به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، احسان قائم‌مقامی که به عنوان نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران شناخته می‌شود، در یک دوره مسابقه که سال 1387 بین او و آناتولی کارپف برگزار شد، در حالی که تنها 26 سال سن داشت موفق به شکست این شطرنج‌باز اسطوره‌ای روسی شد. قائم‌مقامی در گفتوگو با ایبنا ضمن رمزگشایی از برتری‌اش مقابل کارپف، دیدگاه‌هایی را هم درباره کیفیت کتاب‌های آموزش شطرنج بیان کرد که متن این گفتوگو را در زیر می‌خوانید.
آقای قائم‌مقامی از شطرنج به عنوان علمی‌ترین ورزش یاد می‌شود و طبیعتاً هر چیزی که با علم سروکار داشته باشد طبیعتاً به کتاب هم مربوط می‌شود. ارزیابی شما از کتاب‌های آموزش شطرنج در کشورمان چیست؟
قبل از پاسخ دادن به این پرسش باید بگویم متاسفانه هنوز در شطرنج به مرحله تولید علم نرسیده‌ایم. این ورزش به ویژه در یک دهه اخیر با رشد قابل توجهی در کشورمان مواجه شده است اما هنوز با سطح اول شطرنج دنیا فاصله داریم. به نظرم حدود چهار یا پنج سال دیگر می‌توانیم شاهد انتشار کتاب‌های کاربردی شطرنج در ایران باشیم.
به این ترتیب شطرنج‌بازان و علاقه‌مندان به این ورزش در کشورمان کار دشواری برای رسیدن به سطوح بالای شطرنج دارند.
با این حرف شما موافق نیستم. نمی‌توانیم این گونه به قضیه نگاه کنیم. حرف من تنها درباره کتاب‌های منتشر شده در ایران صدق می‌کند اما باید این مساله را هم مد نظر داشت که از نظر خروجی عملکرد بسیار موفقی داشته‌ایم.
ممکن است توضیح بیشتر در این زمینه بدهید؟
ببیند به غیر از مقوله کتاب، شطرنج‌بازان ایران از طریق لوح‌های فشرده و همچنین مقالات متعددی که در زمینه شطرنج منتشر می‌شود با تئوری‌ها و تکنیک‌های روز این ورزش آشنا می‌شوند، پس ما در زمینه مطالعه مشکلی نداریم و می‌توان امیدوار بود که در سال‌های آینده کتاب‌های خوبی برگرفته از مقالات و جزوات موجود، وارد بازار نشر شوند.
آیا این مقالات و جزوات توانسته‌اند جانشین خوبی برای کتاب‌های آموزشی شطرنج باشند؟
همان‌طور که گفتید، شطرنج علمی‌ترین ورزش دنیاست و قطعاً علاقه‌مندان این ورزش در کشورمان به کتاب‌هایی که در آن‌ها به بالاترین سطوح شطرنج پرداخته شده است، نیاز مبرمی دارند. با انتشار چنین آثاری، شطرنج‌بازان ایرانی می‌توانند با سرعت بیشتری خود را به سطح اول این ورزش نزدیک کنند و امیدوارم این کتاب‌ها در آینده مکمل آموخته‌های قبلی علاقه‌مندان این ورزش در کشورمان باشد.
در سال‌های اخیر شاهد استقبال گسترده مردم ایران از ورزش شطرنج بودیم و بر همین اساس مدارس شطرنج متعددی نیز در کشور دایر شدند. عملکرد کارگاه‌های آموزش این ورزش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شطرنج از حدود 20 سال پیش به یکی از همه گیرترین ورزش‌های ایران تبدیل شد تا جایی که امروز 40 مدرسه مربوط به این ورزش تنها در تهران فعالیت می‌کنند. ضمن این که در همه استان‌های کشور مدارس این رشته ورزشی در سطوح مبتدی و پیشرفته فعالیت بسیار خوبی دارند. به نظر من استقبال خوب مردم از این مدارس گواه موفقیت سرمایه‌گذاری شطرنج در همه مناطق ایران است و می‌توان ادعا کرد در شطرنج دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. حالا با وجود قهرمان شطرنج در سطوح پایه افق بسیار خوبی را می‌توان برای شطرنج‌بازان نونهال و نوجوان ایرانی ترسیم کرد.
