ایبنا

بحران زبان مشترک در خانواده‌های ایرانی؛

فرزندان و واژه‌های فضای مجازی

شکافِ زبانی میان کودکانِ نسلِ زد و آلفا و والدین، پدیده‌ای فنی یا گذرا نیست؛ پدیده‌ای ساختاری است که اگر بی‌توجه بماند، ریشه‌های مشارکت، امنیت و حقِ شنیده‌شدن را سست می‌کند.

ضرورت صیانت از حق بر دانایی کودکان در عصر فناوری

حق بر کتاب، در عصر دیجیتال، تنها یک مطالبه فرهنگی نیست؛ سنگ‌بنای عدالت دانایی و انسانیت در جهان فناوری‌زده‌ی امروز است. کتاب به کودک می‌آموزد چگونه در میان انبوه صداها، صدای درون خود را بشنود و چگونه در برابر داده‌های بی‌پایان، معنا بیافریند. کودکی که کتاب نمی‌خواند، در آینده شهروندی نخواهد بود که توان تشخیص، نقد یا انتخاب داشته باشد.

چرا کودکان خالق فردای فرهنگ ایران هستند؟

شنیدن صدای کودک، نه فقط یک حق انسانی بلکه یک ضرورت ملی است؛ ضرورتی برای حفظ هویت، پویایی و خلاقیت فرهنگی ایران. اگر قرار است آینده فرهنگی کشور روشن و مستقل باشد، باید از امروز به صدای کودک گوش داد، به اندیشه او اعتماد کرد و به تخیلش احترام گذاشت. کودکان امروز، نویسندگان فردا و حافظان فرهنگ ملی‌اند.

نجات عادت مطالعه کودکان ایران

هوش‌مصنوعی، متاورس و رسانه‌های نو، در حالی‌که فرصت‌هایی برای یادگیری فراهم می‌کنند، خطرات بزرگی نیز در پی دارند. کودکان با داده‌ها تغذیه می‌شوند، نه با داستان‌ها. در چنین فضایی، دولت نه می‌تواند نظاره‌گر باشد و نه صرفاً هشدار دهد؛ بلکه باید تنظیم‌گر باشد.

آینده‌ی کتاب‌خوانی کودکان؛

یادگیری در دنیای واقعیت افزوده

کتاب‌های تصویری و تعاملی می‌توانند مسیر رشد زبانی را از سطح واژگان به سطح ساختارهای شناختی گسترش دهند. در جریان تعامل با تصویر و متن، کودک مفاهیمی چون زمان، مکان، ترتیب و احساسات را می‌آموزد. او یاد می‌گیرد چگونه داستان را بازگو کند، چگونه جمله بسازد، و چگونه از واژه‌ها برای بیان ایده‌هایش بهره ببرد.

چرا ادبیات کودک ایران به پارادایمی تازه نیاز دارد؟

در عصر دیجیتال و جهانی‌شدن، کودک دیگر تنها شنونده نیست، بلکه تولیدکننده معنا و فاعل فرهنگی است. او در فضای مجازی، بازی‌ها، پویانمایی‌ها و شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارد، می‌بیند، می‌نویسد، می‌سازد و تأثیر می‌گذارد. ازاین‌رو، ادبیات کودک در قرن بیست‌ویکم نمی‌تواند تنها برای کودک نوشته شود، بلکه باید با کودک و از چشم او نوشته شود. پارادایم جدید بر مبنای اصل گفت‌وگویی شکل می‌گیرد؛ ادبیاتی که به‌جای «آموزش از بالا» بر «هم‌سفری در معنا» تکیه دارد.

تهدید زبان فارسی و گویش‌های محلی کودکان در برابر فضای مجازی

وقتی واژگان کودک ایرانی در شبکه‌های اجتماعی با فینگلیش جایگزین می‌شود، یا وقتی انیمیشن‌های خارجی و بازی‌های آنلاین ذهن او را از گویش مادری دور می‌سازد، در واقع بخشی از آینده زبانی ما در حال خاموشی است. پرسش اینجاست: آیا حق کودکان بر زبان و هویت زبانی‌شان در این غوغای دیجیتال حفظ شده است؟

از «وایولت اورگاردن» تا «آن شرلی»؛

حقوق کودکان رهاشده، در آینه روایت‌های فرهنگی

انیمه‌ی ژاپنی «وایولت اورگاردن» و رمان کلاسیک «آن شرلی در گرین گیبلز» را می‌توان ذیل مفاد کنوانسیون حقوق کودک ملل متحد و اصول راهنمای سازمان ملل برای جایگزین‌های مراقبت از کودکان تحلیل کرد. حق بر آموزش، حق بر هویت، حق بر حمایت در برابر سوءاستفاده، و حق بر زندگی خانوادگی، نه تنها حقوق بنیادینی‌اند که در این اسناد تصریح شده‌اند، بلکه عناصر مشترک و محوری در هر دو روایت فرهنگی هستند.

