به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین نشست تخصصی «ادبیات پایداری» به مناسبت سالروز آزاد‌سازی خرمشهر سه‌شنبه(دوم خرداد) با حضور مرتضی سرهنگی، نویسنده و پژوهشگر عرصه دفاع مقدس، دکتر عبدالرضا سیف، دکتر حمیرا زمردی از استادان دانشگاه تهران و میرشمس‌الدین فلاح هاشمی کارشناس همچنین جمعی از دانشجویان رشته ادبیات پایداری در سالن «مدرس رضوی» دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد.
سرهنگی با اشاره به دو مقوله «اراده» و «بهانه» به‌عنوان دو مساله قابل توجه در جریان جنگ گفت: شروع هر جنگ دو مسئله «اراده» و «بهانه» را لازم دارد؛ درباره جنگ ایران و عراق «بهانه» قرارداد الجزاير و «اراده» اراده جهانی بود تا اين جنگ آغاز شود. ايران در جریان جنگ، هفت برابر عراق برتری طبيعی داشت.
وی درباره شکل‌گیری ادبیات جنگ ادامه داد: ادبيات جنگ ساخته نمی‌شود؛ بلکه متولد می‌شود. دو دستور زبان برای جنگ وجود دارد. نخست «دستور زبان تبليغی» كه پُر از شور و هيجان، رجز خوانی‌‌ها و اغراق و مبالغه و «دستور زبان تعقلی» مربوط به عصر بعد از جنگ است. ارزش و قيمت جنگ مشخص نيست، چراکه دستور زبان تبليغی به تعقلی تبديل نشده است.
سرهنگی با اشاره به وجود سه گونه ادبی در حوزه دفاع مقدس ادامه داد: سه گونه ادبی دفاع مقدس شامل «خاطرات رزمندگان»، «خاطرات اسيران ايرانی» و «خاطرات اسيران عراقی» وجود دارد. عراقی‌ها ٦٥ عنوان كتاب در ايران نوشته‌اند كه ٣٠ خاطره از آن‌ها استخراج شده این در حالی است كه اسرای ايرانی حق داشتن قلم و كاغذ نداشتند؛ اما با هوش و ذكاوت يادداشت‌‌هایی نوشته‌اند. کتاب «پايی كه جا ماند» نمونه‌ای از این یادداشت‌هاست.
این نویسنده حوزه ادبیات جنگ افزود: جنگ روانی از جمله جنایت‌های جنگی است. رژیم عراق با مخدوش و جعل کردن نامه اسرا، جنگ روانی ایجاد کرده بودند. نامه اسرا از منابع مهم پژوهش است.
سرهنگی درباره تفاوت نگاه به «ادبیات جنگ» در روسیه و آلمان اظهار کرد: مباحث ادبيات كودک، ادبيات زنان و زيرگونه‌های هر كدام در اتحادیه نویسندگان جنگ در روسیه بررسی می‌شود. نویسندگان جنگ معتقدند روسيه بدون ادبيات جنگ خود فقط يک خاک پهناور است. ادبيات آلمان‌ها در مقابل ادبيات روسيه و در واقع ضد جنگ است. ادبيات دفاعی در ذات خود نمی‌تواند ادبيات ضد جنگ داشته باشد؛ بنابراین در ايران امكان ظهور این نوع ادبيات وجود ندارد.
این پژوهشگر گفت: ادبيات «ضد جنگ» را ادبيات ويرانه‌ها ناميده‌اند. نويسندگان آلمانی با كتاب‌هايشان سياست جهان‌گشايی هيتلر را به چالش كشيدند؛ ادبيات جنگ در همه دنيا ادبيات اميد است. ادبيات ايران و روسيه دارای ماهیت دفاعی هستند؛ بنابراین مشتركات انسانی بسياری بین این دو ادبیات وجود دارد. ادبيات جنگ، همدمی جز انسان ندارد. بسياری از اسرای جنگی عراق در ايران زندگی می‌كنند كه از منابع مهم مطالعاتی هستند. مهم‌ترين چالش اين حوزه موضوع‌يابی است كه نیازمند توجه بیشتری است.
سه‌شنبه ۲ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۵:۴۵
نظر شما