خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)؛ اغلب عادت كرده‌ايم هر كالايي را بر اساس ظاهر آن انتخاب كنيم. كتاب نيز گرچه كالايي فرهنگي است، اما آن را درخور نياز در سبد خريدمان قرار مي‌دهيم يا بر اساس محتوايي خاص كه مورد نظرمان است به آن مراجعه مي‌كنيم. با اين وجود، آنچه در اولين قدم نگاهمان را جذب مي‌كند، شكل ظاهري اثر و به تعبيري ديگر طرح جلد كتاب است.
طرح جلد كتاب را نيز عناصر متفاوتي تشكيل مي‌دهند كه شايد بتوان گفت، بر اساس موضوع اثر تصاويري روي جلد قرار مي‌گيرند. آنچه بيش از همه بر روي جلد آثار مرتبط با دفاع مقدس ديده مي‌شود، عناصري‌اند كه گوياي فضاي جبهه و ايثار و شهادت باشند.
كوروش پارسانژاد كه سال‌هاست در حوزه طراحي كتاب‌هاي مرتبط با دفاع مقدس فعاليت مي‌كند درباره فراز و نشيب‌هاي كار در اين عرصه گفت: تحولاتي كه در روند كلي توليد كتاب صورت مي‌گيرند، طراحي جلد آنها را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهند. در نخستين كتاب‌هاي مرتبط با دفاع مقدس همزمان با جنگ تحميلي و سال‌هاي نزديك پس از آن، طراحان از نمادهاي مستقيم‌تري كه آن زمان عناصر نويي به شمار مي‌رفتند، استفاده مي‌كردند كه اقتضاي زمان اين‌گونه بود.
وي اضافه كرد: با وجودي كه هنوز راويان دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران، خاطرات آن روزها را بازگو مي‌كنند، تب و تاب حال و هواي سال‌هاي جنگ تحميلي و مستقيم‌گويي‌ها كم شده‌اند. بنابراين با افزودن ايده‌هاي تازه به عناصري كه به دليل استفاده بسيار در سال‌هاي قبل تكراري شده‌اند، مانند، پوكه و چفيه و پوتين، مي‌توان طرح تازه‌اي از فضاهاي جنگي بر روي جلد آثار به تصوير كشيد.
پارسانژاد با اشاره به طراحي جلد كتاب‌هايي مانند، "جشن حنابندان" و "باغ ملكوت" اظهار داشت: در اين 2 اثر، گرچه حس و فضاي واقعه حفظ شده، اما نشانه‌اي از عناصر تكراري در آنها ديده نمي‌شود. در واقع به عنوان يك طراح، تجربه‌‌هاي جديد را دنبال مي‌كنم تا دچار تكرار نشوم.
وي طراحي جلد آثار حوزه دفاع مقدس را مورد انتقاد قرار داد و تصريح كرد: طراحي جلد كتاب‌هاي اين حوزه هنوز دچار مستقيم‌گويي است و به تلاش همزمان ناشر، نويسنده و طراح نياز دارد تا مطابق با محتوا و زمانه‌اي كه قرار است، هر اثر در آن منتشر شود، طرحي را به تصوير بكشند. ظاهرا راحت‌ترين كار براي طراحي جلد آثار دفاع مقدس استفاده از تصوير رزمنده و ادوات جنگي است. در حالي كه طراح مي‌تواند به گونه‌اي از اين عناصر استفاده كند كه از نظر تفكر و ايده نو باشد.
كورورش پارسانژاد اضافه كرد: عدم استفاده از عناصر جنگي به خلاقيت طراح وابسته است. وقتي طراحي يك كتاب به من سفارش داده مي‌شود، در گفت‌وگو با نويسنده، ناشر و خوانش بخشي از اثر، مفهومي را مورد توجه قرار داده و طرح آن را پي‌‌ريزي مي‌كنم.
وي جلد كتاب را پيشاني اثر و اولين ويژگي آن دانست كه در ويترين كتاب‌فروشي‌ها جلب توجه مي‌كند و بر اين اساس درباره آينده طراحي جلد آثار دفاع مقدس گفت: آگاهي بايد از ناشر اثر آغاز شود. در واقع وقتي سفارش‌دهنده آگاه باشد، مشكلات بعدي مسير كمتر مي‌شوند. به ويژه در حوزه كتاب‌هاي جنگ. زيرا برخي طراحان كمتر با اين حوزه ارتباط دارند.
پارسانژاد خاطرنشان كرد: خودمان را به سليقه عموم محدود نكنيم. در واقع وظيفه طراح است كه سليقه مخاطب را بالا ببرد.
مجيد زارع نيز كه با طراحي جلد كتاب "سرباز سال‌هاي ابري" نظر مخاطبان بسياري را به آثار مرتبط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران جلب كرد، درباره نوع كار در اين حوزه گفت: تجربه طراحي جلد كتاب‌هاي دفاع مقدس در نشر فاتحان و انتشارات عماد به من نشان داده كه جلد اثر، دريچه‌اي براي جذب مخاطب و در فروش كتاب موثر است.
وي اضافه كرد: اين در حالي است كه پس از گذر از جلد كتاب، محتوا حرف اول را مي‌زند. شايد ناشر فقط در گام‌هاي نخست بتواند به وسيله طراحي جلد نظر مخاطب را جلب كند، اما در نهايت خوانندگان اثر با توجه به محتواي آن به ناشر اعتماد خواهند كرد.
مجيد زارع درباره طراحي جلد آثار مرتبط با دفاع مقدس گفت: براي ايجاد نوآوري در تصاوير جلد كتاب‌هاي اين حوزه، لزومي به استفاده از عناصر جديد نيست. بلكه مي‌توان از المان‌هاي واقعي به صورت طرح برجسته استفاده كرد.
وي با اشاره به استفاده از عناصري مانند، زنجير پلاك رزمندگان در طراحي جلد كتاب‌ها اظهار داشت: در واقع مهم اين است كه حتي از عناصر به ظاهر تكراري به درستي استفاده شود تا به جذابيت اثر افزوده شود.
دوشنبه ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ - ۱۵:۰۷
نظر شما