به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني و روابط عمومي فرهنگستان زبان و ادب فارسي، برخی از ویژگی‌های این فرهنگ عبارت‌اند از انعکاس ویژگی‌های اساسی زبان تاجیکی دوره کهن تا معاصر به صورت فشرده، استفاده از مواد فرهنگ زبان تاجیکی دیگر فرهنگ‌ها و لغت‌نامه‌های کهن بدون آوردن نمونه از آثار شاعران و ادیبان و استفاده از تجربه فرهنگ‌سازی و لغت‌نگاری کشورهای هم‌زبان.
فرهنگ‌نگاری در تاریخ زبان تاجیکی سابقه دیرینه و نمونه‌های برجسته دارد. فرهنگ‌ها و لغت‌نامه‌های فراوانی که لغت‌شناسان و فرهنگ‌نگاران مشهور در دوره‌های گوناگون تهیه و تالیف کرده‌اند، گنجینه پر‌بهای واژگان زبان تاجیکی محسوب می‌شود که حتی امروزه نیز قالب‌ها و اشکال و گونه‌های مختلف کلمه‌سازی و اصطلاح‌آفرینی زبان، از روی آن‌ها آموخته می‌شود.
تاریخ فرهنگ‌نگاری تاجیکی-فارسی به دو مرحله و دو مقطع «تا اسلامی» و «بعد از اسلامی» تقسیم می‌شود.
از دوره «تا اسلامی» فرهنگ‌نگاری تاجیک، غیر از چند نمونه از قبیل فرهنگ «آیْمْ اِوَک» (Farhang-i oim-evak) که فرهنگی است شامل شرح واژه‌های اوستایی به زبان پهلوی، و فرهنگ پهلویک (Farhang-i pahlavik)، اثر دیگری به دست نیامده است. اما زمان اوج و گسترش فرهنگ‌نگاری به دوره نوین تاریخ زبان که به نام فارسی نو یا فارسی دری مشهور است، بازمی‌گردد که قدیمی‌ترین فرهنگ تفسیری بازمانده از آن دوره «لغت فرس اسدی‌طوسی» است.
اما در باب فرهنگ‌های متاخری که در حوزه زبان فارسی تاجیکی تالیف شده‌اند، باید گفت که پس از انتشار فرهنگ زبان تاجیکی در سال 1969 میلادی، به دلیل تحولات فراوان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در تاجیکستان، که مهم‌ترین آن‌ها اعلام استقلال زبان دولتی تاجیکی بود، در بخش واژگان و اصطلاحات زبان تاجیکی تغییرات زیادی به وجود آمد که این اصطلاحات و واژگان نو باید در ترکیب ذخیره لغوی این زبان جای داده می‌شد. به همین منظور، فرهنگ تفسیری زبان تاجیکی، با فراگیری تقریبا هشتادهزار کلمه و عبارت، تدوین و منتشر شد.
چاپ دوم «فرهنگ تفسیری زبان تاجیکی»، زیر نظر سیف‌الدین نظرزاده، احمدجان سنگین‌اف، سید کریم‌اف و میرزا حسن سلطان، در دو مجلد گردآوری شده و آکادمی علم‌های جمهوری تاجیکستان و پژوهشگاه زبان و ادبیات رودکی آن را منتشر کرده‌است.
چهارشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۰ - ۱۳:۳۸
نظر شما