آیا می‌توان ادعا کرد موفقیت شطرنج ایران در سطوح پایه به نوعی مرهون مطالعه منابعی است که شما از آن‌ها نام بردید؟
در جواب شما باید تکرار کنم که ما به لحاظ استفاده از منابع فوق‌العاده‌ایم. شطرنج‌بازان رده‌های سنی پایه کشورمان ساعات بسیار زیادی را صرف مطالعه در زمینه این ورزش می‌کنند و اگر بگویم شطرنج یکی از موضوعاتی است که بالاترین آمار سرانه مطالعه را در ایران به خود اختصاص داده است، مبالغه نکرده‌ام. اصلاً ماهیت این ورزش با مطالعه گره خورده است و بازیکنانی که مطالعه بیشتری دارند، قطعاً نتیجه بهتری خواهند گرفت.
آقای قائم‌مقامی یکی از اتفاقات بزرگ و تاریخی ورزش ایران، پیروزی شما مقابل آناتولی کارپف قهرمان کهنه‌کار روسی بود. چگونه خود را برای رویارویی با این بازیکن بزرگ و پرآوازه آماده کردید؟
تردیدی نیست که کارپف یکی از بزرگان شطرنج دنیاست. خاطرم هست که تقریباً روی همه بازی‌های مهمی که این شطرنج‌باز صاحب سبک انجام داده بود مطالعه کردم و استراتژی‌های کارپف را در بازی‌های مختلف به خوبی آنالیز کرده بودم اما مهم‌ترین منبعی که کمک بسیار زیادی برای شناخت شیوه بازی وی در مسابقات بزرگ به من کرد، کتاب مچ (مسابقه) کاسپاروف و کارپف بود و مطالعه این کتاب به نوعی برگ برنده من شد. نکته جالب برگزاری این رویاروی‌ها که به «مات شاه» معروف است، محبوبیت کارپف در ایران بود. در آخرین دیداری که منجر به برتری نهایی من برابر استاد بزرگ شطرنج جهان شد، عده زیادی در سالن برگزاری مسابقه حضور داشتند که بسیاری از آن‌ها طرفدار کارپف بودند.
یعنی دوست داشتند شما شکست بخورید؟
(با خنده) نه به هیچ وجه این‌طور نبود. آن‌ها از طرفی هموطن من بودند و برایشان پیروزی یک بازیکن جوان ایرانی برابر چهره سرشناسی مانند کارپف، بسیار حائز اهمیت بود و از طرف دیگر محبوبیت استاد شطرنج روسیه تا جایی بود که فکر می‌کنم کارپف هرگز در سالن بوستان گفتوگو (محل برگزاری مسابقات) احساس غریبی نکرد. این را هم باید اضافه کنم که در حین برگزاری این مسابقات چیزهای بسیار ارزشمندی از کارپف آموختم. او شخصیت بسیار برجسته‌ای دارد. خاطرم هست که در پایان آخرین دور مسابقه، بعد از تبریک به من گفت که روزی هم خودش به عنوان یک شطرنج‌باز جوان بزرگان شطرنج دنیا را مغلوب کرده و حالا که مقابل یک بازیکن جوان شکست خورده است، ناراحت نیست. روحیه کارپف در آن لحظات بسیار ستودنی بود.
دو سال پیش کتاب «رویارویی دوجانبه احسان قائم‌مقامی و آناتولی کارپف» منتشر شد که شامل همه 20 مسابقه‌ای بود که شما مقابل کارپف انجام دادید. استقبال از این کتاب چگونه بود؟
بله به نکته خوبی اشاره کردید، تا جایی که اطلاع دارم چاپ دوم آن به پایان رسیده است و به تازگی چاپ سوم این کتاب وارد بازار نشر شده است.
آقای قائم‌مقامی شما به عنوان نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران می‌توانید خاطرات و تجربیات خود را از سال‌ها فعالیت در این رشته ورزشی و رویارویی با حریفان قدرتمند و صاحب سبک به صورت مکتوب درآورید. آیا تا کنون به این موضوع فکر کرده‌اید؟
راستش را بخواهید دو کتاب در دست تالیف دارم که کار نگارش آن‌ها تا حدود زیادی به پایان رسیده است اما به دلیل مشغله‌های فراوانی که دارم، متاسفانه هنوز فرصت جمع‌بندی نهایی آن‌ها را پیدا نکرده‌ام. همیشه دوست داشتم یادگاری خوبی از خودم برای شطرنج ایران باقی بگذارم اما در حال حاضر به طور قطعی نمی‌توانم زمان انتشار کتاب‌هایم را اعلام کنم و دوست ندارم خدای نکرده شرمنده مردم شوم.
چهارشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۱:۱۰
نظر شما