به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، «شبهای بنگال»، رمانی است از میرچا الیاده، نویسنده و فیلسوف رومانیایی، كه در سال 1933 میلادی، زماني كه نويسنده تنها 26 سال داشت، برای نخستین بار منتشر شد. رمانی كه شهرت و ثروت را برای الياده به همراه داشت.
این اثر، به نوعی نسخه داستانی شده واقعیتی است كه در زندگی الیاده روی داده است. او در سفری كه به هند داشت، با دختری به نام مئیتری آشنا شد و داستان «شبهای بنگال» را بر اساس همین آشنایی نوشت. مئیتری كه دختر فیلسوفی مهم و از شاگردان رابیندرانات تاگور هم بوده، بعدها، خود به نویسندهای مهم در كشورش تبدیل شد.
تا سالها بعد از انتشار این كتاب، مئیتری از وجود آن اطلاع نداشت و بعد از مطالعه آن، هرگونه ارتباط غيرمعمول با میرچا الیاده را، در كتاب خودش، تكذیب کرد. «شبهای بنگال» در حقیقت اثری است شاعرانه و پرشور و روایتگر تلخیهای زندگی یك جوان اروپایی در بنگال.
میرچا الیاده برای حضور در كلاسهای درس فیلسوفی هندی، به بنگال رفت و در آنجا، عاشق دختر استادش شد. بعد از آشكار شدن رابطه این دو فرد، به دليل اختلافات فرهنگی، مرد جوان از خانه استاد هندی بیرون رانده میشود. در داستان «شبهای بنگال» الیاده نام مهندس جوان و مغرور فرانسوی است كه در شبه قاره هند، به اصالت اروپایی خود مفتخر است و به دیگران با چشم تحقیر مینگرد.
سه سال بعد از این اتفاق تلخ است كه الیاده، تجربیات خود را در قالب یک رمان مینویسد و بیپرده از حوادث سخن میگوید. راوی داستان فردی است همنام با نویسنده و تنها تغییرات كوچكی نسبت به خود نویسنده دارد؛ گویی الیاده مایل است كه داستان زندگیاش را همگان بخوانند.
«شبهای بنگال» تنها داستان عاشقشدن دو فرد نیست؛ الیاده طوری زندگی انسانها را با دقت و همراه با جزییات زیاد، به تصویر میكشد كه مخاطب به راحتی نمیتواند به شخصیتهای پیچیده آنها و چرايی رفتارشان پی ببرد و حدس زدن آنچه روی میدهد به آسانی ممكن نيست.
الیاده كه وارد كشوری غریب شده، با ملاقات مئیتری، گویی اهداف خود را فراموش میكند و مسیر زندگیاش را تغيير میدهد. در این داستان با تقابل زندگی مردمی از شرق و غرب روبهرو میشویم. یک اروپایی جوان، با حضور در كشوری غریبه و شرقی، گمان نمیكند كه هیچگاه گرفتار عشق یک بنگالی سیهچرده شود اما همین انسانها هستند كه او را بیگانه خطاب میكنند و الیاده را به درون جمع خود راه نمیدهند.
گرچه «شبهای بنگال» را میتوان به نوعی زندگینامه الیاده به شمار آورد، اما روایت همین تلخیها و شیرینیهای زندگی وی است كه داستانی جذاب را خلق كرده و نام الیاده را به عنوان نویسندهای مطرح بر سر زبانها انداخته است.
این اثر را به نوعی میتوان نقدی بر اجتماع و نشاندهنده نقش پر رنگ تفاوتهای فرهنگی در روابط انسانی هم دانست. غرور جوان اروپایی از یك سو و تعصب مردمانی از شبه قاره هند از طرف دیگر، آنچنان با ظرافت به تصویر كشیده شده است كه مخاطب را به شدت در فكر فرو میبرد و سوالاتی را در ذهنش ایجاد میكند.
این داستان عاشقانه و تكاندهنده، روایتی است از رسیدن مردی جوان به خودشناسی و وی در این راه، سختیهای زیادی را متحمل میشود.
گرچه روایت الیاده از عشق و جداییاش، صادقانه به نظر میرسد، اما نمیتوان تمام حوادث مطرح شده در این رمان را بر اساس واقعیت دانست؛ شاید به همین دلیل است كه مئیتری در سال 1974 و چهل سال بعد از انتشار رمان الیاده، در پاسخ به او، رمانی منتشر و برخی حوادث مطرحشده در داستان الیاده را تكذیب كرد؛ دوئلی كه برندهای نداشت.
انتشار این دو كتاب با فاصله 40 سال، روایتی عاشقانه را از دو نگاه مختلف بیان میكند و كشف حقیقت در این میان، امری بسیار دشوار است؛ عشق و حقیقت، دو عنصری كه با گذشت سالها، از بین نمیرود و شاید به همین دلیل است كه مئیتری عنوان «عشق نمیمیرد» را برای كتاب خود برگزیده است.
«شبهاي بنگال» پیشتر، با همین ترجمه از سوی انتشارات «اسطوره»، روانه بازار كتاب ایران شده بود.
از الياده تاكنون آثاری چون «جوانی بدون جوانی»، «متون مقدس بنیادین از سراسر جهان»، «اسطوره، رویا، راز» در ایران ترجمه و منتشر شده است.
«شبهای بنگال» نوشته میرچا الیاده، با ترجمه گلشن اسماعیلپور، در 230 صفحه، با قیمت چهار هزار و 800 تومان، از سوی انتشارات «پیام امروز» منتشر شده است.
چهارشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۰ - ۰۹:۳۵
نظر شما