور درباره آثار داوری شده در سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب سال گفت: در این دوره 13 اثر برگزیده و 41 اثر شایسته تقدیر از سوی هیات داوران انتخاب شده‌اند، جوایز برگزیدگان مطابق سال‌های گذشته در مراسم اختتامیه اهدا خواهد شد و جوایز شایستگان تقدیر نیز در مراسم جداگانه‌ای اهدا خواهد شد.
مدیرعامل خانه کتاب درباره جایزه جهانی کتاب سال نیز گفت: شش برگزیده جایزه جهانی کتاب سال از کشورهای چین، فنلاند، روسیه، آلمان هستند. با توجه به شرایط جهانی و شیوع بیماری کرونا اگر موفق میزبانی برگزیده این دوره از جایزه جهانی کتاب سال از کشور چین نباشیم به احتمال زیاد جایزه وی همزمان با جایزه منطقه‌ای کتاب سال در چین به وی اهدا خواهد شد.
اختتامیه با حضور رئیس جمهوری
وی درباره مراسم اختتامیه گفت: آیین اختتامیه سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب‌سال 16 بهمن‌ماه ساعت 15 تا 17 و احتمالا با حضور ریاست جمهوری در تالار وحدت برگزار می‌شود. یادآور می‌شوم مراسم تقدیر از شایستگان تقدیر دو دوره گذشته جایزه کتاب سال برگزار نشده و احتمالا این دوره نیز برگزار نخواهد شد.
مدیرعامل خانه کتاب با اشاره به ملاحظات بودجه‌ای، اظهار کرد: از همین‌جا از سازمان برنامه‌ریزی و مجلس شورای اسلامی این پرسش را دارم که مگر هزینه تأمین جوایز شایستگان تقدیر جایزه کتاب‌سال چقدر است؟ به شخصه بررسی کرده‌ام که مجموع هزینه برگزاری جایزه کتاب سال شامل برگزاری نشست‌های داوری، تشکیل دبیرخانه و سایر موارد به اندازه تأمین بودجه ساخت چهار کیلومتر راه روستایی است.
به گفته حسینی‌پور؛ هر کیلومتر راه روستایی 500 میلیون تومان بودجه نیاز دارد؛ آیا جمع نخبگانی کشور اهمیتی بیش از این ندارد؟!
مدیرعامل موسسه خانه کتاب درباره جریان داوری آثار کتاب‌سال جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: کتاب‌های حوزه ادبیات و شعر که به‌طور منفک از جایزه کتاب سال داوری می‌شوند به‌عنوان موتور محرکی در حوزه نشر محسوب می‌شوند. برای داوری این آثار در قالب کتاب سال اجماع اولیه وجود دارد برای تحقق آن نیازمند دریافت دیدگاه کارشناسی هستیم.
حسینی‌پور با بیان این مطلب که بیشترین آثار برگزیده به جایزه کتاب‌سال در حوزه علوم کاربردی هستند بیان کرد: آمارها نشان می‌دهد بیشترین آثار شایسته تقدیر و برگزیده مخصوص حوزه علوم کاربردی است بنابراین اصحاب رسانه و کارشناسان و صاحبنظران باید درباره چرایی این وضعیت تحلیل‌های خود را ارایه دهند.
وی با طرح این پرسش که آیا برگزاری کتاب سال وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین خانه کتاب است گفت: ایا نمی‌شود جایزه کتاب سال براساس تفکیک گروه‌های تخصصی از سوی سازمان‌ها و نهادها و همچنین وزارتخانه‌های مربوطه از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب‌های دیگری برگزار شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها در حوزه علوم انسانی متمرکز شود. اگر سایر وزارتخانه‌ها خود به برگزاری این جایزه اقدام نمی‌کنند می‌توان ایده برگزاری مشارکتی این رویداد را طرح کرد. آمادگی داریم برای فرایند داوری این رویداد که البته نیازمند پشتوانه دیدگاه‌های کارشناسی است با وزارتخانه‌ها و نهادهای دیگر همکاری داشته باشیم.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب درباره جریان داوری سی و هفتمین دوره جایزه کتاب‌سال بیان کرد: فضای داوری جایزه کتاب سال باز است تا از ظرفیت‌های دانشگاهی، دیدگاه کتاب‌شناسان استفاده شود به‌عبارت دیگر در جریان داوری این رویداد به دنبال گردش نخبگانی هستیم تا همه ظرفیت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
حسینی‌پور با اشاره به اهمیت توجه به ظرفیت بانوان هیأت علمی دانشگاه‌ها در جریان داوری جایزه کتاب سال گفت: با توجه به رشد قابل توجه تحصیلات دانشگاهی در بین جمعیت خانم‌ها می‌توان از این ظرفیت نیز در جریان داوری کتاب سال به خوبی استفاده کرد. البته یادآور می‌شود داوران باید مسئولیت داوری را بپذیرند اسامی داوران پس از مراسم اختتامیه در قالب ویژه‌نامه کتاب‌سال منتشر می‌شود و از سوی اصحاب رسانه و کارشناسان و صاحبنظران قابل رصد و پیگیری است.
