به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بعد از گذشت چهل و دو سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شاهد انتشار کتاب‌های بسیاری در این حوزه برای عموم مخاطبان ازجمله کودکان و نوجوانان هستیم. البته این تالیفات چه در حوزه شعر، چه در حوزه داستان، چه در حوزه تاریخ‌نگاری و چه در حوزه‌های دیگر در طول چهار دهه گذشته دستخوش تغییرات و فراز و فرودهایی در میزان کمیت و کیفیت‌شان بوده‌اند که از نظر دور نمانده و از سویی از شرايط اجتماعي نیز تاثير پذیرفته است.

یوسف قوجق از نویسندگان شناخته‌شده در حوزه انقلاب که تا به‌حال آثار زیادی را برای مخاطبان در این حوزه نگاشته است، درباره وضعیت و جایگاه داستان انقلاب در ادبیات کودک و نوجوان می‌گوید: اگر بخواهیم سیر تاریخی و تکوینی داستان انقلاب را بررسی کنیم، می‌بینیم که به لحاظ ساختار و نوع روایت به تدریج شاهد انتشار داستان‌های بهتری نسبت به اوایل انقلاب هستیم اما به برخی موضوعات دیگر پرداخته نشد.

این نویسنده می‌افزاید: مثلا حدودا در سال 1358 بود که داستان خوبی از محمود برآبادی خواندم با عنوان «بالایی‌ها و پایینی‌ها» که درباره فاصله طبقاتی آن زمان بود. اگر این کتاب را مبنایی برای انتشار داستان‌هایی در این حوزه درنظر بگیریم به لحاظ کار برای مخاطب نوجوان، می‌بینیم که کارهای خوبی آن زمان منتشر شده اما الان برخوردهای احساسی باانقلاب خیلی بیشتر شده است. و نویسندگان قدری از ارزش‌هایی که اوایل انقلاب درباره‌اش می‌نوشتند، فاصله گرفته‌اند. مثلا دیگر سراغ فاصله طبقاتی که امروزه خیلی بیشتر هم شده، نمی‌روند یا از فقری که در جامعه وجود دارد، نمی‌نویسند. درحالی‌که فاصله‌های طبقاتی، توجه به پابرهنگان و ظلم‌هایی که به قشر آسیب‌پذیر می‌شود، از خاستگاه انقلاب اسلامی، بود.

این منتقد ادبی و پژوهشگر با اشاره به اینکه انقلاب همیشه جاری است، یادآوری می‌کند: انقلاب در همه امور مانند اندیشه‌ها، اقتصاد، نگرش و ... جاری است اما به نظر می‌رسد روح انقلاب در نویسندگان چندان تداوم نداشته و به‌روز نشده‌اند و به مسائل اجتماعی موجود نمی‌پردازند. انقلاب مدام درحال زایش است، همیشه انقلابی در ذهن ما ایجاد می‌شود و همواره باید در این باره نوشت.

قوجق در ادامه بیان می‌کند: موضوع دیگری که در داستان انقلاب خیلی مهم است ایدآل‌هایی است که ما به آن‌ها دست نیافتیم. یک نویسنده باید نویسنده باشد هم  ریشه‌های انقلاب را در نظر بگیرد و هم به سوژه‌ها توجه کند. منِ نویسنده وقتی می‌خواهم داستان انقلاب بنویسم باید نگرش‌های خودم را نسبت به تغییر ماهیتم در داستان نمود دهم و بگویم وضعیت ما و نگرش ما از گذشته تا به‌حال چه تغییراتی کرده است.

او می‌افزاید: وقتی به داستان‌هایی که درباره تاریخ انقلاب نوشته شده نگاه ‌کنیم، می‌بینیم خیلی به موضوعات تغییر نگرشی پرداخته‌ نشده و بعد از انقلاب 57 تا الان تغییر محسوسی در نگرش نویسندگانی که برای مخاطبان کودک و نوجوان می‌نویسند، نمی‌بینیم. نویسندگان این حوزه بیشتر روی وقایع مهم قبل از انقلاب کار کرده‌اند اما همان زمان هم تغییر نگرش‌ها مطرح بوده است.

قوجق در ادامه با اشاره به رمان «تاریخ با طعم ذغال اخته» می‌گوید: من در رمان «تاریخ با طعم ذغال اخته» به مساله تغییر نگرش پرداخته‌ام. شخصیت‌های این رمان پیرزن و پیرمردی هستند که دارند وقایع دوران رضاشاه را بازگویی می‌کنند و گروه دیگر هم به پهلوی دوم می‌پردازند و در نهایت می‌گویند هرچند دانستن این تاریخ خوب است اما باید زندگی کرد. حرف اصلی من این بود که از زندگی غافل نشوید، از تاریخ عبرت بگیرید و آینده خوبی را برای خود رقم بزنید.

این نویسنده و منتقد ادبی، معتقد است تاریخ پر از سوژه‌هایی است که نویسندگان خیلی به سراغ آن‌ها نرفته‌اند و می‌گوید: وقتی آثار خوب در حوزه انقلاب برای کودکان و نوجوانان کم داریم خیلی سخت است که مخاطب گریزپایمان را بنشانیم و بگوییم این داستان انقلاب است. زیرا آنقدر هجمه برعلیه ارزش‌های انقلاب زیاد شده که سخت است مخاطب امروز را پای داستان‌هایی که عموما ارزش‌گذاری شده، نوشته می‌شود، بنشانیم و مخاطب پس می‌زند. 

به گفته قوجق، در داستان انقلاب نوع روایت باید به‌گونه‌ای باشد که ذهن مخاطب را درگیر کند تا از آن لذت ببرد اما متاسفانه در این موضوع کم کاری شده و فضای داستانی ما از فضاهای روستایی و سوژه‌های خوب قبل از انقلاب خالی است. مثلا مجموعه داستان «بادبادک‌ها در شهر» که سال‌ها پیش از سوی کانون پرورش فکری چاپ شده بود و حال و هوای انقلاب در آن زمان را به تصویر می‌کشید، موضوعی را مطرح کرده بود که تازگی داشت.

یوسف قوجق، نویسنده نامی ترکمن صحرا، در سال 1348 متولد شد. درونمایه اغلب آثار داستانی او که غالباً فضایی بومی دارند در حوزه دفاع مقدس، انقلاب اسلامی، موضوعات تاریخی، مشکلات نوجوانان و مسایل فرهنگی و اجتماعی جامعه است. تاکنون آثار متعددی از او منتشر شده که از آن‌جمله می‌توان به «کجاوه»، «لالو»، «نبرد در قلعه گوک تپه»، «پرنده‌ها دوباره اوج می‌گیرند» و «هدیه‌ام آشیانه پرنده است» اشاره کرد.