آیت‌الله سید حسن میلانی با اشاره به تفاسیر عرفانی که بر قرآن نگاشته شده به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت:   اساساً تفسیر چیزی است که باید درباره قرآن، معانی و مفاهیمش گفته شود. در قرآن دو دسته آیات وجود دارد؛ نخست آیاتی که معانی و مفاهیمش واضح و روشن و برای همگان قابل درک است و دسته دیگر آیاتی است که دارای معانی پنهان و مخفی است و باید با مراجعه به احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) آن را تفسیر کرد. 

وی ادامه داد: پیامبر (ص) در حدیثی فرمود: «من دو چیز گرانبها را در میان شما به یادگار گذاشتم؛ قرآن و عترت؛ که این دو از هم جدا نمی‌شوند.» بنابراین فردی که در تفسیر قرآن مراجعه به احادیث را کنار می‌زند به ضلالت خواهد افتاد. 

آیت‌الله میلانی با اشاره به معنای لغوی و اصطلاحي عرفان افزود: عرفان در ظاهر لغت، معنای زيبايي دارد و به معنی شناخت و معرفت است اما در اصطلاح به گونه‌اي از شناخت و معرفت گفته مي‌شود كه از راه كشف و شهود به دست مي‌آيد. در عمل نيز اغلب با حضور فرقه‌هاي تصوف در ميان مسلمانان و غيرمسلمانان همراه است.

ميلاني با تأكيد بر اين كه بزرگترین دشمن دین و عقل، عرفان به معني اصطلاحي است و منحرف‌ترین مطالب از ادیان باطله و مسلک‌های ساخته بشری توسط اين گونه عرفان ارایه می‌شود، تاکید کرد: عرفان مختص شیعه نیست و عرفان‌های مسیحی، بودایی، سرخ پوستی و ... نیز دچار همین مشکل‌اند و بسیاری از آموزه‌های آن‌ها نیز بر خلاف عقل و برهان و دین است. به طور مثال درباره مساله وحدت وجود، عرفا معتقدند که همه عالم جلوه‌ای از ذات خداوند است. به عبارت دیگر آن‌ها ذات خداوند را متغیر می‌دانند و می‌گویند دنیا هر لحظه به صورت جدیدی ظهور می‌یابد. 

به گفته میلانی، ملاصدرا و ابن‌عربی به عنوان سرآمدان این جریان معتقدند که ما هر چیزی که از عالم درک می‌کنیم ــ اعم از انسان‌ها و جمادات ــ جلوه‌ای از ذات خداوند است. به همین دلیل در نظر آنها بت‌‌پرستی هم جلوه‌ای ازخدا پرستی است. درباره ماجرای موسی و هارون و مساله گوساله‌پرستی قوم یهود در قرآن، تفسیری که عرفا از آن ارایه می‌دهند این است که گوساله‌پرستی هم جلوه‌ای از پرستش خداست. 

وی یادآور شد: متاسفانه پیروان مکاتب عرفاتی نمی‌توانند معانی عمیق قرآن را درک کنند مگر این که از افکار خود دور شوند چراکه به طور مثال آن‌ها در تفسیر خود از ماجرای فرعون به روایتی معتقدند که با نص قرآن در تضاد است. ابن عربی می‌گوید فرعون طاهر از دنیا رفت. اين در حالي است که فرعون آنقدر با توحید جنگید که در شرک و الحاد غرق شد. 

این استاد حوزه در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین تفاسیر عرفانی از قرآن کدام‌اند، گفت: تفسیری  از قرآن که به ابن‌عربی نسبت داده‌اند، تفسیر ملا سلطانعلي گنابادی ــ که آن هم ظاهراً متعلق به فرد دیگری است ــ و تفسیر خواجه عبدالله انصاری از مهم‌ترین تفاسیر عرفانی از قرآن است. 

میلانی در بخش دیگری از سخنانش دوری از عقل را مهم‌ترین اشکال تفاسیر عرفانی از قرآن عنوان کرد و گفت: عرفا به کشف و شهود معتقدند و آن را بالاتر از عقل می‌دانند در حالی که چیزی بالاتر از عقل وجود ندارد و به اعتقاد من غالب این کشف و شهودها توهم است. 

وی تاکید کرد: در تفسیر آیات قرآن کریم باید به احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) مراجعه کرد. آیاتی در قرآن وجود دارند که بیان می‌کنند شما به‌تنهایی معانی قرآن را درک نمی‌کنید. حتی اگر بپذیریم که قرآن خود، نور است و برای هدایت بشر کافی است اما همین نور به ما می‌گوید برای درک معانی‌اش باید به احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) مراجعه کرد. 

میلانی یادآور شد: یکی از بزرگترین مشکل مسلمانان در دوری از احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) است و ما نباید برای تفسیر قرآن خود را از این دو جدا بدانیم.

درباره آیت‌الله حسن میلانی
آیت‌الله حسن میلانی متولد نیشابور و  از مهم‌ترین نقادان عرفان و فلسفه در ایران به‌شمار می‌رود. وی پس از طی دوره مقدمات، دوره سطح را از محضر آیات پایانی، اعتمادی، ستوده، مدرس افغانی، اشتهاردی، حجتی‌زاده، کافی اصفهانی، مروج الشریعه، سبط الشیخ و … بهره برد و در درس‌های خارج آیات عظام وحید خراسانی، بهجت، شیخ هاشم آملی و اسماعیل‌پور شرکت کرد. علاوه بر دروس فقه و اصول و کلام، اهتمام جدی و دایمی به تدریس و مباحثه کتب عقاید و معارف و متون مکتب وحی دارد. از آیت‌الله میلانی کتاب‌های متعددی نیز منتشر شده که عمده آن‌ها در نقد فلسفه و عرفان  است.