به‌مناسبت ۱۳ سپتامبر، سالروز تولد خالق «ماتیلدا»؛

طنز در آثار رولد دال 

طنز در آثار رولد دال ویژگی خاصی دارد: هرگز تحقیرآمیز یا بی‌معنا نیست، بلکه در خدمت تقویت تخیل کودک و نقد ساختارهای ناعادلانه است. او توانست جهانی بیافریند که در آن بچه‌ها می‌خندند، اما همزمان به استقلال فکری و روحیه‌ی انتقادی تشویق می‌شوند.

بررسی دو داستان کودک از محمود کیانوش؛

میراث محمود کیانوش برای ادبیات داستانی کودک

محمود کیانوش در دوره‌ای که ادبیات کودک ایران هنوز در حال شکل‌گیری بود، با نوآوری‌هایی چشمگیر، افق‌های تازه‌ای در این حوزه گشود. میراث او نه فقط در دغدغه‌های فکری و مضامین آثارش، بلکه در شیوه‌های نگارشی و سبک منحصر به فرد او نیز نهفته است.

درباب ضرورت تحول فرم در ادبیات نوجوان ایرانی؛

جراحی فرم، نخستین نیاز ادبیات نوجوان ایرانی است

نوجوان ایرانیِ امروز، در متن جهانی چندصدایی و تصویری، با فرم ادبیاتی روبه‌رو می‌شود که تجربه زیسته‌اش را درک نمی‌کند. مختصات روایی تجویزی، نظم خطی و اندرزگرایی رمان تالیفی، پاسخگوی جهان آشفته، گسسته و چندلایه نوجوانان نیست و در نتیجه، شکاف میان او و ادبیات بومی افزایش می‌یابد.

ضرورت قانون‌گذاری برای حفظ هویت در عصر فناوری؛

میراث فرهنگی دیجیتال کودکان

میراث فرهنگی دیجیتال کودکان، پایه و اساس شکل‌دهی هویت فردی و جمعی نسل‌های آینده ایران است. فضای مجازی اگر به درستی مدیریت و قانون‌گذاری شود، می‌تواند گنجینه‌ای بی‌بدیل برای انتقال ارزش‌ها، تاریخ، زبان و سنت‌های ملی باشد؛ اما در غیاب چارچوب‌های قانونی محکم، به عرصه‌ای خطرناک برای انحلال فرهنگی و آسیب‌های هویتی بدل خواهد شد.

ضرورت احیای شعر و ضرب‌المثل برای توسعه سواد فرهنگی و حقوقی کودک؛

کودکان را با فرهنگ عامه‌ی ایرانی آشنا کنیم

مطالعات علمی روان‌رشدی نشان داده‌اند که بازی‌ها و افسانه‌های عامیانه کودکانه تأثیر مستقیمی بر توسعه زبان، مهارت‌های اجتماعی، حل مسأله و تصویرسازی ذهنی کودکان دارند. همچنین پژوهش‌ها تأکید می‌کنند که ضرب‌المثل‌ها و عبارات فرهنگی کوتاه و معنادار، به‌ویژه در داستان‌گویی یا آموزش تعاملی، دامنه واژگان و تفکر انتقادی را به‌طرز چشمگیری تقویت می‌کنند.

معرفی داستان نوجوان؛

«دختری به کُره پسری به جهنم»؛ روایتی از طرفداری نوجوانان از کی‌پاپ

کتاب «دختری به کُره پسری به جهنم» به نویسندگی کبری التج درباره دختری به نام رافا و دوستانش است که با چالش‌های نوجوانی روبه‌رو می‌شوند؛ یکی از آن چالش‌ها گروه موسیقی کره‌ای است که همه دوستان رافا و هم‌کلاسی‌ها به آن علاقه‌مند هستند.

معرفی کتاب شعر؛

نگاهی به گزیده شعرهای مصطفی رحماندوست برای کودکان بالای ۶ سال

کتاب «پروانه خوش به حالت!»، گزیده‌ای از شعرهای مصطفی رحماندوست است که به کوشش انتشارات مهرسا برای کودکان بالای ۶ سال منتشر شده است.

معرفی کتاب داستان؛

کودکان در مواقع ضروری چگونه باید از خود مراقبت کنند؟

کتاب «فقط یک بار می‌توانم زنگ بزنم» به ماجرای یک روز پسربچه‌ای می‌پردازد که باید تنها، بدون حضور والدین، کارهای شخصی خود را انجام دهد.