به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نقد و بررسی کتاب تخصصی  «مثلث و مثلث‌سازی در خانواده و ازدواج» که به همت انتشارات دانژه روانه بازار شده با حضور دکتر فرشاد بهاری، مترجم این کتاب و دکتر آناهیتا خدابحشی، كارشناس حوزه روانشناسي و سپیده باطبی، دبير نشست عصر شنبه در سرای اهل قلم برگزار شد. 

در ابتدای این نشست، فرشاد بهاری مترجم کتاب گفت: ما از لحظه‌ای که متولد می‌شویم در روابط مثلثی خواهیم بود و غفلت از مثلث‌ها ممكن است ما را دچار مشکلاتی هميشگي كند. مبحث مثلث در مباحث مربوط به مشاوره خانواده بحثي قدیمی است و بیش از شصت سال قدمت دارد اما در عین حال طرح موضوع آن در کشور ما بسیار جدید است و به یک دهه اخیر مربوط می‌شود. 

سپس، آناهیتا خدابخشی با اشاره به کتاب «عشق سال‌های وبا» اثر گابريل گارسيا مارکز و محتوای داستان که به طور غیر مستقیم حضور فرد سومی را مطرح می‌کند، تأکید کرد: قدمت مبحث مثلث‌ها طولانی و به اندازه عمر بشر است، وقتی تنش‌های بین پدر و مادر درباره تربیت فرزند طولانی و بدون راه حل باقی می‌ماند آن‌ها به مثلث‌سازی رو می‌آورند و فرد سومی را که همان فرزند است وارد می‌کنند و ممکن است تنش‌ها تا حدی حل شود و زندگی تداوم ‌یابد اما این تنش‌ها به شکل واقعی حل نمی‌شود. 

وي افزود: این کتاب جامع‌ترین مطالب را درباره مفهوم مثلث‌سازی یکجا جمع کرده است، واقعیت این است که همه ما در معرض نوعی از مثلث‌سازی قرار داریم؛ وقتی پدر و مادر درباره روش تربیتی فرزند با یکدیگر دعوا می‌كنند، نوعی مثلث‌سازی شکل می‌گیرد، زمانی‌که در خانواده‌ها روابط فرا زناشویی شکل می‌گیرد و نفر سوم وارد زندگی می‌شود و گاهی اوقات اگر نفر سوم افشا نشود  تا حدی می‌تواند مشکلات را حل کند و فرد ناراضی را راضی نگه دارد و حتی اگر هم افشا شود و باعث به وجود آمدن سر خوردگی‌هایی در روابط شود اما دوباره تنش‌های دیگری را به وجود می‌آورد. 

سپیده باطبی در ادامه با ذکر این نکته که اگر نیازهای افراد به شیوه مناسب ارضا نشود به شی یا فرزند و يا حتی به مواد مخدر روی مي‌آورد، و با آن‌ها مثلث‌سازي مي‌كنند، افزود: مثلث‌سازی در روابط افراد اجتناب ناپذیر است، براساس گفته بوئن مثلث‌ها به هر طریقی به وجود می‌آید، چون رابطه بین دو طرف به هیچ وجه به تعادل نمی‌رسد و برای رسیدن به تعادل باید جز دیگری وجود داشته باشد تا مثلث‌ها ساخته شود.
 
مشکلات معمولاً مثلث طلب هستند
فرشاد بهاری، مترجم كتاب درباره فواید و مضرات مثلث‌سازی گفت: مشکلات انسان‌ها به اندازه مخفی کاری‌های آن‌هاست و مشکلات معمولاً مثلث طلب هستند، وقتی زن و شوهری که از قدرت یکسانی برخوردار نیستند و سر مساله مهمی با هم به توافق نمی‌رسند زوجی که دارای قدرت کمتری است برای خروج از آن تنش و برای حفظ موجودیت بیشتر خود در رابطه به ناچار به سمت شخص یا اشخاص سومی حرکت می‌کند که داری قدرت کمتر ولي قابل توجه است  و آن فرد یکی از فرزندانش است.
 
