افشین علاء، شاعر مجموعه‌هایی چون «آغوش مهتاب»، «يک سبد بوي بهار» و «گل صد برگ» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) عنوان کرد: سال‌هاست برای اعتراض به وضعیت بازار آشفته نشر در حوزه کودک و نوجوان تصمیم گرفته‌ام  کتابی منتشر نکنم و به این وسیله اعتراض و دغدغه‌ام را به گوش همه عوامل و دست اندرکاران برسانم تا شاید بتوانم اثر مثبتی بگذارم. 

توجه مسوولان به کمیت به‌جای کیفیت
وی گفت: حتی در فراخوان اخیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان «صد کتاب از صد شاعر» به شدت معترض بودم که مسوولان به جای اینکه دغدغه کیفیت داشته باشند، می‌خواهند با افزایش کمیت، خلاهای موجود را جبران کنند.

علاء تاکید کرد: در ادبیات کودک برخلاف ادبیات بزرگسال همه آثار یکسان دیده شده و در یک فضا و یک نگاه عرضه می‌شوند ،يعني سره از ناسره تشخیص داده نمی‌شود. واقعیت این است که در این آشفته بازار نشر اگر کتابی هم تولید شود، دیده نمی‌شود.

فقدان معیار علمی برای رتبه‌بندی و گزینش آثار
وی با تاکید بر این‌که هیچ معیار علمی و موجهی برای رتبه‌بندی و گزینش آثار وجود ندارد، گفت: امروزه شاعری که یک شبه می‌تواند 10 کتاب شعر را به صورت سری‌دوزی و سفارشی به ناشر تحویل دهد با شاعری که مجموعه‌ای را بعد از سال‌ها وسواس و عرق‌ریزی روحی منتشر می‌کند هم‌شأن ارزیابی می‌شود و تفاوتی بین آن‌ها وجود ندارد و هر دوی به عنوان شاعر کودک و نوجوان شناخته می‌شوند.

شعر در کودکی ملکه ذهن کودک می‌شود
این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان با تاکید بر این‌که شعر در دوران کودکی تأثیر خاصی بر ذهن مخاطب گذاشته و ملکه ذهن او می‌شود، گفت: باید توجه داشت نحوه آشنایی کودکان با ادبیات با همین کتاب‌هایی آغاز می‌شود که در اختیارشان قرار می‌دهیم. وقتی کیفیت کتاب پایین باشد بچه‌ها در آینده هم به سراغ شعر به معنی واقعی کلمه نخواهند رفت و جذب آثار مبتذل و ترانه‌های روز خواهند شد.

وی با بیان این‌که نهادهای فرهنگی باید کتاب‌های جذاب را در قالب‌های مورد پسند کودکان و به روز ارایه دهند تا بچه‌ها این کالای فرهنگی را فراموش نکنند، یادآوری کرد: متاسفانه وضعیتی که در بازار نشر امروز حاکم است این نوید را نمی‌دهد، چرا که هم تیراژ کتاب‌ها بسیار پایین است و هم کیفیت آنها. مخصوصا در حوزه ادبیات و شعر کودک باید آثاری تولید شود که سلیقه بچه‌ها را ارتقا دهد اما شاهدیم که جاذبه هاي مبتذل بعضي کتاب‌ها اگر بتوانند توجه بچه‌ها را به خود جلب کنند فایده‌ای برای آن‌ها نخواهند داشت.

شاعران باید دست از سهل انگاری بردارند
علاء افزود: در این راستا همه افرادی که به نوعی دخیل هستند باید کمک کنند تا این آشفته بازاری که در نشر و ادبیات کودک ایجاد شده سامان بگیرد. در درجه اول خود شاعران باید دست از سهل‌انگاری بردارند. این موضوع چه در زبان، چه در تخیل و چه در نوآوری باید رعایت شود. باید با مخاطبان طوری رفتار کنیم که سوء‌تفاهم ایجاد نشود؛ به طور مثال اخیرا نوآوری‌هایی در ادبیات کودک دیده می‌شود که اصلا خوشایند نیست و زبان را به سمت فانتزی شدن برده و مفهوم تولید اثر در حوزه «کودک» را در حد «نوزاد» تنزل داده که این از ضعف‌های ادبیات کودک است.

گرایش عجیب ناشران به تولید آثار بازاری
وی افزود: مرحله بعدی ناشران هستند که متاسفانه گرایش عجیبی به تولید آثار بازاری دارند. در حال حاضر ناشران به سمتی در حرکت‌ هستند که کتاب‌های بازاری و مبتذل بیشتر از آثار مفید در دسترس کودکان قرار می‌گیرد و زمانی که با ناشران در این زمینه وارد بحث می‌شویم استدلال اکثر آن‌ها این است که سلیقه بچه‌ها این موضوعات و این کتاب‌ها را بیشتر می‌پسندد در حالی که در ادبیات کودک، خودمان باید سلیقه را در مخاطب ایجاد کنیم.

علاء ادامه داد: تصویرگری آثار تولیدی در حوزه کودک و نوجوان نیز از عوامل دیگری است که در این حوزه تاثیرگذار است. با این‌که تصویرگری در دوره‌ای به شکوفایی خوبی رسیده بود اما متاسفانه درحال حاضر تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان تابع سلیقه‌های بازاری شده است و مانند دوره ذکر شده کیفیت مورد نظر را ندارند.

 همتی برای کتابخوان کردن بچه‌ها وجود ندارد
وی گفت: نهادهای متولی هم باید از خودشان توجه نشان دهند و دغدغه داشته باشند تا شاعران خوب و نویسندگان توانای این حوزه وارد عرصه شده و آثار باکیفیت تولید کنند، نه این‌که از تولید و عرضه آثارشان منصرف شوند.

علاء با اشاره به این‌که برای کتابخوان کردن بچه‌ها هیچ همتی وجود ندارد، گفت: استفاده از روش‌های موثر برای کتابخوان کردن بچه‌ها به عنوان یکی از وظایفی که به عهده بخش فرهنگی جامعه است به عنوان یک نیاز مبرم احساس می‌شود؛ باید دسته‌های مربوطه، هنرمندان حوزه کودک و نوجوان، پدیدآورندگان کتاب و متولیان امور فرهنگی در این حوزه چاره‌اندیشی کنند.

افشین علا، متولد سال 1348 در شهرستان نور است. وی فعالیت ادبی خود را از دهه 60 و از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شروع کرد. در نوجوانی آثارش در نشریات معتبر کودک به چاپ رسید و مورد توجه شاعران موفق آن زمان قرار گرفت. علا همچنین در زمینه رمان نیز فعالیت دارد ولی بيشتر به عنوان شاعر مطرح است به گونه‌ای که اشعارش را در کتاب‌های درسی هم می‌توان یافت. از جمله آثار علا می‌توان به «یک عالم پروانه»، «یک سبد بوى بهار»، «بلدم شعر بگویم»، «نسیم دختر باد»، «خاطرات مه گرفته» و «گل صد برگ» اشاره کرد.