به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب سه‌شنبه (۱۴ شهریور) به بررسی خدمات علمی و فرهنگی منوچهر مرتضوی اختصاص داشت که با سخنان استادان محمدعلی موحد، فتح‌الله مجتبایی، حسن انوری، اصغر دادبه و توفیق سبحانی و حضور اهالی فرهنگ و ادب در مرکز فرهنگی شهرکتاب از ساعت 16 و 30 دقیقه تا 18 و 30 دقیقه برگزار شد.

جایزه منوچهر مرتوضی برای حافظ پژوهان
در آغاز این جلسه علی اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و امور بین‌الملل شهر کتاب، به ارایه توضیحاتی درباره زندگی، آثار و فعالیت‌های منوچهر مرتوضی پرداخت.

وی در ادامه به برگزاری جایزه «فتح‌الله مجتبایی» از سوی شهر کتاب اشاره‌ كرد و گفت: از تیر ماه سال آینده و همز‌مان با سالگرد درگذشت دکتر مرتضوی جایزه‌ ایشان به بهترین کتاب یا مقاله در حوزه حافظ پژوهی اهدا می‌شود. هیات داوران این جایزه استادانی چون بهاء‌الدین خرمشاهی، محمدعلی موحد، رشید عیوضی، علی‌اصغر دادبه، نصرالله امامی و باقر صدری‌نیا هستند.

معاون فرهنگی شهر کتاب در بخش دیگر از سخنانش درباره مقام علمی منوچهر مرتضوی توضیح داد: مقام علمی این استاد برای تمامی صاحب‌نظران آشکار است، اما متاسفانه این شخصیت بزگ برای عموم مردم ناشناخته مانده است و نهادهای ادبی و فرهنگی مانند دانشکده‌های ادبیات، آن‌‌گونه که باید به معرفی وی نپرداخته‌اند.

وی در پایان گفت: اگرچه مرحوم مرتضوی غریب آمد، غریب زیست و غریب رفت، اما دانشگاه تبریز و مردم فرهنگ‌دوست آذربایجان باید یاد و نام مرتضوی را همواره زنده و جاودان نگه دارند و دوستداران فرهنگ ایرانی وام‌دار دانش بی‌کران و ژرف‌اندیشی وی هستند.

انزوای تحمیل شده بر منوچهر مرتضوی
در ادامه جلسه محمدعلی موحد به عنوان نخستین سخنران درباره مرتضوی صحبت کرد. او در آغاز سخنانش با اشاره به این موضوع که فکر می‌کند حق وی نبود در این مجلس سخن بگوید، دو دلیل را برای این امر برشمرد.

وی گفت: دلیل نخست رنجوری است که سبب شده حال و رمق سخن‌گویی نداشته باشم و دلیل دوم آن‌که سزاورتر از من به سخن‌گویی درباره شادروان مرتضوی افرادی هستند که در مراحل مختلف عمر از تحصیل تا تعلیم همدم و هم‌نفس با آن بزرگوار بوده‌اند، به‌ویژه فرزندان برومند او یعنی شاگردانی که سعادت حضور در حلقه درس او را داشته‌اند.

موحد به یادنامه منتشر شده مرتضوی با عنوان «سایه سرو سهی» از سوی دانشگاه تبریز اشاره‌ای داشت و افزود: مجموعه دیگری نیز به همت مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی و زیر نظر توفیق سبحانی، از برجسته‌ترین شاگردان مرتضوی فراهم شده است و امیدورام به زودی منتشر شود.

وی افزود: گذشته از مقام علمی و استادی، مرتضوی به لحاظ فضایل اخلاقی چون تقوا و وارستگی نیز ممتاز بود.

این پژوهشگر توضیح داد: آنان که رنج و اندوه خود را به صورت شکوه و شکایت بیرون می‌ریزند، سبک سر می‌گردند و طاقت تحمل آن‌ها افزون‌تر می‌شود، اما افرادی مانند مرتضوی که لب به شکایت نمی‌گشایند، تمام مرارت‌ها، دل‌آزردگی و جفاها را در خود نگاه می‌دارند. این تلخ‌کامی‌ها و شوریدگی‌ها عزلت و انزوایی را بر مرتضوی تحمیل کرد که بسیار مایه تاسف بود.

وی در ادامه به آثار مرتضوی و مقبولیت آن‌ها از نظر اهل ادب اشاره و تشریح کرد: پژوهش وی درباره حافظ به چاپ‌های مکرر رسید و هر چاپ با ملحقات و پیوست‌های متعددی همراه شد.

وی در پایان اظهار کرد: از میان آثار مرحوم مرتضوی من کتاب «ایران در عصر ایلخانان» را درخشنده‌ترین و پربارترین کار او می‌دانم. این کتاب به لحاظ دقت و انسجام در میان نوشته‌های مرتضوی ممتاز است و در موضوع خود شخصیت و اعتباری در خور دارد.

مرتضوی میراث‌دار فرهنگ بزرگ ایران‌زمین بود
در ادامه جلسه فتح‌الله مجتبایی صحبت کرد و گفت: مرتوضی فردی منزوی، گوشه‌گیر و دیرآشنا بود و رخنه کردن در وجود او بسیار دشوار بود. تا پیش از سال 1330 از دور با وی آشنایی داشتم و نخستین دیدار من با ایشان به همان سال باز می‌گردد.

وی ادامه داد: در بهار سال 1330 و پس از درگذشت ملک‌الشعرای بهار، قرار شد در دانشکده ادبیات مراسم بزرگداشتی برای بهار برگزار شود. امین ریاحی، ایرج دهقان، یزدگردی و من در برگزاری این مراسم مشارکت داشتیم، البته آن مراسم آن‌گونه که شایسته بود به دلیل جریان‌‌های سیاسی آن دوران و مصادره مجلس از سوی برخی از گروه‌های سیاسی برگزار نشد.

وی افزود: برهمین اساس مرتضوی از نخستین افرادی بود که از این مجلس کنار کشید. در این مجلس وی قصیده‌ای را که در رثای بهار سروده بود، قرائت کرد. این قصیده بسیار محکم و استوار بود.

مجتبایی اشاره‌ای به خصوصیات اخلاقی استاد مرتضوی داشت و افزود: پس از سال 1332 دیگر هرگز مرحوم مرتضوی را ندیدم. حتی در سال 1370 که بزرگداشتی برای نظامی در دانشگاه تبریز برگزار شد، آزردگی خاطر وی به حدی بود که بازهم در جمع حضور نیافت و امکان دیدار با وی فراهم نشد.

وی در پایان خاطره‌ای را از مرتضوی نقل کرد و گفت: حس ایران‌دوستی مرتضوی بسیار عمیق بود و در مقابل آن‌چه که بر ضد تمامیت ارضی ایران بود، می‌ایستاد و می‌توان وی را یکی از میراث‌داران فرهنگ بزرگ ایران دانست.

در ادامه این جلسه حسن انوری، اصغر دادبه و توفیق سبحانی درباره شخصیت و مقام علمی منوچهر مرتضوی صحبت کردند. گزارش صحبت‌های این استادان نیز متعاقبا در «ایبنا» منتشر خواهد شد.

آیین بزرگداشت منوچهر مرتضوی سه‌شنبه (14 شهریور) از ساعت 16 و 30 دقیقه تا 18 و 30 دقیقه در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.