وی افزود: در چنین موقعیتی شخصی که قدرت اول را داشته یا باید تسلیم شود یا کنار بکشد یا فشار را بیشتر کند و همچنین می‌تواند به سمت یکی دیگر از اعضای خانواده برود و مثلث در مثلث را شکل دهد که مثلث‌های هم‌بافت گفته می‌شود؛ اگر وضعیت حل و فصل نشود اعضای دیگر خانواده به ناچار و یا به میل خود برای کم کردن مشکلات وارد رابطه مي‌شوند. 

بهاری درباره زمان تشکیل مثلث‌ها گفت: زمانی‌که دو نفر نخواهند معضل رابطه‌شان را بر اساس مذاکره حل کنند و در عین حال نخواهند رابطه‌شان را با هم قطع کنند در چنین حالتی امکان شکل‌گیری مثلث وجود دارد. 

وی اظهار کرد: در مثلث دو نفر داخل رابطه‌اند و نفر سوم خارج از رابطه است، در ساده‌ترین شکل مثلث، بوئن معتقد است روابط دوتایی اساساً ناپایدار است و زن و مردی که با یکدیگر ازدواج می‌کنند به فکر بچه‌دار شدن می‌افتند و توجه مادر به فرزند بیشتر می‌شود و همین امر باعث می‌شود مرد احساس کند توجه به او کمتر است و فزرند مانع ادامه رابطه می‌شود. 

این مترجم ادامه داد: در جهان خلقت و در سیستم‌ها دو نیرو ضد تعادل هستند و در عین حال برای حیات موجودات ضرورت دارد، اول نیروی با هم بودن و دیگری نیروی مجزا بودن یا استقلال است، گاه وقتی احساس صمیمت شدت می‌گیرد نیز احساس خفقان به وجود می‌آید و برای ایجاد رابطه انسان با انسان فاصله خاص نیاز است و اگر از یک حدی بیشتر شد دو نفر ممکن است تصمیم بگیرند از هم دور شوند.

شكل گيري مثلث‌ها؛ راهی برای خروج از تنش‌ها
وی تأکید کرد: مثلث‌ها به ما نشان می‌دهند، سیستم‌های عاطفی به نوعی از خودشان دفاع می‌کنند و راهی برای خروج از تنش‌ها است، مثلث‌ها در کوتاه مدت تنش را کاش می‌دهند اما در دراز مدت مشکلاتی برای افراد به جا می‌گذارند که بهتر است عطایش را به لقایش بخشید؛ در هر صورت به دلیل این‌که سیستم‌های عاطفی همیشه وجود دارند امکان تشکیل مثلث‌ها هر لحظه وجود دارد و باید با اطلاع‌رسانی پیشگیری کنیم و اگر نشد با مداخلات درمانی به کاهش اثرات روابط مثلثی بپردازیم. 

خدابخشی در رابطه با نظریات مطرح شده در حوزه مثلث‌سازی عنوان کرد: بوئن، فوگارتی و سالوادور مینوچین از نظریه پردازان این حوزه هستند، فوگارتی مفاهیم مثلثی را بسط داده است. 

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: به دلیل این‌که مثلث‌سازی از مفاهیم بنیادی در درمان‌های سیستمی در خانواده است، مطالعه این کتاب برای متخصصانی که با دیدگاه سیستمی آشنا نیستند و در حوزه خانواده درمانی فعالیت نکردند با ابهاماتی همراه خواهد بود. 

در بخش پایانی این جلسه نقد و بررسی، مترجم کتاب با تأکید بر این‌که مثلث‌سازی‌ها آسیب روابط هستند اما اجتناب ناپذیرند، عنوان کرد: روابط مثلثی بسیار رایج است و افسردگی و اضطراب در آن نهفته است به همین دلیل نمی‌توان این گونه روابط را نادیده گرفت و باید آگاهی بخشی صورت گیرد. 

خدابخشی نیز با اشاره به این‌که برای مثلث‌زدایی در مثلث پدر، مادر و فرزند باید روابط زوج را به یکدیگر نزدیک کرد و فرزند را سر جای اولش برگرداند، افزود: رابطه پدر و مادر رابطه دو طرفه است و به نقش پدر و مادري ارتباطي ندارد. 

همچنین خدابخشی به متخصصانی که به خواندن این کتاب علاقه‌مند هستند پیشنهاد كرد، به دليل پیچیده و تخصصی بودن برخي از مفاهيم كتاب، برای درک بهتر آن نیاز به خواندن منابع مقدماتی است.