دکتر بصیره، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره وضعیت ترجمه کتاب‌های علمی اظهار کرد: جریان نقد در جامعه ما به‌درستی تعریف‌نشده است به‌عبارت‌دیگر دیگر نقد را با بدگویی و لفاظی‌های ناپسند اشتباه گرفته‌ایم، البته این نوع مواجهه در مورد آثار همه حوزه‌ها اعم از اجتماعی، ادبی و فیلم وجود دارد. شیوه فعلی نقد آثار، عینت این جمله است که منتقد به‌جای توجه به «ما قال» به «من قال» تمرکز دارد؛ یعنی به‌جای بررسی محتوایی اثر به‌اصطلاح، به شست‌وشوی شخصیت مؤلف یا مترجم می‌پردازد. نقد یک علم است که باید فراگرفته شود.
نقد یک علم است
وی در تشریح شیوه نقد کتاب‌های علمی افزود: شکل فعلی نقد در کشور ما، دانش یا اطلاعاتی را به مخاطب ارائه نمی‌کند. مخاطب پس از مطالعه یک اثر نقد باید احساس کند که متن اصلی را مطالعه کرده یعنی آسیب‌‌های یک اثر را دریافت کرده است. مخاطب باید بعد از خواندن یک اثر نقد، برای مطالعه متن اصلی مشتاق شود. حتی اگر به متن اصلی دسترسی نداشت، اطمینان حاصل کند که از مطالعه یک نقد کتاب علمی، دانشی آموخته است.
مترجم کتاب «مبانی فیزیک هالیدی» نقد را مهارتی علمی دانست و درباره بی‌توجهی به‌نقد منابع علوم خاص توضیح داد: اصلی‌ترین دلیل بی‌توجهی به‌نقد آثار علوم کاربردی و خاص، تألیفات اندک در این حوزه‌هاست. از سوی دیگر هدف ما نقد کتاب‌های زبان‌اصلی این حوزه نیست چراکه این آثار در کشور مبدأ به همت منتقدان همان کشور نقد و بررسی خواهند شد ما فقط می‌توانیم این نقدها را بازنشر کنیم. البته باید به دنبال فرهنگسازی در حوزه نقد کتاب‌های علمی باشیم.
لزوم توجه به‌نقد کتاب‌های ترجمه‌ای
بصیره ادامه داد: نقد آثار حوزه علوم کاربردی به شیوه ترجمه آنها مربوط می‌شود؛ نقدی که می‌تواند شامل بررسی شیوه ترجمه و کاربرد واژگان تخصصی از سوی مترجم باشد.
مترجم کتاب «مبانی فیزیک الکتریسیته و مغناطیس» در ادامه درباره میزان توجه به‌نقد آثار ترجمه‌ای حوزه علوم کاربردی گفت: جریان نقد کتاب‌های ترجمه‌ای علمی، هرچند اندک اما وجود دارد و می‌توان گفت نقد این دسته آثار نسبت به‌نقد آثار حوزه‌های دیگر منصفانه‌تر است.
وی در ادامه بابیان این مطلب که جای نقد کتاب‌های علمی در محافل علمی و دانشگاهی به‌شدت خالی است تاکید کرد: با توجه به پیشرفت‌های سریع در حوزه علوم کاربردی، لزوم تقویت جریان نقد کتاب‌های علمی احساس می‌شود. امروز شاهد ورود دانش، مهارت و ابزارهای مختلف به کشور هستیم اما مخاطبان این مباحث و کاربران این ابزار در عمق این اقیانوس وسیع علم شنا نمی‌کنند و در سطح باقی‌مانده‌اند هرچند این فضا و موقعیت، زمینه‌های شوق علمی را در فرد ایجاد کرده است.
نقد کتاب‌های علمی و عبور از سطح
بصیره افزود: در کنار این شوق علمی، وجود کتاب و نقد منابع علمی نیز ضروری است. علم، پایه فناوری است بنابراین جوان مشتاقی که به‌عنوان‌مثال با یک دستگاه تلفن همراه با همه دنیا در ارتباط است به‌طورقطع برای کسب علم ساخت این دستگاه نیز تمایل دارد. با توجه به این اشتیاق، نشر کتاب و نقد کتاب‌های علمی مورد استقبال جوانان قرار خواهد گرفت.
مروری بر پرونده
مدیر پژوهشکده پوشش‌های سطح و فناوری‌‌های نوین، با اشاره به اهمیت ایجاد جریان نقد علمی در کتاب‌های تخصصی گفت: جامعه دانشگاهی برای نقد منابع دانشگاهی انگیزه ندارد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر زهرا رنجبر را اینجـــــــــا بخوانید.
سردبیر فصلنامه نقد علوم محض و کاربردی معتقد است که برای تاثیرگذاری جریان نقد، وجدان بیدار جامعه و مجازات‌های قانونی باید به‌عنوان اهرم‌های بازدارنده عمل کنند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با یونس کرامتی را اینجــــــــــــا بخوانید.
مدیر خانه نقد کتاب ایران معتقد است که نقد بیشتر درباره یک اندیشه یا تحلیل یک اندیشه ارائه می‌شود که متاسفانه در حوزه علوم و فنون ما تولیدکننده اندیشه نیستیم و بیشتر داشته‌های ما اکتسابی است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با جمشید کیا‌نفر را اینجــــــــا بخوانید.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به لزوم تغییر ساختار نظام آموزش عالی گفت: منتقد کتاب‌های علمی، باید از مشوق‌های معنوی بهره‌مند شود. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر میترا ذوالفقاری را اینجـــــــــا بخوانید.
استاد دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، معتقد است که نقد کتاب جزو وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست و این وزارتخانه فقط می‌تواند نقش حامی را در جریان نقد کتاب‌های علمی بازی کند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با رضا منصوری را اینجــــــــــا بخوانید.
نظر شما