به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، اين كتاب به بررسي دو كلمه «راست» و «چپ» در اساطير ايران باستان مي‌پردازد. در اين پژوهش با بررسي متون و منابع دست اول، كليه متون ديني و غيرديني پهلوي ساساني، كتاب‌ها و كتيبه‌هاي به خطوط فارسي باستان، پهلوي اشكاني، سغدي، اوستايي، مانوي و تعدادي از ديوان‌هاي اشعار و برخي از متون اساطيري ايراني و غير ايراني و همچنين افزون بر دين زرتشتي به بررسي مختصر اين واژه‌ها در اديان بودايي، اسلامي، مانوي و... مي‌پردازد.
پس از چكيده و مقدمه، فصل نخست اختصاص به ريشه‌شناسي دارد و ريشه كلمه‌هاي راست و چپ را افزون بر زبان‌هاي باستاني حتي در برخي از زبان‌هاي رايج در دنيا مورد بررسي قرار مي‌دهد و سير تحولي اين دو واژه را از باستان تاكنون و ردپاي آنها را در گويش‌ها و زبان‌هاي رايج در ايران بررسي مي‌كند كه برخي از آنها به ترتيب حروف الفبا به صورت جدول آورده شده است.
فصل دوم به بررسي كاربرد اين واژه‌ها اختصاص دارد كه با مثال‌هاي مختصري از متون باستاني و جديد بيان مي‌شود. فصل سوم به ارتباط جنسيت و ثنويت(دوگانگي خير و شر) با واژه‌هاي راست و چپ اختصاص دارد. فصل چهارم به اهميت و نقش برخي از اندام‌هاي بدن (دست، كبد، قلب و پا) و جهت قرار گرفتن آنها در سمت راست يا چپ و ارتباط اين جهت‌ها در نيايش، بيعت كردن، سوگند خوردن، نوشتن خط، ازدواج و برخي از مراسم‌ها و آيين‌هاي ديني مي‌پردازد.
نگرش اين دو واژه در دوران‌هاي مختلف تاريخي از اين جهت از اهميت والايي برخوردار است كه هنوز هم در دنياي كنوني در ضرب‌المثل‌ها، در جامعه، سياست، فرهنگ، آيين‌ها داراي جلوه ويژه و بزرگ‌نمايي است.
پژوهشگر اين كتاب پرسش‌هايي را در مقدمه مطرح مي‌كند؛ از جمله اين‌كه آيا اين واژه‌ها همان‌طور كه امروزه كاربرد آنها اهميت دارد در گذشته نيز اين گونه بوده است؟ آيا همين‌طور كه امروزه نوشته مي‌شوند در گذشته نيز نوشته مي‌شدند؟ تحول نوشتاري و آوايي آنها از چه زماني تحول يافته است؟ در زبان‌ها و گويش‌هاي مختلف در ايران از گذشته تا به حال چگونه بوده‌اند؟ خطوط از كدام جهت نوشته مي‌شود؟ اغلب با كدام دست مي‌نويسند؟ در ازدواج، حلقه در دست چپ بوده يا نه؟
نشستن انسان در كدام سمت اهميت بيشتري دارد؟ آيا جهت راست يا چپ ارتباطي با جنسيت دارد؟ اغلب با كدام دست، دست مي‌دهند يا احوالپرسي مي‌كنند؟ بيعت كردن با كدام دست انجام مي‌شود؟ با كدام دست سوگند مي‌خورند؟ سپس پاسخ مي‌دهد كه در متون، كتاب‌ها و ترجمه‌هاي مختلف تنها مي‌توان اشاراتي را يافت كه به واژه‌هاي راست و چپ شده است اما به صورت مجزا به بررسي آنها پرداخته نشده است.
در اين كتاب تنها با مقايسه‌اي مختصر به متون مرجع اساطيري، ديني، مذهبي، عصر باستان به بررسي اين واژه‌ها در ايران از گذشته تا كنون مي‌پردازد. در اين پژوهش واژه‌هاي راست و چپ در اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها، اشعار، متون جديد، كتب آسماني (همانند قرآن، اوستا، انجيل، تورات، كتاب مقدس) مورد توجه قرار گرفته است.
خدايي در بخشي از مقدمه، انگيزه خود از نگارش اين كتاب را مطرح مي‌كند: «موضوع اين پژوهش بر اساس يك داستان سُغدي شكل گرفت كه يكي از ترجمه‌هاي ارزشمند دكتر زهره زرشناس است و در آن نام دو برادر يكي «راست» و ديگري «چپ» است. برادر راست كارهاي نيك و پسنديده مي‌كند و برادر چپ بدسرشت است و كارهاي ناپسند مي‌كند. اين مطلب مرا به اين فكر واداشت كه اين دو واژه در پس نگارش ساده‌يشان مي‌توانند معاني مختلفي داشته باشند كه حتي تا امروز نيز ردپاي آنها مشاهده مي‌شود.»
