خبرگزاري كتاب ايران- به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، اين مراسم رونمايي عصر 19 ارديبهشت ماه با حضور دكترمحسن پرويز، شهريار زرشناس و محمد سرشار برگزار شد.
 
محمد سرشار در ابتدا با اشاره به رويكردهاي انتشارات «كانون انديشه جوان» گفت: كانون انديشه جوان، وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، مخاطبان را به عنوان اعضاي خودش در نظر گرفته است. اين كانون از معدود مراكزي است كه به شيوه مديريت ذائقه‌سنجي مخاطب دارد و در سال‌هاي گذشته دامنه مخاطبان آن بسيار افزايش يافته است.

وي افزود: حوزه ادبيات داستاني پرمخاطب‌ترين حوزه اين مركز است كه در حال حاضر بيش از 40 درصد از مخاطبان اين حوزه را تشكيل مي‌دهند. ما اميدواريم در سال 90 كه انتشار اين سه مجلد طليعه‌اي خوش براي اين انتشاراتي به شمار مي‌آيد، شمار مخاطبان به بيش از 40 درصد افزايش يابد.

در ادامه اين نشست، دكترمحسن پرويز، با اشاره به اينكه  ادبيات داستاني اين سال‌ها در ايران به گونه‌اي فقير مانده، گفت: بخشي از كاستي‌هاي حوزه ادبيات داستاني به نبودن مراكز و اشخاصي بازمي‌گردد كه به دور از حب و بغض به آثار اين حوزه بپردازند و نكات مثبت و منفي آن را بنويسند و گوشزد كنند.

وي افزود: در اواخر دهه 70 و 80 با يك موج رمان‌نويسي در ادبيات ايران مواجه بوديم. اين رمان‌نويسي از نوعي بود كه نه تنها كمكي به اعتلاي ادبيات داستاني نمي‌كرد، بلكه نيازهاي اصيل اين حوزه را نيز به درستي برآورده نمي‌ساخت؛ چرا كه آثار اغلب تكراري و موضوعات كليشه‌اي و سطحي بودند.

پرويز با اشاره به ضعف حوزه نقد ادبي در حوزه بررسي اين آثار توضيح داد: شايد برخي از منتقدان توان علمي بررسي اين آثار را نداشتند. در اين راستا مي‌توانيم به اين نتيجه برسيم كه تعداد منتقدان و كارشناساني كه بتوانند آثار را به دور از حب و بغض نقد كنند، بسيار كم است. 

اين پژوهشگر با اشاره به اينكه جاي خالي مجموعه‌اي مانند «درباره ادبيات داستاني» محمدرضا سرشار در فضاي نقد ادبي امروز خالي ا‌ست، يادآور شد: به اعتقاد من اين سه جلد كتاب و مجموعه‌ مجلدات ديگر آن، قادرند خلأ بخشي از عرصه نقد ادبي معاصر را پر كنند. اين آثار همچنين مي‌توانند عنوان مرجع دم‌دستي هنر آموزان حوزه نقد ادبي نيز قرار گيرند؛ البته بايد بگويم كه همه آثار آقاي سرشار طي ساليان گذشته واجد اين ويژگي ارزشمند بوده‌اند.

اين نويسنده در ادامه از دو محور اصلي اين مجموعه سخن گفت و توضيح داد: اولاً كه مطالب آثار ايشان تكرار گفته‌هاي ديگران نيست دوماً كه ما نمي‌توانيم به مطالب اين سه مجلد بخشي را اضافه يا كم كنيم؛ چرا كه نوعي تكميل بودن جامع و مانع در اين آثار ديده مي‌شود. از سوي ديگر اين آثار مي‌توانند در عرصه نقد ادبي معاصر اطلاعات علاقه‌مندان و متخصصان را به روز كنند.

سخنراني شهريار زرشناس، بخش ديگري از اين مراسم را به خود اختصاص داد. وي با مروري در تاريخچه ادبيات فارسي و نقد ادبي معاصر سخنان خود را اين‌گونه آغاز كرد: ادب همواره در نسبت با روح تاريخي يك ملت يا يك مقطع زماني قرار داشته است. تاريخ در هيأت ادب، فلسفه و علم زمان منعكس مي‌شود و از اين طريق در همه اشكال نمود مي‌يابد. يكي از جلوه گاه‌هاي سخن يك دوره، ادب است. در دوره‌هايي از تاريخ تمدن بشري فلسفه وجود نداشته، ولي ادبيات همواره جاري بوده است.
 