وی ادامه داد: اصل شفافیت را در جریان داوری سرلوحه کار خود قرار داده‌ایم بنابراین از دی‌ماه انتشار اسامی نامزدهای جایزه کتاب سال آغاز شده است و آخرین گروه نیز روز گذشته اعلام شد. بنابراین انتظار می‌رود تا این فهرست‌ها مورد نقد و ارزیابی قرار بگیرند.
وی ادامه داد: مسئولان همواره در سخنرانی‌ها درباره فرهنگ و مفاخر ایرانی صحبت می‌کنند و به اصطلاح پُز آنها را می‌دهند اما زمان تأمین بودجه گویا دست‌ها می‌لرزد؛ در حالی‌که نباید سرمایه‌های اجتماعی را به حراج بگذاریم چراکه موجب بی‌اعتمادی خواهد شد. وقتی سکه را از جوایز جایزه کتاب سال حذف کردیم نباید فرایند این رویداد را از سکه بیندازیم.
وی با بیان اینکه در تأمین جوایز تجدید نظر انجام شد، ادامه داد: امیدوارم امسال موفق به اهداء جوایز شایستگان تقدیر دو دوره پیش رو شویم. تأمین این جوایز کمتر از هزینه ساخت یک کیلومتر جاده روستایی است. از همه شایستگان تقدیر جایزه کتاب سال بابت تأخیر در اهداف جوایز آنها پوزش می‌طلبم که نتوانستیم به وظیفه خودمان عمل کنیم.
در داوری بی‌طرف نه اما بی‌غرض هستیم
حسینی‌پور با اعلام خبر بازبینی آیین‌نامه جایزه کتاب‌سال گفت: خوشبختانه موفق به بازبینی آیین‌نامه کتاب سال شدیم که به امضاء وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز رسیده است امیدواریم این رویداد هر دوره با نقد و ارزیابی پویا‌تر برگزار شود. امکان اصطلاح مجدد آئین‌نامه نیز وجود دارد.
وی افزود: شاید در داوری بی‌طرف نباشیم که قطعا بی‌طرف نیستیم اما بی‌تردید بی‌غرض هستیم. کتاب‌هایی که ارزش‌های جهانی، انسانی و مبانی دینی را مورد خدشه قرار می‌دهند را ارزیابی نمی‌کنیم و به آنها جایزه نمی‌دهیم البته می‌دانیم پیش‌تر نیز مجوز دریافت نخواهد کرد. اما تاکید دارم کتاب‌هایی که اندیشه‌محور هستند را مورد توجه قرار می‌دهیم در مجموع در جریان داوری نگاه ایدئولوژیکی نداریم. با توجه به دیدگاه مقام معظم رهبری انواع سلیقه‌ها، ذهن‌ها، استعدادها باید میدان بازی داشته باشند به عبارت دیگر در حوزه نظریه‌پردازی نباید محدودیت وجود داشته باشد.
حسینی‌پور درباره دیدگاه برخی به جایزه کتاب‌سال به‌عنوان یک رویداد دولتی بیان کرد: بعضا برخی کتاب‌سال را یک جایزه دولتی می‌دانند هرچند که هزینه‌های برگزاری این رویداد از سوی دولت تامین می‌شود اما با قطعیت می‌گویم اعمال نظر و فشار دیدگاه برای داوری و انتخاب کتاب‌ها از سوی دولت وجود ندارد. جایزه کتاب‌سال یک رویداد نیمه‌دولتی است.
یکشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۱:۰۹
نظر شما