به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) جشنواره انتخاب بهترين كتاب سال دفاع‌مقدس كه امسال، اختتامیه پانزدهمين دوره آن در روز سي‌ام آذر ماه در باغ‌موزه دفاع‌مقدس برگزار شد، مهم‌ترين ترازوي ارزيابي و محك سطح كمي و كيفي اين فعاليت‌ها محسوب مي‌شود. 

نخستين گام‌هاي هر دوره از جشنواره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس، همزمان با افتتاح نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برداشته مي‌شود و دست‌اندركاران دبيرخانه دایمي كتاب سال دفاع‌مقدس، آثار منتشر شده در سال قبل درباره جنگ‌تحميلي عراق علیه ایران را شناسايي و خريداري مي‌كنند. گام بعدي، انتشار فراخوان براي نويسندگان و ناشران است تا اگر كتابي از نگاه آن‌ها جا مانده، به داوري جشنواره برسد.

فراخوان پانزدهمين دوره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس، سي‌ويكم ارديبهشت ماه 1390 يعني به فاصله كمي از اتمام نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران اعلام شد و پس از دو بار تمديد فراخوان در نهايت 434 عنوان اثر در دبيرخانه جشنواره ثبت شدند كه اين تعداد در مقايسه با دوره قبل، تغيير خاصي نداشته است.

داوري اين آثار با حذف گروه «ترجمه» به دليل به حد نصاب نرسيدن كتاب‌هاي اين شاخه، در 14 گروه و با هدايت «محمودرضا اكرامي‌فر» به عنوان دبير علمي پانزدهمين دوره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس آغاز شد.

بر اساس اخبار منتشر شده از سوي ستاد خبري اين جشنواره، گروه داوري «خاطره» با مطالعه و بررسي 138 عنوان كتاب و گروه داوري «وصيت‌نامه» با بررسي و ارزيابي 6 عنوان اثر به ترتيب، فعال‌ترين و كم كتاب‌ترين گروه‌هاي داوري پانزدهمين دوره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس را تشكيل دادند.

داوري‌ها هفته دوم مهر ماه 90 به اتمام رسيد و برگزيدگان گروه‌هاي داوري «پژوهش ادبي»، «پژوهش فرهنگي»، «شعر»، «داستان و شعر كودك و نوجوان»، «جُنگ و وصيت‌نامه»، «زندگي‌نامه داستاني»، «خاطره»، «داستان»، «پژوهش نظامي»، «هنر» و «ناشران نمونه» مشخص شدند.

موج و جنبش ترجمه كتاب‌هاي تدويني درباره دفاع‌مقدس به زبان‌هاي زنده دنيا به خصوص عربي، انگليسي و اردو در چند سال اخير با برگردان آثار ادبي دفاع‌مقدس آغاز شده و به تدريج رو به سوي كتاب‌هاي پژوهش نظامي سوق داده شده و گسترش پيدا كرده است.

همچنين رصد و كشف كتاب‌هاي خارجي مرتبط با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نيز آغاز شده و اين آثار نيز به زبان فارسي ترجمه مي‌شوند تا جامعه ايراني با ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران نظامي، سياسي و اجتماعي كشورهاي اروپايي و غربي كه زماني عراق را در طول جنگ مورد حمايت قرار مي‌دادند، آشنا شوند.

با تمام اين اوصاف، گروه داوري «ترجمه» پانزدهمين دوره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس در حالي حذف شد كه كتاب‌‌هاي متعددي توسط ناشران دولتي در سال 1389 از زبان فارسي به خارجي و بالعكس ترجمه و منتشر شده بودند.

انتشارات سوره‌مهر «داستان‌هاي شهر جنگي» اثر حبيب احمدزاده را به زبان انگليسي و «پاييز در قطار» به قلم رضا رييسي را در سال 1389 به زبان روسي ترجمه و منتشر كرده است.

همچنين كتاب «كمين جولاي 82» نوشته حميد داوودآبادي به همت بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع‌مقدس، يعني باني برگزاري جشنواره كتاب سال دفاع‌مقدس به زبان انگليسي ترجمه شده و به چاپ رسيده است.

نشر مرز و بوم نيز كتاب «بررسي جنگ ايران و عراق: ديدگاه اساتيد دانشگاه‌هاي ايران» را در سال 1389 از زبان انگليسي به فارسي ترجمه و منتشر كرده است.

اين كتاب‌ها جزو آثاري‌اند كه توسط سرويس دفاع‌مقدس ايبنا شناسايي شده‌اند اما احتمالاً ديگر ناشران خصوصي و دولتي نيز كتاب‌هاي ديگري در این گرایش و گروه داشته اند.

بايد توجه داشته باشيم كه حتي اگر ناشران، اين كتاب‌ها را براي داوري ارسال نكرده باشند، دست‌اندركاران برگزاري جشنواره كتاب سال دفاع‌مقدس بايد با مشورت مطلعان حوزه نشر دفاع‌مقدس، تمامي كتاب‌هاي منتشر شده را رصد و خريداري كنند تا تلاش‌هاي هيچ نويسنده و مترجمي ناديده باقي نماند و حق آن‌ها ضايع نشود.

به حدنصاب نرسيدن آثار، بهانه خوبي براي حذف گروه داوري ترجمه نيست. چون گروه داوري «وصيت‌نامه» با 6 عنوان اثر تشكيل شده و گروه داوري «ترجمه» نيز در این زمینه مستثني نبوده است.

امیدواریم مسوولان برگزاري جشنواره انتخاب كتاب سال دفاع‌مقدس تجربه اخیر خود را با دقت مورد بررسي قرار دهند و در پي تكرار نشدن چنین نقطه ضعف هایی در دوره‌هاي بعدي باشند.