عادت به کتاب و کتابخوانی از ضروریاتی است که باید در دوران کودکی در انسان نهادینه شود. اما اینکه از بین انبوه کتابهای کودک و نوجوان چه کتابی مناسب بچههاست، سوالی است که ذهن بسیاری از پدر و مادرها را به خود مشغول کرده است.
فریده صفایی، از مادرانی است که یکی از دغدغههایش انتخاب کتاب مناسب برای فرزندانش است. وی سه فرزند 12، 9 و سه ساله دارد که علاقه زادی به کتاب خواندن دارند اما نمیداند چه کتابی برایشان بخرد که سبب رشد و پیشرفت بهتر آنها در زندگی شود. کسی را هم نمیشناسد که به عنوان کارشناس کتاب کودک با او صحبت و مشورت کند. اختلاف نظر بین او و فرزندانش در هنگام خرید کتاب بسیار زیاد است، و نمیداند کدام کتاب را باید بخرد.
توسعه و گسترش ادبیات کودک با ارائه فهرستی از کتابهای مناسب
البته این مشکل فقط مربوط به خانم صفایی نیست، بسیاری از والدین با این مساله روبهرو و به دنبال راهی برای حل آن هستند. مهشید مجتهدزاده، از جمله نویسندگان کودک و نوجوان معتقد است امروزه با وجود اینکه تعداد زیادی کتاب برای بچهها از سوی ناشران مختلف تولید شده اما والدین نمیدانند که بهتر است کدام کتاب را برای فرزندشان انتخاب و خریداری کنند، ارائه فهرستی از کتابهای خوب به صورت فصلی از سوی نهادهای مختلف مرتبط با حوزه کودک و نوجوان میتواند در این زمینه راهگشا باشد.
او در این زمینه به جشن لاکپشت پرنده اشاره کرد و گفت: برگزاری این چنین جشنها و ارائه فهرست کتابهایی که از سوی کارشناسان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است سبب معرفی آثار برتر به مخاطبان و دیده شدن کتابها میشود.
لاکپشت پرنده سبب ایجاد آشنایی بیشتر بچهها با کتابهای خوب میشود
غلامرضا امامی، از نویسندگان و مترجمان پیشکسوت ادبیات کودک نیز جشن لاکپشت را فرصت مغتنمی برای دیدار نویسندگان و مترجمان با بچهها دانست و گفت: لاکپشت پرنده سبب ایجاد آشنایی بیشتر بچهها با کتابهای خوبی میشود که برایشان تولید شده است. وقتی شور و هیجان و صفا و صمیمیت در چهره بچهها نمودار میشود مرا امیدوار میکند که این شور و نشاط در جامعه نیز ایجاد شود.
لاکپشت پرنده جای خود را در بین خانوادهها باز کرده است
محمود برآبادی، ازجمله داوران جشن لاکپشت پرنده نیز در این باره اظهار کرد: لاکپشت پرنده، فهرستی از کتابهای برتر هر فصل برای کودکان و نوجوانان ایرانی است. این کتابها را گروهی از منتقدان، کارشناسان و نویسندگان کودک و نوجوان، با بررسی کتابهای هر فصل، انتخاب میکنند. کتابها بر اساس شیوه نامهای مکتوب و با اصول و معیارهایی روشن به فهرست راه مییابند یا موفق به دریافت نشان طلایی یا نقرهای میشوند.
این نویسنده و منتقد ادبی افزود: هر سال، داوران و سیاستگذاران فهرست، بر اساس مقتضیات روز و همچنین با توجه دیدگاهها و نقد و بررسی صاحبنظران، این معیارها و ملاکها را بازبینی میکنند و آنها را در متنی با عنوان اصول، شیوه اجرایی و معیارهای فهرست و نشانهای لاکپشت پرنده اعلام میکنند. بر این اساس با توجه به اینکه سالهای زیادی از برگزاری جشن لاکپشت پرنده نمیگذرد، میبینیم که به خوبی توانسته جای خود را در بین خانوادهها باز کند و بسیاری از مخاطبان منتظر هستند تا فهرست لاکپشت پرنده منتشر شود.
آثار با ارزش کودک در جامعه مهجور مانده است
این درحالی است که جشن لاکپشت پرنده از سوی یک نهاد مشارکتی و مردم نهاد با حداقل امکانات برگزار میشود و بسیاری از مخاطبان از برگزاری و ماهیت آن اطلاعی ندارند. شهلا انتظاریان از مترجمان و منتقدان ادبیات کودک دراین باره گفت: فعالیتهای معرفی کتاب و ترویج کتابخوانی در کشور ما محدود است. برگزاری جشنهایی مانند لاکپشت پرنده به منظور معرفی کتاب به مخاطبان بسیار مطلوب است اما مشکل ما با معرفی تعداد محدودی کتاب به خانوادهها حل نمیشود؛ امکانات شهر کتاب بسیار محدود است با این امکانات محدود نمیتواند کار بیشتری در این حوزه انجام دهد. در چنین برنامههایی فقط تعداد محدودی از خانوادهها میتوانند شرکت کنند که اغلب آنها هم تهرانی هستند و به ندرت خانوادههایی که ساکن شهرستانها هستند، میتوانند از این امکانات بهرهمند شوند. حتی فهرست این کتابها هم به دست آنها نمیرسد.
مشارکت نهادهای دولتی در معرفی کتابهای خوب به کودکان کمرنگ است
انتظاریان ادامه داد: در این راستا سازمانها و نهادهای دولتی که از امکانات و توان بالایی برخوردارند و یا مانند صدا و سیما مخاطب عامتری دارند، باید برای معرفی کتابهای خوب و مناسب به خانوادهها اقدام کنند. متاسفانه کتابهای بسیار خوب و با ارزشی داریم که در جامعه مهجور مانده و به مخاطبان معرفی نشده است.
بطور کلی برگزاری جشنهایی مانند لاکپشت پرنده، به منظور انتشار فهرستی از کتابهای خوب و مناسب برای خانوادهها و علاقهمندان به کتابهای این حوزه میتواند نقطه عطفی در ایجاد رشد و تحول ادبیات کودک و ترویج کتاب و کتابخوانی در سطح جامعه شود. اما باید توجه داشت که امکانات محدود این نهادهای خصوصی مانع از بازتاب گسترده این امر در سطح جامعه میشود. لذا مشارکت نهادهای دولتی مرتبط با ادبیات کودک از یک سو و سازمانهای پرمخاطبی مانند صدا و سیما و آموزش و پرورش از سویی دیگر سبب معرفی کتابهای خوب و مناسب در سطح جامعه و افزایش و بهبود کیفیت کتابهای تولیدی کودک و نوجوان از سوی ناشران میشود.
نظر شما