وي با مروري مجمل درباره آثار تأثيرگذار فلسفي و ادبي در دنيا و نقش آنها در تاريخ و تمدن بشري، گفت: ادبيات پديده‌اي چند لايه‌اي است و روح قومي را در صورتي مثالي نشان مي‌دهد و از وجه ديگر تجلي‌گاه روح دوره است. در دوران معاصر ما ادبياتي ظهور كرده كه نماينده پديده‌ جديدي به نام غربزدگي است و اين موضوع در نسبت با انقطاع تاريخ ادبي ما قرار دارد و پديده‌اي وارداتي است؛ بنابراين ميان ما و هويت تاريخي ما فاصله ايجاد مي‌كند، در عين اينكه خود نماينده دوره ا‌ي جديدي است.

اين پژوهشگر با اشاره به اينكه انقلاب اسلامي متذكر تعهد ديني در عرصه ادبيات و هنر است، گفت: ما 150 سال از ميراث ادبي خودمان جدا مانديم و انقلاب مي‌خواهد اين عهد فراموش شده را زنده كند به همين دليل با خود، ادب تازه‌اي را مي‌آورد و به بار نشستن نتيجه واقعي اين امر نيازمند پروسه زماني شايد چند صد ساله است؛ چرا كه در فاصله عبور از غربزدگي مدرن تا رسيدن به عالم ديني، بايد دوران گذاري را طي كنيم كه ادبيات خاص خود را مي‌طلبد.

وي تصريح كرد: اين ادبيات دوران گذار در عين توجه به امر قدسي از سيستم‌ها و ابزارهاي موجود در ادبيات مدرن بهره مي‌گيرد. اين ادبيات را من ادبيات آرمان خواه واقع‌گراي شيعي ناميده‌ام. اين ادبيات باطن حقيقت ديني را متذكر مي‌شود و در نهايت مسيرش حركت به سمت عالم ديني است و استاد سرشار يكي از چهره‌‌هاي برجسته دوران گذار متذكر به عهد ديني است.

اين نويسنده در ادامه يادآور شد: ما در ادبيات معاصر و ادبيات متذكر عهد ديني، چهره‌اي مانند آقاي سرشار نداريم كه هم در خلق و نگارش داستان به شيوه‌اي مدرن و هم در عرصه نقد ادبي توانمند باشد. آثار نقادانه استاد رهگذر دقيق‌ترين آثار منتقدانه‌اي است كه سنت ادبي ما در 150 سال اخير به خود ديده است. اگر منتقدان عصر معاصر كساني مثل آخوندزاده بوده‌اند كه شيوه ژروناليست‌هاي غربي را در عرصه نقد به كار مي‌گرفتند، ما دقيق‌ترين نقدهاي ادبي را در اين چند دهه به شيوه‌اي مدرن در آثار آقاي سرشار مي بينيم.

وي در پايان خاطرنشان كرد: در كار ايشان هم وجه فلسفي هم ادبي كنار تأملات ديني و اخلاقي وجود دارند. جاي خالي اين متون ساده و موجز كه از منظر ادبيات متعهد نوشته شده‌اند، به شدت در فضاي نقد ادبي ما احساس مي‌شود. اين آثار در مقايسه با آثار ترجمه وارداتي كه مبتني بر نقد و نظريه‌هاي غربي در دوره جديد است، در جايگاه والا و روشني به لحاظ تكنيكي، شفافيت و سادگي زبان قرار دارند.

در ادامه، محمدرضا سرشار ضمن تشكر از سخنرانان و ميهمانان حاضر در اين مراسم رونمايي، احساس نياز به نقد ادبي شفاف در فضاي نقد ادبيات داستاني امروز را از اصلي‌ترين انگيزه‌هايش در نگارش مجلدات «درباره ادبيات داستاني» برشمرد.

بخش پاياني اين مراسم به رونمايي نمادين از مجموعه سه جلدي «درباره ادبيات داستاني» با حضور دكترمحسن پرويز و شهريار زرشناس اختصاص داشت.

همچنين، سرشار يك مجموعه از اين سه مجلد را با امضاي خود به كتابخانه سازمان فرهنگ و انديشه اسلامي اهدا كرد.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت‌ماه سال جاري در مصلاي امام‌خميني (ره) تهران برپاست.