خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پیشرفت! گزاره‌ای تقریبا کلیشه­‌ای اما چیزی که هرکس در این دنیا به آن نیاز دارد و در جستجوی آن است اما چگونه به آن دست پیدا خواهیم کرد؟ لازمه پیشرفت رسیدن به یک نظام منسجم و مرتب از افکار، رفتار و اعمال است. هر عمل در نظام جهانی جایگاهی مشخص دارد و پیدا کردن و گذاشتن هرکدام در جای درست اولین قدم در مسیر پیشرفت است. انقلاب اسلامی بعد وقوع توانست تمامی محاسبات را برهم بزند و نقشی فراتر از بلوک شرق و غرب ایفا کند، به‌عنوان یک جبهه مستقل. رفته‌رفته انقلاب علاوه بر اینکه خود را به‌عنوان شخصیت مستقل در اذهان اعتبار بخشید بلکه دوگانه اسلام و استکبار را پایگذاری کرد که امروزه بعد چهل سال نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها مبارزه با تکیه بر این مکتب جریان دارد. وقتی به مطالعه ادبیات امامین انقلاب اسلامی می‌پردازیم از زمان قبل وقوع انقلاب تا امروزه که در گام دوم آن هستیم، شاهد تغییرات زیادی در حکومت و منش آنها هستیم؛ اما تمامی مطالب گفته شده بر یک محور در چرخش بوده که طبق گفته امام خمینی از اصول اصلی انقلاب است، کلیدواژه‌ای به نام «پیشرفت».
 
پیشرفت کلیدواژه‌ای است که در مقابل توسعه قرار می‌گیرد و بار معنایی خاص خودش را دارد تا آنجا که رهبر معظم انقلاب اینگونه می‌فرمایند:
«آنچه که من می‌خواهم اضافه کنم، این است که اولاً کلمه «پیشرفت» را ما با دقت انتخاب کردیم؛ تعمدا نخواستیم کلمه «توسعه» را به کار ببریم. علت این است که کلمه توسعه، یک‌بار ارزشی و معنایی دارد؛ التزاماتی با خودش همراه دارد که احیاناً ما با آن التزامات همراه نیستیم، موافق نیستیم. ما نمی‌خواهیم یک اصطلاح جاافتاده متعارف جهانی را که معنای خاصی را از آن می‌فهمند، بیاوریم داخل مجموعه‌ی کار خودمان بکنیم. ما مفهومی را که مورد نظر خودمان است، مطرح و عرضه می‌کنیم؛  این مفهوم عبارت است از «پیشرفت». معادل معنای فارسی پیشرفت را می‌دانیم؛ می‌دانیم مراد از پیشرفت چیست. تعریف هم خواهیم کرد که منظور ما از این پیشرفتی که در فارسی معنایش روشن است، چیست؛ پیشرفت در چه ساحت‌هایی است،  به چه سمتی است. ما این وام نگرفتن مفاهیم را در موارد دیگری هم در انقلاب داشته‌ایم. ما از کلمه «امپریالیسم» استفاده نکردیم؛  کلمه «استکبار» را آوردیم. ممکن است یک زوایایی در معنای امپریالیسم وجود داشته باشد که مورد نظر ما نیست. حساسیت ما بر روی آن زوایا نیست؛  حساسیت ما بر روی آن معنایی است که از کلمه «استکبار» به دست می‌آید. لذا این را مطرح کردیم، در انقلاب جا افتاد؛ دنیا هم امروز منظور ما را می‌فهمد.»
درک این تفاوت بین توسعه و پیشرفت برای تحقق گام دوم بسیار ضروری است. انقلاب اسلامی برای ادامه مسیر خود در سه گانه «خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی» ناگزیر است این مفهوم از پیشرفت را مورد توجه قرار دهد.
 
