خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب تهران، نشست بررسي ژانر وحشت در ادبيات كودك و نوجوان از ساعت 17 تا 19 امروز (20 ارديبهشت‌ماه) با حضور جعفر توزنده‌جاني، نويسنده حوزه كودك و نوجوان و محمد قصاع مترجم حوزه كودك و نوجوان در سراي اهل قلم كودك و نوجوان برگزار شد.

در ابتداي اين نشست متني از شهره نورصالحي، مترجم كتاب‌هاي ادبيات وحشت براي كودكان و نوجوانان خوانده شد، در اين متن آمده است: ترس قديمي‌ترين و قوي‌ترين احساس بشر از بدو خلقت بوده كه وجودش باعث نجات و در نتيجه بقاي بشر شده است. بسياري از ما از ترس شفاهي براي بچه‌ها (ترساندن از قد نكشيدن براي خوردن غذا) استفاده مي‌كنيم اما برخي افراد با ترس مكتوب مخالفت مي‌كنند.

او در ادامه‌ نوشته‌هايش يادآور شده است: ادبيات به وسعت كهكشان است و نمي‌توان براي آن مرز تعيين كرد و برچسب خوب يا بد زد. نحوه ارايه ژانر وحشت داراي اهميت است، نويسنده‌هاي خوبِ ژانر وحشت مرزها را مي‌شناسند و به خواننده صدمه نمي‌زند.

وي در مقاله‌اش حس ماجراجويي و انواع شيطنت را در اين آثار جزو دلايل استقبال بچه‌ها از اين ژانر برشمرد و افزود: اين‌كه بچه‌ها مي‌دانند بزرگ‌ترها با ژانر وحشت مخالفند از ديگر دلايل استقبال آنها از اين ادبيات به شمار مي‌آيد. نداشتن برنامه كتاب‌خواني و كتاب‌دار مدارس و عادت نكردن به تحليل كتاب‌ها توسط دانش‌آموزان از يك سو و كار نكردن والدين، مسوولان و كتابداران مدارس براي در آوردن نكات مثبت و منفي كتاب‌ها و دادن اين اطلاعات به نوجوانان از سوي ديگر باعث گرايش به اين حوزه شده است.

در ادامه اين نشست محمد قصاع، مترجم ادبيات وحشت با اشاره به اين‌كه هدف ژانر وحشت ترساندن مخاطب تا حد مرگ نيست گفت: ژانر وحشت به نوجوانان شناختي مي‌دهد كه در آينده با مسايل جديد زندگي مواجه شوند.

قصاع افزود: قديمي‌ترين و قوي‌ترين احساس بشر ترس است و قوي‌ترين و قديمي‌ترين ترس، ترس از ناشناخته‌هاست. اين ترس از ناشناخته‌ها تا كنون در وجود بشر وجود دارد. ادبيات وحشت از اواخر قرن 18 و از اوضاع نابسامان آن دوران آغاز شد كه مردم در آن زمان از آينده و اتفاقات آن مي‌ترسيدند، برخي نويسندگان نيز اين ترس را دستمايه نوشتن كردند.

اين نويسنده و مترجم با اشاره يه اين كه از ديگر دستمايه‌هاي ادبيات وحشت، موضوعاتي است كه مذهب، ما را از آنها ترسانده است نظير شيطان و قدرت‌هاي شيطاني، يادآور شد: برخي داستان‌هاي ترسناك كه در دوره‌اي باعث وحشت مي‌شد اكنون به نظر كودكان هم خنده‌دارند. اما از آنجايي كه نوجوانان به دنبال هيجان و موضوعات تازه اند، اين ادبيات اطلاعات نو به آنها مي‌دهد و مانند موجي است كه در حال اوج است.

او تاكيد كرد: در كتاب‌هاي ژانر وحشت با ادبيات مواجهيم و مخاطبان به آن مضامين داستاني و ادبي عادت دارند. ادبيات انسان را در موقعيت‌هاي خاص و جديدي قرار مي‌دهد و در آينده اگر در موقعيتي جديد قرار گرفت، مي‌تواند واكنشي خوب داشته باشد. مانند تكنولوژي كه ابتدا در ادبيات مطرح شد و سپس مردم واكنش خوبي نسبت به دستگاه‌هاي جديد نشان مي‌دادند.

قصاع افزود: ادبيات وحشت براي كودكان و نوجوانان مخرب نيست به شرط آن‌كه توسط نويسندگان اين حوزه نوشته شود. در واقع ادبيات وحشت، ورزش تخيل است و به كودك و نوجوان فرصت مي‌دهد خيال‌پردازي كنند و شگفت‌زده شوند. حس شگفت‌زدگي مهم‌ترين ويژگي ادبيات امروز است.

او افزود: مسايل ژانر وحشت دو نوع اند، آنهايي كه به مسايل طبيعي مثل مرگ و بيماري‌ها و آنهايي با مسايل غيرطبيعي مثل روح مي‌پردازند. در حقيقت ژانر وحشت كودك و نوجوان را درباره بسياري مسايل واكسينه مي‌كند.

وي با بيان اين‌كه هميشه ادبيات در غرب شكل مي‌گيرد و با تاخير به ما مي‌رسد اما با اين حال هنوز ادبيات «شمشير و جادو» در غرب بيشتر از ژانر وحشت توليد مي‌شود و به دليل اشتراك‌هايي كه اين دو نوع ادبيات دارند مخاطبان «شمشير و جادو» سراغ ژانر وحشت نيز مي‌روند.

اين مترجم حوزه كودك و نوجوان تاكيد كرد: دو نوع وحشت داريم يكي بيم و خوفي است كه قبل از وقوع حادثه اتفاق مي‌افتد و ديگري بيم و خوفي است كه پس از وقوع حادثه ايجاد مي‌شود كه اين نوع دوم در روان افراد تاثير مي‌گذارد كه نويسندگان بايد اطمينان خاطر را به نوجوانان بازگردانند.

در ادامه اين نشست جعفر توزنده‌جاني، نويسنده حوزه كودك و نوجوان با اشاره به اين‌كه در هر دوره‌اي ترس بخشي از نياز نوجوان است، گفت: در دوران گذشته انسان‌ها به طور طبيعي ترس را تجربه مي‌كردند اما در زندگي شهرنشيني چنين ترس‌هايي تجربه نمي‌شود اما هنوز اين ترس در ناخودآگاه ذهن انسان‌ها وجود دارد.

او افزود: با چنين شرايطي كه هنوز ذهن انسان افسون‌زدايي نشده است خواه ناخواه سراغ ادبياتي مي‌روند كه بيشتر آنها را به هيجان آورد. از سوي ديگر با كمبود ادبياتي كه بتواند مخاطب را به سوي خود جذب كند مواجهيم در نتيجه درخواست ادبيات وحشت افزايش مي‌يابد.
توزنده‌جاني يادآور شد: كتاب‌هاي اين حوزه بيشتر ترجمه اند و متاثر از فرهنگ غرب و هنوز اين مساله به طور رسمي وارد ادبيات ما نشده است. در اين داستان‌ها نيز مانند داستان‌هاي عامه‌پسند عنصر اصلي ادبيات است كه مخاطب را جذب مي‌كند. اما پس از اتمام داستان ديگر چيزي براي كشف باقي نمانده است.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت‌ماه در مصلاي امام خميني(ره) برپاست.