به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «درآمدی بر سیاست بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران» نوشته فیروزه اصغری از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شده است.
محتوای کتاب همان گونه که از فصل‌های آن معلوم است در پاسخ به دو مساله مجزا اما مرتبط به هم تشکیل شده است. به گفته مولف کتاب در مقدمه، جرقه مساله اول در یادداشتی زده شد که توسط مولف در کنگره ملی آموزش عالی ایران مطرح ارائه شد: «چگونه می‌توان درباره بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران سخن گفت درحالی که وضعیت آموزش عالی در سطح ملی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست؟»
اصغری معتقد است، پاسخ به این پرسش بدون شک با توجه به جریان شکل گرفته بین‌المللی‌سازی در سطحی نسبتا گسترده نمی‌توانست به معنای توقف فعالیت‌های درحال انجام تا زمان بهبود وضیت دانشگاه‌ها در سطح ملی باشد. از این رو ترجیح دادم از فرصت مطالعه‌ای که درباره «بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران» در سال 1396-1395 در پژوهشکده برایم فراهم شد، استفاده کنم و به این پرسش پاسخ دهم. مساله دوم در مواجهه با تجربیات بین‌المللی دانشگاه‌های ایران دردهه‌های قبل و آشنایی با چالش‌های آن در حین مطالعه پژوهشی شکل گرفت، فعالیت‌های بین‌المللی کنونی با فعالیت‌های قبلی چه تفاوتی دارد؟ و چه ویژگی تضمین کننده موفقیت و تحقق بین‌المللی‌سازی در دهه حاضر است؟ رفت و آمدهای بین دانشگاهی، پژوهش‌های مشترک، دانشجویان خارجی در ایران، تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج، فرصت‌های مطالعاتی استادان، شرکت در کارگاه‌های آموزشی و کنگره‌ها همه مصداق همان فعالیت‌های بین‌المللی هستند که در دهه‌های قبل نیز دانشگاهیان با آن مواجه بوده‌اند. چه چیزی و چه ویژگی می‌تواند فعالیت‌های پراکنده و غیر مستمر بین‌المللی را تبدیل فرایندی هدفمند، منظم و مستمر کند؟
نویسنده کتاب بیان می‌کند، دغدغه پاسخ به دو پرسش متفاوت درباره بین‌المللی‌سازی پس از چند ماه مطالعه، زمانی که فصل اول و دوم کتاب را تدوین کرده، او را به سمتی سوق داد که ترجیح داده با رویکرد سیاستگذارانه به تحلیل داده‌هایش بپردازد. زیرا این رویکرد امکان پرداختن به زمینه به منظور بسترسازی برای اجرای سیاست و همچنین مقدمات لازم را برای بهبود شرایط و وضعیت آموزش عالی در سطح ملی مهیا کرد. وجه دیگر این رویکرد در پاسخ به مساله دوم مولف شکل گرفته است. توجه به ویژگی‌های سیاستگذاری به عنوان فرایندی هدفمند، هماهنگ، مستمر و ادامه‌دار که در صورت شفافیت چیستی و چرایی بین‌المللی‌سازی، چگونگی تحقق آن را تعیین می‌کند. توجه به بازیگران بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران، مولفه چهارمی است که در کنار سه مولفه محتوا، زمینه و فرایند به آن پرداخته شده است.
مطالب کتاب حاضر شامل یک مقدمه و پنج فصل با استفاده از مطالعه انجام شده در پژوهشکده و همچنین با استفاده از مطالب دو مقاله‌ای شکل گرفته است که در سال جاری درباره بین‌المللی‌سازی توسط مولف تالیف شده است. مقاله اول با عنوان «تحلیل چالش‌های بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران» و مقاله دوم «گامی نو بسوی بین‌المللی‌سازی» در مجموعه مقاله‌ای با ویراستاری پروفسور جین نایت است.
در فصل اول کتاب به مفاهیم، دلایل، رویکردها و استراتژی‌های بین‌المللی‌سازی آموزش عالی براساس دیدگاه‌های صاحب‌نظران اصلی در این حوزه پرداخته و تلاش شد تا خوانندگان با سیر مفهومی بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در جهان آشنا شوند.
فصل دوم کتاب به نظام آموزش عالی ایران با تاکید بر فعالیت‌های بین‌المللی اختصاص دارد. این فصل به خواننده کمک می‌کند تا ضمن آشنایی با نظام ملی آموزش عالی با فعالیت‌های بین‌المللی موسسات دانشگاهی ایران آشنا شوند. در این فصل به اختصار، جایگاه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی با تاکید بر شاخص فعالیت‌های بین‌المللی ارائه شده است. این بخش جایگاه آموزش عالی ایران در مقایسه با دیگر کشورها و رتبه دانشگاه‌های برتر ایرانی در شاخص فعالیت‌های بین‌المللی را نشان می‌دهد.
بخشی از این فصل به ارائه شمایی از تمامی نهادها و سازمان‌های درگیر در حوزه بین‌المللی‌سازی آموزش عالی می‌پردازد و خواننده را با اهداف، وظایف و فعالیت‌های آنها آشنا می‌سازد. فصل سوم کتاب به مفاهیم، دلایل، رویکردها و استراتژی‌های بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران و همچنین چالش‌های آن اشاره دارد. اهمیت این فصل از این رو است که تلاش شده تا براساس مستندات موجود نمایی از وضعیت بین‌المللی‌سازی در ایران ارائه شود. مطالب این فصل در پاسخ به چیستی، چرایی و چگونگی بین‌المللی‌سازی تدوین شده است.
در فصل چهارم با عنوان بین‌المللی‌سازی آموزش عالی با رویکرد سیاستگذاری به مدل‌های سیاستگذاری و بین‌المللی‌سازی به اختصار به منظور آشنایی خوانندگان با مفاهیم مطرح شده در فصل نهایی کتاب اشاره شده است. در فصل پنجم کتاب، به ارائه تحلیل بین‌المللی‌سازی در ایران با رویکرد سیاستگذاری پرداخته شده است.
کتاب تعمدا بخش زیادی را به ادبیات موضوع در ایران اختصاص نداده است. اما تلاش شده تا به منظور ادای دین به محققانی که در دهه‌های اخیر از اولین افرادی بودند که در این حوزه مقاله نوشتند، به اختصار به تعدادی از آثار آنها اشاره شود.
به گفته مولف کتاب، در سراسر کتاب همانگونه که از عنوان آن نمایان است تعمدا از اصطلاح «بین‌المللی‌سازی» و نه «بین‌المللی شدن» استفاده و واژه بین‌المللی‌سازی را بر بین‌المللی شدن ترجیح داده شده به‌جز در مواردی که جمله‌ای عینا از کتاب و یا مقاله‌ای نقل شده باشد که نویسنده یا مترجم از عبارت بین‌المللی شدن استفاده کرده باشد.
اصغری در همین باره توضیح می‌دهد: «علیرغم توضیحات و تاکید برخی از همکاران در معنای پسوند انگلیسی آن، تعبیر من از این اصطلاح «بین‌المللی‌سازی» یا «بین‌المللی کردن» آموزش عالی به معنای قراردادن آموزش عالی در مسیر بین‌المللی توسط دولت‌ها و دیگر ذینفعان است. این تعبیر دارای هیچ‌گونه وجه مثبت و یا منفی نسبت به این پدیده نیست. بلکه صرفا تاکید بر این نکته است که بین‌المللی شدن را پدیده ای خودجوش توسط ذینفعان داخلی در آموزش عالی می دانم و بین‌المللی‌سازی را پدیده ای سازمان یافته با فاعلیت ذینفعان خارج از دانشگاه تلقی می‌نمایم.»
کتاب «درآمدی بر سیاست بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران» نوشته فیروزه اصغری با شمارگان هزار نسخه در 282 صفحه به بهای 14 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی روانه بازار نشر شده است.
پنجشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۰۰
نظر شما