مهناز فتاحی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب تازه‌ام با عنوان «پناهگاه بی‌پناه» از سوی امور استان‌های حوزه هنری اجازه انتشار یافت.

وی درباره زمینه نوشتن این کتاب توضیح داد: در کرمانشاه پارکی به نام «شیرین» هست که در کنار آن ساختمان اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کرمانشاه واقع شده است. این مکان در طول جنگ، پناهگاهی برای مردم محرومی بود که امکان فرار از شهر بمباران شده را نداشتند. متاسفانه بیست و ششم اسفند سال 1366 زمانی که کرمانشاه بمباران شده بود و مردم به این مکان پناه آورده بودند، پناهگاه نیز مورد هدف قرار گرفت و 78 تن از غیر نظامیان به شهادت رسیدند و 300 تن از آن‌ها نیز مجروح شدند.

فتاحی با اشاره به این‌که پناهگاه مردم شهر کرمانشاه، بزرگترین پناهگاه غیرنظامیان کشور بود که در طول جنگ آسیب دید، افزود: همواره با عبور از پارک شیرین، دو موضوع ذهن مرا مشغول می‌کرد؛ نخست تندیس فرنگیس که در این پارک قرار دارد و کتاب «فرنگیس» را برای آن نوشتم. دیگر، همین پناهگاه و ماجرای تلخ آن. بمباران این مکان تقریبا با بمباران شیمیایی حلبچه هم‌زمان شد و به دلیل عمق فاجعه حلبچه، درباره این اتفاق تلخ اطلاع‌رسانی چندانی صورت نگرفت.

نویسنده «فرنگیس» در چگونگی یافتن منابع برای نوشتن «پناهگاه بی‌پناه» توضیح داد: من نوشتن دو کتاب «فرنگیس» و «پناهگاه بی‌پناه» را هم‌زمان شروع کردم اما آن‌قدر گردآوری منابع برای نوشتن این کتاب سخت بود که بیش از سه سال برای نوشتن آن زمان گذاشتم. باید کار را از صفر شروع می‌کردم زیرا هیچ سندی در این باره گردآوری نشده بود. من تمام خانواده‌ام و برخی دوستانم را برای یافتن منابع با خود همراه کردم. خواهرانم که دانش‌آموخته گرافیک و علوم تربیتی هستند، به عنوان عکاس و مصاحبه‌گر من را همراهی کردند.

وی ادامه داد: از طرف دیگر، بسیاری از مصاحبه‌شوندگان هیچ تمایلی برای مصاحبه نداشتند زیرا بیش از 25 سال از این واقعه تلخ می‌گذشت و آن‌ها احساس می‌کردند که کسی به آن‌ها توجهی ندارد. من خانه به خانه تمام کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف پناهگاه را جست‌وجو کردم و حتی یکی از خانواده‌ها به من دشنام می‌داد که «چرا حالا و پس از این همه سال از ما سراغ گرفته‌اید؟» او به عنوان خانواده شهید برای من محترم است. به هر حال دوران سختی را سپری کرده‌ بودند و به عنوان خانواده 8 شهید، هیچ توجهی از نظر معنوی و مادی به آن‌ها نشده بود.

فتاحی با بیان این‌که شماری دیگر از مصاحبه‌شوندگان، پرسنل بیمارستان‌های 520 ارتش، طالقانی و امام خمینی(ره) بوده‌اند، افزود: در کنار این‌ها آرشیو عکس‌ها و فیلم‌های سازمان‌ها و نهاد‌هایی چون صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان حفظ آثار، خانه عکاسان و انجمن عکاسان را بررسی کرده‌ام.

این نویسنده حوزه دفاع مقدس درباره شیوه نگارش کتاب «پناهگاه بی‌پناه» توضیح داد: این کتاب در قالب خاطره و در سه بخش پژوهش، خاطرات بازماندگان، مستندات و عکس‌ها نوشته شده است. در بخش نخست، اولین پژوهش درباره این حادثه آورده شده است. بخش دوم از زبان 30 راوی این ماجرا روایت شده است.

وی با بیان این‌که «پناهگاه بی‌پناه» را بسیار دوست دارد، افزود: خاطرات بسیار بکر و تکان‌دهنده‌‌ای در آن آمده است که مخاطبان زیادی را جلب خواهد کرد. مخاطبان با بخشی از مظلومیت مردم کرمانشاه در سال‌های جنگ تحمیلی آشنا می‌شوند. تا پیش از آن که «پناهگاه بی‌پناه» را بنویسم، هر وقت که از پارک شیرین می‌گذشتم، احساس می‌کردم بچه‌های شهید پناهگاه من را صدا می‌کنند و از من می‌خواهند سرگذشت این فاجعه را بنویسم. اکنون با نوشتن این کتاب احساس می‌کنم دین خود را ادا کرده‌ام.

فتاحی درباره برخی خاطرات خواندنی در این کتاب گفت: خاطره دختری به نام «گُمبی» به معنای «گم شده» در «پناهگاه بی‌پناه» آمده است. دختری که خانواده‌اش گمان می‌کردند در پناهگاه شهید شده اما او زنده مانده و مدت‌ها گمشده بود. همچنین خاطره پدری در این کتاب آمده است که خانواده‌اش را برای در امان ماندن به این پناهگاه می‌آورد اما وقتی برای آوردن شیشه شیر جامانده کودک خردسالش به منزل مراجعه می‌‌کند و بازمی‌گردد، می‌بیند که خانواده‌اش در جریان بمباران در پناهگاه از بین رفته‌اند.

به گفته وی، «پناهگاه بی‌پناه» تا دو ماه دیگر از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار نشر خواهد شد و از سوی حوزه هنری استان کرمانشاه، آیین رونمایی برای آن برگزار می‌شود.