به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست تخصصی «کتاب و سینما» شامگاه دوشنبه 25 آبان، با سخنرانی خسرو سینایی و احمد مسجدجامعی با اجرای سحر عصرآزاد در پردیس سینمایی چهارسو برگزار شد.

سینما، کتاب، قوه تخیل
خسرو سینایی در این نشست گفت: قوه تخیل انسان با مطالعه کتاب تقویت می‌شود. شخصیت‌های رمان ذهنی هستند، اما در فیلم این شخصیت‌ها عینیت پیدا می‌کنند. از این مساله نتیجه می‌گیریم که در رمان و داستان هرکس می‌تواند تخیل خود را داشته باشد، اما در فیلم باید فقط به تخیل سینماگر نگاه کرد.

وی افزود: اگر قصد دارید سینماگر شوید، باید با مطالعه بسیار قوه تخیل خود را پرورش دهید. بدون مطالعه نمی‌توان سینماگر خوبی شد. هنر و ادبیات در ذهن انسان شکل می‌گیرند، باقی جریان ابزاری است که اینها را عیان می‌کند. اگر ذهن انسانی از دوران کودکی همراه با کتاب نباشد، قوه تخیلش خشکیده می‌شود، بنابراین چنین کسی نمی‌تواند سینماگر خوبی شود.

سینما و ادبیات دو هویت مستقل هستند
سینایی در بخش دیگری از سخنان خود به هویت مستقل سینما از ادبیات اشاره کرد: سینما نوکر ادبیات نیست و باید از آن مستقل باشد. در طول تاریخ هنر گاهی متکی به ادبیات و گاهی هم فارغ از آن بود. آثار باخ همه موسیقی محض است و نمی‌توان برایش قصه‌ای تعریف کرد، اما به عنوان مثال سمفونی «فانتاستیک» هکتور برلیوز، قصه دارد.

کارگردان فیلم «عروس آتش» ادامه داد: در هنر نقاشی نیز تابلوهایی با فیگور انسانی بسیاری خلق شده‌اند که قصه‌گو هستند، اما بر فرض مثال آثار ویکتور وازارلی هیچ قصه‌ای ندارد و فقط پرده‌های رنگ است.

سینایی در ادامه با اشاره به این نکته که مخالف سینمای قصه‌گو نیست، گفت: فیلمی که قصه خوب و ساختار سینمایی خوبی دارد، برای مخاطبان مناسب است، اما هزار گونه فیلم دیگر هم داریم. می‌توان فیلم ماندگاری ساخت که قصه نداشته باشد. حتی یکی از بزرگان سینما گفته است که طبیعت سینما به موسیقی نزدیک‌تر است تا ادبیات. بنابراین فیلم و ادبیات هرکدام جایگاه خود را دارند.

نارضایی نویسندگان از برگردان سینمایی آثارشان
سینایی در بخش دیگری از سخنرانی خود با اشاره به اعتراض مدام نویسندگان رمان و داستان به برگردان‌های سینمایی آثارشان در طول تاریخ سینما، اشاره کرد و گفت: پس از جنگ جهانی دوم، مدارس سینمایی شروع کردند به تربیت نویسندگانی برای سینما. تا پیش از آن نویسنده رمان خود را می‌نوشت، سناریست از روی آن فیلمنامه را به مرحله نگارش در می‌آورد و در نهایت کارگردان آن فیلمنامه را می‌ساخت. در نهایت 90 درصد آثار تولید شده نیز، نویسنده رمان از برگردان سینمایی اثرش ناراضی بود.

وی افزود: نویسنده در ذهن خود فضایی را مجسم و تخیل کرده و بر اساس آن می‌نویسد و کارگردان نیز در ذهن خود بفضای دیگری از آن تخیل نویسنده برداشت می‌کند. فراموش نکنیم که فیلمساز باید رمان را به زبان سینما برگرداند، در عین آن‌که باید به نوعی وفاداری به متن هم داشته باشد. با این اوصاف نویسنده باید بپذیرد که تخیل کارگردان متفاوت از تخیل خودش است و باید اجازه دهد کارگردان کار خود را انجام دهد.

حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر به هم پیوسته‌اند
احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران نیز در این نشست گفت: حوزه‌های فرهنگ و هنر یک مجموعه به هم پیوسته‌اند. هیچکدام از این حوزه‌ها جای دیگری را پر نکرده و هیچکدام نیز از دیگری بی نیاز نیست.

وی افزود: اگر فیلمی با اقتباس از یک رمان ساخته شده و اکران شود، در فروش هرچه بیشتر آن رمان هم تاثیر بسیاری دارد. سینما زمانی به شکوفایی می رسد که کتاب، شعر و هنر مجسمه‌سازی ما ایرانیان نیز به شکوفایی برسد. به عبارتی شکوفایی صنعت نشر ایران موجب شکوفایی سینمای ایران شده و رشد سینمای ایران باعث رشد و بالندگی صنعت نشر کشور می‌شود.

مسجدجامعی ادامه داد: از هرکدام از رمان‌های ماندگار در تاریخ ادبیات جهان، ده‌ها فیلم ساخته شده است. این مساله به انواع فهم‌ها از یک اثر ادبی باز می‌گردد. حال برای افزایش مخاطبان سینما باید چه کار کرد؟ پاسخ این است که باید میزان درک و فهم مخاطبان از فیلم‌ها بالاتر رود و این فهم بیشتر با مطالعه صورت حقیقت به خود پیدا می‌کند. بر این اساس اگر به آمار فروش کالاهای فرهنگی در جوامع پیشرفته نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد کشوری که بالاترین میزان سینماها و سینماروها را دارد، بیشترین میزان تولید و فروش کتاب را نیز دارد.

تفاهمنامه خانه کتاب و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
سحر عصرآزاد، فیلمنامه‌نویس و منتقد سینما نیز در این نشست گفت: امسال ایام برگزاری سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با برپایی بیست و  سومین دوره هفته کتاب هم‌زمان شد. این مساله باعث شد تا خانه کتاب و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یک تفاهمنامه همکاری امضا کنند.

وی افزود: بر اساس این تفاهمنامه روز 25 آبان به عنوان روز «کتاب و سینما» نامگذاری شد. همچنین حمایت خانه کتاب از تولید فیلم‌های کوتاه با موضوع کتاب از جمله بندهای این تفاهمنامه است.