
چاپ نخست جلد چهارم از كتاب «المعجمالتطبيقي للقواعد الاصولية في فقهالامامية» (به زبان عربي) به كوشش محمدحسن رباني بيرجندي، با نظارت علي علمي اردبيلي و به تحقيق دفتر تبليغات اسلامي شعبه خراسان رضوي از سوي موسسه بوستان كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد.-
اين اثر برآيند بيش از 14 سال كار گروهي جمعي از محققان است. ميزان استناد فقيهان دوره يادشده به قواعد اصولي، نظريات اصولي هريك از آنها، سير تطور و شكوفايي يا ركود و فترت علم اصول در اين مقطع زماني، ميزان پيوستگي و ارتباط دو دانش اصول و فقه و شناسايي منهج هريك از فقيهان را ميتوان از اين معجم استخراج كرد.
دانش گرانسنگ اصول فقه به مثابه پايه و زيرساخت فقه و به عنوان اصليترين ساز و كار روشمند استنباط و اجتهاد در همه ادوار و قرون دانشهاي اسلامي مورد توجه عالمان شيعي بوده است. از نخستين روزهاي شكلگيري اين دانش كه به عصر صادقين(ع) بازميگردد؛ تا امروز -به جز مقطعي محدود در قرن يازدهم و دوازدهم كه با پيدايش رويكرد اخباريگري و فترت علم اصول، همراه بود- دانش اصول همپاي فقه و دوشادوش آن مورد توجه عالمان شيعي قرار گرفت و كاربرد ريزنگريهاي اصولي در فرع فرع مسائل فقهي انكارناپذير و نمودار ساختن اين نقش شگرف –و گاه پنهان- نيازمند بازنگري و بازخواني ميراث فقهي شيعي است كه جاي آن در ميان آثار و پژوهشهاي فقهي اصولي موجود، خالي به نظر ميرسيد.
بدين منظور همزمان با پايهگذاري گروه مطالعات و پژوهشهاي اصولي در سال 1372 در دفتر تبليغات اسلامي مشهد، طرح عظيم معجم تطبيقي علم اصول يا «معجم كاربردي نقش علم اصول در مسائل فقهي» در دستور كار قرار گرفت و مقدمات آن آغاز شد.
فراهم آمدن اين مجموعه كه بيش از 14 سال به طول انجاميد، همراه با مراحل مختلف و افت و خيز و شتاب و فترت بود و در نهايت، به شكل كنوني عرضه شد.
حسن حكيمباشي، معاون پژوهشي دفتر تبليغات اسلامي خراسان رضوي، در بخشي از پيشگفتار جلد نخست اين معجم، درباره معيار گزينش كتابهاي فقهي مينويسد: «ملاك گزينش كتابهاي فقهي؛ انتشار چاپي آنها بوده هرچند به چاپ سنگي رسيده باشد، اما معروفيت مولف و آراء وي يا مورد توجه بودن اثر در كتب فقها معيار بعدي بوده است. بنابراين آثاري چونان "غايةالمرام" صيمري هرچند شيخ اعظم در مكاسب بسيار بدان استناد كرده يا "معالمالدين" ابنقطان كه دو جلد فتوايي است با آن كه فتاواي وي مورد توجه صاحب جواهر و ديگران بوده در اين معجم مورد استفاده قرار نگرفته؛ زيرا به چاپ نرسيدهاند و ارجاع و آدرسدهي به آنها ممكن نبوده است.
فهرست كتابها و موسوعههايي كه معجم براساس آنها تهيه شده جداگانه آمده است.
پس از طي مراحل يادشده، نخست، مجموعهاي شامل معجم ترتيبي و معجم موضوعي با فهرست كردن فيشها و ذكر آدرس به صورت صفحه و سطر به ترتيب موضوعات كتب فقهي طي شش سال از سوي حجتالاسلام والمسلمين محمدحسن رباني تدوين شد و جهت چاپ و انتشار به تصويب اوليه رسيد. در ادامه پس از شكلگيري مجدد گروه فقه در دفتر تبليغات اسلامي مشهد، ضرورت بازنگري و تصحيح و تكميل آن احساس شد.
در اين مرحله كه خود بيش از شش سال به طول انجاميد؛ تمامي فيشها با تلاش فراوان مجددا گردآوري شد و مورد بازخواني دقيق قرار گرفت، همچنين نمايهزني يا ثبت عناوين از آغاز مورد بازنگري قرار گرفت. ضمنا در طول مدت ياد شده بسياري از كتب و موسوعههاي فقهي با تحقيق و شكل جديد به چاپ رسيده بود، كه تطبيق عناوين و آدرس فيشها و نمايهها براساس چاپهاي جديد و نوپيدا، ضروري مينمود، بدين منظور در تمامي عناوين بازنگري شد و آدرسها بر اساس چاپهاي جديد، ثبت شد.»
چاپ نخست كتاب «المعجمالتطبيقي للقواعد الاصولية في فقهالامامية (جلد چهارم)» (به زبان عربي) با شمارگان 1200 نسخه، 468 صفحه و بهاي 70000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما