مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی و عضو هیات رئیسه مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «علل شکست و پیروزی تمدن» را برای مطالعه توصیه کرد و گفت: من روزانه برخی از کتاب‌ها را تورق می‌کنم. به فرض مثال روزی نیست که قرآن و نهج‌البلاغه را مطالعه نکنم. اما جدیداً کتابی درباره علل شکست و پیروزی تمدن خواندم که کتاب بسیار جالبی است. کتاب دیگری هم درباره ایجاد اشتغال و رفع فقر بود که اخیراً مطالعه کردم.

وی ادامه داد: این کتاب را سازمان بانک جهانی از تجربه‌های مختلف کشورها منتشر کرده است. همین کتاب «علل شکست و پیروزی تمدن‌ها»، بسیار کتاب خوبی است. در حقیقت مرور تاریخی تمام موفقیت‌ها و شکست‌هاست. دو نفر از افرادی که جایزه نوبل دریافت کرده‌اند، بر این کتاب مقدمه نوشته‌اند و در واقع آن را تائید کرده‌اند. علت اینکه یک کشور می‌ماند و یک کشور نابود می‌شود، تجربه‌های آنها را در طول تاریخ گفته است. این چیزی که قرآن می‌گوید: «قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الْمُکَذِّبینَ» بگو: در زمین بگردید، سپس با تأمل بنگرید که فرجام تکذیب‌کنندگان چگونه بوده است؟

پزشکیان افزود: یعنی آیا شما در گذشتگان سیر نمی‌کنید تا ببیند که چه اتفاقی افتاده و بعد ببینید کسانی که آیات را تکذیب کرده‌اند، سرنوشتشان چه شد. آیات قرآن خیلی راهگشا هستند. ما باید گذشته را بخوانیم و گذشته را بدانیم و بعد ببینیم که چرا بعضی از تمدن‌ها ماندند و بعضی‌ها رفتند و نابود شدند. این آموزه‌ای است که آیه خدا می‌گوید؛ یعنی سیری است که پیغمبر می‌گوید، سیری است که خدا می‌گوید. تمام کسانی که آیات خدا را تکذیب کردند، از بین رفته‌اند. آیات خدا را تکذیب کردند، به چه معنی است؟

یعنی همین قاعده‌هایی را که خدا گذاشته است، ندیده‌اند. آیات خداست، واقعیت است، ما اگر این واقعیت‌ها را نبینیم، از بین می‌رویم. خداوند وقتی در قرآن می‌گوید؛ (إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لَآیَاتٍ لِّأُولِی الْأَلْبَاب)، اوالابصار یعنی تمام این پستی و بلندی‌ها، روزها و شب‌ها، باریدن و نباریدن‌ها همه آیه و نشانه است. افرادی که علم این را پیدا می‌کنند و به‌اصطلاح قدرت مداخله پیدا می‌کنند، می‌مانند. اما افرادی که علم آن را ندارند نمی‌مانند. آیا ما می‌رویم ببینیم که چرا این‌گونه است؟ بعد می‌خواهیم که با دعا خواندن باران ببارد و آب برایمان بیاید.

به گفته پزشکیان، در صورتی که قرآن می‌گوید: یتدبرون فی‌الخق سماوات و الارض، یعنی در خلق آسمان و زمین تدبر و تفکر کنید.  یا در جایی دیگر می‌گوید: الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿۱۹۱﴾:  كسانى كه خداوند را [در همه احوال‏] ايستاده و نشسته و بر پهلو آرميده، ياد می‌‏كنند و در آفرينش آسمان‌ها و زمين می‌انديشند كه پروردگارا اين را بيهوده نيافريده‏اى، پاكا كه تويى، ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار.

وی اضافه کرد: خدایا این‌ها را به باطل که خلق نکرده‌ای. فقنا عذاب و النار؛ ما را از آتش دوزخ نجات بده. به این معنی است که اگر ما این آیات را نبینیم، در آتش می‌افتیم. نمی‌بینیم و بعد فکر می‌کنیم که آیه‌ها همین چند کاری است که ما می‌کنیم. در نتیجه بر اساس توصیه قرآن که می‌گوید بروید و علل شکست‌ها و پیروزی‌های تمدن‌ها و جوامع را بخوانید. هرچند این حرف تازه‌ای نیست. توصیه من هم همین توصیه قرآن است. بعد از آن بحث فقرزدایی و اشتغال، چیزهایی است که به فرض مثال الآن بانک جهانی تجربه‌هایی را جمع‌آوری کرده است. با نگاه‌های خاصی که دارد که منتشر کرده است.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قرآن و نهج‌البلاغه هم که کتاب زندگی ماست، گفت: متأسفانه ما با قرآن بیگانه‌ایم. ما قرآن را فقط روخوانی می‌کنیم، صوتی می‌خوانیم. به کدام‌ یک از این آیات در عمل پایبندیم؟ قرآن دستور می‌دهد که فحش ندهید: «وَلا تَسُبُّوا الَّذِینَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّه‏ِ فَيَسُبُّوا اللّه‏َ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَيَّنّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلی رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ»(108) و دشنام ندهید كسانی را و چیزهایی را كه مشركین عبادت آن‏ها را می‏‌كنند، غیر از خدا، پس این سبب شود كه آن‏ها از روی جهل و دشمنی دشنام به خدا دهند. همین نحو زینت دادیم بر هر قوم و طایفه در نظر آن‏ها عملشان را. پس از این بازگشتِ آن‏هاست به‌سوی پروردگار خود پس آن‏ها را آگاه می‏‌كند به آنچه بودند عمل می‌‏كردند. این توصیه قرآن است، در صورتی‌ که ما هر روز فحش می‌دهیم. در قرآن دستور می‌دهد که وحدت کنید. و اعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرّقوا و اذكروا نعمت الله علیكم إذ كنتم أعداءً فألّف بین قلوبكم فأصبحتم بنعمته إخواناً و كنتم علی شفا حفرة من النّار فأنقذكم منها كذلك یبیّن الله لكم آیاته لعلّكم تهتدون (103)

پزشکیان در پایان سخنانش عنوان کرد: از طرف دیگر پشت سر این آیه است که می‌فرماید، امربه‌معروف و نهی از منکر کنید. و پشت سر همین امربه‌معروف و نهی از منکر می‌گوید: «ولا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ما جاءهم البینات واولئک لهم عذاب عظیم» و شما مانند کسانی نباشید که بعد از آنکه آیات روشن بسویشان آمد، اختلاف کردند و دسته‌دسته شدند و برای آنان عذابی بزرگ خواهد بود. اختلاف کردند و تفرقه راه انداختند این اختلافات باعث عذاب عظیم شد. آیا ما اکنون در جامعه‌مان در داخل این اختلافات نیستیم؟ در تفرقه نیستیم؟ ما به ریسمان الهی چنگ زده‌ایم؟ برخورد ما با همدیگر خدامحور است یا بر محور شخصیت‌ها و منیت‌های ماست؟ جایگاه‌های ما؟ پست‌های ما؟ خواست‌های ما؟ ما بت‌ها و اله‌هایی بسیار غیر از الله داریم که باید همه آن‌ها را در پای الله قربانی کنیم.