درباره اهمیت این موضوع در کتاب نگاشته شده «پیرامون مفهوم پیشرفت و توابع آن در یک دهه اخیر مطالعات خوب و زیادی انجام شده است، اما آنچه مورد غفلت واقع شده یا کمتر به آن پرداخته شده است، بررسی این مفهوم در بیانات و ادبیات منتسب به امامین انقلاب اسلامی می‌باشد که در کتاب «معماری پیشرفت» تلاش شده است تا با روشی علمی به مطالعه سخنان امامین پرداخته شود و شبکه مفاهیم پیشرفت استخراج گردد. کتاب «معماری پیشرفت» در حقیقت شرح پژوهش صورت گرفته، نتایج به دست آمده برای تدوین شبکه مفاهیم پیشرفت و طراحی ادامه مسیر برای انجام فعالیت‌های سه گانه با عنوان‌های:
۱- نقش، شایستگی و انتظارات حلقه‌های میانی پیشرفت و تدوین سند «نشا»؛
۲- الگوی ارزیابی هسته‌های کنشگر پیشرفت؛
۳- الگو و فناوری نقشه‌های پیشرفت منطقه‌ای؛ می‌باشد.
 
در این نوشتار ابتدا به چرایی نیاز به تدوین شبکه مفاهیم پیشرفت و چگونگی آن پرداخته شده و پس از بیان مسئله و تبیین اهمیت و ضرورت و اهداف آن، روش انجام پژوهش، بیان شده است که در آن جامعه آماری و نمونه آماری و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها را بررسی می‌کند.پس از جمع بندی یافته‌های کمی و کیفی مبنا و اصول پیشرفت را بیان می‌کند. به تعریف نقشه و شاخص‌های پیشرفت می‌پردازد و در نهایت نتایج پژوهش در دو بخش کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است.»
 
نکته مورد توجه در اواسط کتاب بیان شاخص‌های پیشرفت است؛ شاخص‌های پیشرفت بر اساس بیانات امامین انقلاب اسلامی به صورت زیر تعریف می‌شود: «مصداق عینی و قابل رویت از یک هدف مشخص را شاخص می‌گویند، به گونه‌ای تحقق شاخص به معنای تحقق یک هدف یا بخشی از یک هدف می‌باشد.»
 
 شاخص‌ها در سه بسته محتوایی کلان عنوان می‌شوند که عبارتند از:
الف. بسته شاخص‌های مرتبط با «مردم»
 ب. بسته شاخص‌های مرتبط با «عرصه‌های چهارگانه پیشرفت»
 ج. بسته شاخص‌های مرتبط با شرایط پیشرفت
 پژوهش حاضر با مسئله «مطالعه، دسته‌بندی و تحلیل بیانات امامین انقلاب اسلامی پیرامون مفهوم پیشرفت و تدوین شبکه مفاهیم آن» طراحی و اجرا شد و به دنبال تحقق اهداف اصلی و فرعی زیر بود:
الف. اهداف اصلی:
۱- مطالعه، بررسی و تحلیل کمی و کیفی بیانات و منویات امامین انقلاب اسلامی پیرامون مفهوم «پیشرفت»
۲-تدوین شبکه مفاهیم پیشرفت از منظر امامین انقلاب اسلامی
۳- اتخاذ تعاریف مختار برای مفاهیم اصلی به دست آمده بر اساس نظرات امامین انقلاب اسلامی
 
 ب. اهداف فرعی :
۱- تعیین مسیر برای تعریف کنشگران مردمی با محوریت حلقه‌های میانی و تدوین سند انشاهی آنها (نقش، شایستگی، انتظار )
۲- تعیین مسیر برای تدوین الگوی کشف، ارزیابی و تعالی حلقه‌های میانی
۳- تعیین مسیر برای تدوین الگو و فناوری تدوین نقشه‌های پیشرفت منطقه‌ای ( تصویر، ترسیم، تدبیر و تحقق )
 
در پیوست این کتاب جدولی از تحلیل محتوا و نمایه سازی مفهوم «مبنای پیشرفت»، «اصول پیشرفت»، «عامل پیشرفت»، «عرصه‌های پیشرفت»، «موانع پیشرفت»، «شرایط پیشرفت»، «نقشه پیشرفت»، «شاخص‌های پیشرفت» را آورده است که شامل بیانات امامین انقلاب اسلامی با تاریخ و محل سخنرانی و نوع مخاطبان است که برای علاقه‌مندان به این بیانات اطلاعات بدون واسطه و دقیقی است.
 
در کتاب «معماری پیشرفت» در وهله اول به چرایی این موضوع و پس از آن به ارائه راهکارهایی برای رسیدن به نظامی منسجم برای پیشرفت می‌پردازد.