به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، «اين نخستين كارگاه آموزش فن تصحيح نسخه‌هاي خطي (شامل دو بخش تئوري و عملي) است كه در موسسه خانه كتاب در حال برگزاري است. البته گويا در بنياد ايران‌شناسي نيز استاد مايل هروي چند دوره براي دانشجويان برگزار كرده‌اند و اخيرا نيز باخبر شدم جناب آقاي جمشيد كيان‌فر نيز در حال برگزاري كلاسي هستند. متاسفانه در بعد نظري نيز منابع انگشت‌شماري در اين حوزه وجود دارد كه عبارتند از كتاب استاد نجيب مايل هروي با عنوان «تاريخ نسخه‌پردازي و تصحيح انتقادي نسخه‌هاي خطي» و كتابچه كوچكي كه دوست دانشور، جويا جهانبخش نوشته‌اند با عنوان «راهنماي تصحيح متون» و يكي دو كتاب ديگر؛ البته در لابه‌لاي برخي از آثار نيز به طور جسته و گريخته مباحثي در اين ارتباط به چشم مي‌خورد كه خالي از خطا و اشتباه نيست.»
آن چه بازگو شد، بخشي از سخنان علي اوجبي، مصحح نسخه‌هاي خطي و مدرس اين كارگاه بود كه در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) مطرح شد. وي در ادامه سخنانش افزود: علي رغم اهميت مقوله تصحيح نسخه‌هاي خطي متاسفانه بسياري از منابع خطي كه در كتابخانه‌ها وجود دارند در حال خاك خوردن‌اند.
فرهنگ و تمدن غني ايران در نسخه‌هاي خطي به يادگار مانده است
وي درباره اهميت تصحيح نسخه‌هاي توضيح داد: ما از تمدن و فرهنگي غني برخورداريم كه برخي از مظاهر آن در قالب نسخه‌هاي خطي به يادگار مانده است اما به دليل دشواري‌هايي كه در تصحيح نسخه‌هاي خطي وجود دارد اين حوزه همچنان مغفول مانده و پژوهشگراني كه بخواهند به اين مقوله بپردازند انگشت شمارند.
مصحح كتاب «تقويم الايمان» درباره چرايي مهجور بودن تصحيح اظهار كرد: عامل دوم نپرداختن به تصحيح نگاه غلطي است كه در اين زمينه وجود دارد، زيرا تصور مي‌كنيم مباحثي كه در نسخه‌هاي خطي وجود دارد براي دوران معاصر تازگي خود را از دست داده است و بايد بيشتر به سمت دانش‌هاي جديد برويم. اين دو مقوله باعث شده پژوهشگران به تصحيح نسخه‌هاي خطي تن ندهند.
وي افزود: برخي از افرادي كه به تصحيح نسخه‌هاي خطي مي‌پردازند آگاهي از فن تصحيح ندارند و به شيوه آزمون و خطا وارد اين عرصه مي شوند. گويا بر اين باورند كه «خود راه بگويدت كه چون بايد رفت». بدين ترتيب چه ضربه‌هايي كه از سر ناداني به متون وارد شده و چه هزينه‌هاي مادي و معنوي كه به هدر نرفته است. اگر پژوهشگران پيش از پرداختن به مقوله دشوار تصحيح شيوه آن را عملا بياموزند، مي‌توان در بالندگي و طراوت مقوله تصحيح نسخه‌هاي خطي اميدوار شد.
اين مصحح نسخه‌هاي خطي در ادامه سخنانش گفت: همچنين اگر دانشگاه‌ها در كنار آموزش شيوه پژوهش چند واحد نيز در زمينه تصحيح نسخه‌هاي خطي بگذارند، سرمايه بسياري از دانشجويان به هدر نمي‌رود زيرا بسياري از پژوهشگراني كه به تصحيح نسخه‌هاي خطي مي‌پردازند به دليل ناآشنايي با متون كهن به بيراهه مي‌روند و ماحصل پژوهش آن‌ها بسيار دور از تصحيح درست است.
پيشكسوتان تصحيح نسخه‌هاي خطي انگشت‌شمارند
وي به انگيزه برگزاري كارگاه‌هاي تصحيح نسخه‌هاي خطي اشاره كرد و افزود: اهميت بالاي نسخه‌هاي خطي و مشكلاتي كه بر سر راه تصحيح وجود داشت مرا وادار كرد كه اين كارگاه‌هاي آموزشي را برگزار كنم. ابتدا صبر پيشه كردم كه بزرگان فن آموزش تصحيح نسخه‌هاي خطي را انجام دهند اما به انتظار نشستن كاري را از پيش نبرد بنابراين خودم دست به كار شدم.
وي كه اخيرا دو كتاب «عرش الايقان» و «شفا القلوب» را تصحيح و روانه بازار كرده است، گفت: به گمانم يكي از وظايف مصححان برجسته انتقال تجربيات گرانبهاي خود از طريق آموزش آن به ديگر پژوهشگراني است كه در اين عرصه گام برمي‌دارند. زيرا پيشكسوتاني كه به كار تصحيح مي‌پردازند انگشت‌شمارند و اگر نسل جديد را آموزش ندهيم و تجريبات را از بزرگان اخذ نكنيم و به تازه‌كاران منتقل نكنيم چند دهه ديگر با مشكل كمبود مصححان نسخه خطي مواجه مي‌شويم.
سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۰
نظر شما