چاپ نخست «مفهوم راست و چپ در اساطير ايران» در 130 صفحه، با شمارگان 1000 نسخه و بهاي پنج هزار تومان به كوشش موسسه فرهنگي انتشاراتي پازينه منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به پژوهش‌هاي اساطيري ايران است.
پس از چكيده و مقدمه، فصل نخست اختصاص به ريشه‌شناسي دارد و ريشه كلمه‌هاي راست و چپ را افزون بر زبان‌هاي باستاني حتي در برخي از زبان‌هاي رايج در دنيا مورد بررسي قرار مي‌دهد و سير تحولي اين دو واژه را از باستان تاكنون و ردپاي آنها را در گويش‌ها و زبان‌هاي رايج در ايران بررسي مي‌كند كه برخي از آنها به ترتيب حروف الفبا به صورت جدول آورده شده است.
فصل دوم به بررسي كاربرد اين واژه‌ها اختصاص دارد كه با مثال‌هاي مختصري از متون باستاني و جديد بيان مي‌شود. فصل سوم به ارتباط جنسيت و ثنويت(دوگانگي خير و شر) با واژه‌هاي راست و چپ اختصاص دارد. فصل چهارم به اهميت و نقش برخي از اندام‌هاي بدن (دست، كبد، قلب و پا) و جهت قرار گرفتن آنها در سمت راست يا چپ و ارتباط اين جهت‌ها در نيايش، بيعت كردن، سوگند خوردن، نوشتن خط، ازدواج و برخي از مراسم‌ها و آيين‌هاي ديني مي‌پردازد.
نگرش اين دو واژه در دوران‌هاي مختلف تاريخي از اين جهت از اهميت والايي برخوردار است كه هنوز هم در دنياي كنوني در ضرب‌المثل‌ها، در جامعه، سياست، فرهنگ، آيين‌ها داراي جلوه ويژه و بزرگ‌نمايي است.
پژوهشگر اين كتاب پرسش‌هايي را در مقدمه مطرح مي‌كند؛ از جمله اين‌كه آيا اين واژه‌ها همان‌طور كه امروزه كاربرد آنها اهميت دارد در گذشته نيز اين گونه بوده است؟ آيا همين‌طور كه امروزه نوشته مي‌شوند در گذشته نيز نوشته مي‌شدند؟ تحول نوشتاري و آوايي آنها از چه زماني تحول يافته است؟ در زبان‌ها و گويش‌هاي مختلف در ايران از گذشته تا به حال چگونه بوده‌اند؟ خطوط از كدام جهت نوشته مي‌شود؟ اغلب با كدام دست مي‌نويسند؟ در ازدواج، حلقه در دست چپ بوده يا نه؟
نشستن انسان در كدام سمت اهميت بيشتري دارد؟ آيا جهت راست يا چپ ارتباطي با جنسيت دارد؟ اغلب با كدام دست، دست مي‌دهند يا احوالپرسي مي‌كنند؟ بيعت كردن با كدام دست انجام مي‌شود؟ با كدام دست سوگند مي‌خورند؟ سپس پاسخ مي‌دهد كه در متون، كتاب‌ها و ترجمه‌هاي مختلف تنها مي‌توان اشاراتي را يافت كه به واژه‌هاي راست و چپ شده است اما به صورت مجزا به بررسي آنها پرداخته نشده است.
در اين كتاب تنها با مقايسه‌اي مختصر به متون مرجع اساطيري، ديني، مذهبي، عصر باستان به بررسي اين واژه‌ها در ايران از گذشته تا كنون مي‌پردازد. در اين پژوهش واژه‌هاي راست و چپ در اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها، اشعار، متون جديد، كتب آسماني (همانند قرآن، اوستا، انجيل، تورات، كتاب مقدس) مورد توجه قرار گرفته است.
خدايي در بخشي از مقدمه، انگيزه خود از نگارش اين كتاب را مطرح مي‌كند: «موضوع اين پژوهش بر اساس يك داستان سُغدي شكل گرفت كه يكي از ترجمه‌هاي ارزشمند دكتر زهره زرشناس است و در آن نام دو برادر يكي «راست» و ديگري «چپ» است. برادر راست كارهاي نيك و پسنديده مي‌كند و برادر چپ بدسرشت است و كارهاي ناپسند مي‌كند. اين مطلب مرا به اين فكر واداشت كه اين دو واژه در پس نگارش ساده‌يشان مي‌توانند معاني مختلفي داشته باشند كه حتي تا امروز نيز ردپاي آنها مشاهده مي‌شود.»
چاپ نخست «مفهوم راست و چپ در اساطير ايران» در 130 صفحه، با شمارگان 1000 نسخه و بهاي پنج هزار تومان به كوشش موسسه فرهنگي انتشاراتي پازينه منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به پژوهش‌هاي اساطيري ايران است.
نظر شما