كتاب "تشكيل سپاه بدر" تازهترين اثر چاپ شده درباره سردار سرلشكر پاسدار شهيد اسماعيل دقايقي است. نويسندگان كتابهاي مرتبط با اين فرمانده شهيد دفاع مقدس، بر لزوم بيان خاطرات بيشتری درباره وی تاكيد دارند تا سرگذشت اين شهید کاملتر نوشته شود.\
متن كامل مصاحبه محسن رضايي، فرمانده سپاه پاسداران در زمان جنگ تحميلي عراق علیه ایران، در اين اثر گنجانده شده و مخاطب با مطالعه آن به دلايل شكلگيري سپاه (لشکر) بدر، چگونگي انتخاب نيروهاي آن، دلايل و ثمرات انتخاب شهيد دقايقي براي فرماندهي این سپاه پي ميبرد.
شايد حجم محدود و 16 صفحهاي كتاب "تشكيل سپاه بدر" براي مخاطبان، رضايتبخش به نظر برسد، اما در كنار جامعيت و اختصار اثر، صفحهآرايي و ويرايش كتاب به توجه بيشتري نیاز دارد و سوالات قويتري براي پرسش از محسن رضايي به ذهن مخاطب خطور ميكند. اما با اين اوصاف، ابتكار جالبي از سوي يك ناشر خصوصي در زمينه تدوين و چاپ كتاب تخصصي در حوزه دفاعمقدس به شمار ميآيد.
كتاب "تشكيل سپاه بدر" كه به دليل استقبال كاروانهاي راهياننور به سختي در بازار نشر پيدا ميشود، در قطع پالتويي و 16 صفحه، با شمارگان 10هزار نسخه و بهاي 5 هزار ريال به همت انتشارات نيلوفران چاپ شده است.
از سوی دیگر و بر اساس اطلاعات موجود در كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، کمتر از 10 عنوان كتاب درباره سردار شهيد اسماعيل دقايقي، فرمانده لشكر 9 بدر و يكي از فرماندهان تاثيرگذار سپاه پاسداران در دوران دفاعمقدس منتشر شده است.
غالب اين آثار، در فهرست كتابهاي كمحجم دفاعمقدس قرار گرفته و نگاهي گذرا بر زندگي اين سردار شهيد دارند. با مطالعه سير زندگي و فعاليتهاي سردار سرلشكر پاسدار شهيد اسماعيل دقايقي درمييابيم كه فراز و نشيبهاي زندگي او در زمان مبارزات انقلاب تا آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران و همچنين حضور در مناطق مختلف عملياتي و رزم در كنار سرداران شهيد چون "مهدي زينالدين"، ظرفيت جذاب و ناتمامي دارند.
اما آيا كتابهايي كه تاكنون درباره او نوشته شدهاند، اين نقاط اوج را ديدهاند يا تعداد کم آن ها نشانه كوتاهي است؟ و آيا انتشار چند كتاب كوچك، پاسخگوي سوالات مخاطبان درباره اين سردار شهيد خواهند بود؟
راويان سخن نگفتهاند
اصغر فكور، نويسنده كتاب "شهيد دقايقي" كه زندگينامه داستاني اين شهيد دربر دارد و در سال 1387 به همت انتشارات مدرسه منتشر شده، معتقد است: بخشهای بسیاری از زندگي اين شهيد مانند مبارزات انقلابي او عليه حکومت شاه خائن، قابليت پردازش دارد.
وي دراينباره ادامه داد: دوران نوجواني او به همراه محسن رضايي در هنرستان شرکت ملی نفت و فعاليتهاي انقلابيشان، قطعا" براي خوانندگان نوجوان جذاب خواهد بود. بايد تمامي جنبهها و مقاطع زندگي شهيد اسماعيل دقايقي را در داستاننويسي از زندگي او مدنظر قرار دهيم.
نويسنده كتاب "چهلمين نفر" خاطرنشان كرد: من براي تدوين كتاب "شهيد دقايقي" با 2 تن از نزديكان اين شهيد مصاحبه كردم. اما يقين دارم كه مطلعان زيادي از زندگي شهيد دقايقي هستند كه تاكنون حرفي از آنها به ميان نيامده است.
عبدالرحيم سعيديراد هم كه يكي از مجلدات مجموعه كتابهاي "مسافر" را به شهيد اسماعيل دقايقي اختصاص داده و آن را 2 سال قبل با عنوان "راز ستارهها: خاطراتی از زندگی سردار شهید اسماعیل دقایقی" به چاپ رسانده، تصريح كرد: خاطرات مندرج در اين اثر را با تكيه بر كتابها، مطبوعات، سايتها و وبلاگهاي معتبر گردآوري كردهام و بر همين اساس ميگويم كه كتابهاي تدويني درباره اين فرمانده شهيد نسبت به ديگر شهدا در حد صفرند.
وي با اشاره به وجود منابعي گسترده درباره شهيد دقايقي تاكيد كرد: خاطرات و سخنان خانواده و دوستان شهيد جاي كار دارند و بايد با آنها مصاحبه شود تا بخشهاي مربوط به حضور او در مبارزات انقلاب و سپس جنگ، در كتابهاي بعدي روشنتر شوند.
اين شاعر و نويسنده خاطرنشان كرد: خاطرات ناگفتهاي درباره شهيد اسماعيل دقايقي باقي مانده كه افرادي مانند محسن رضايي كه از دوران انقلاب تا جنگ در كنار او بوده، بايد اين جزييات را بيان كنند. زیرا اطلاعات موجود، حالت كليگويي داشته و براي نويسنده قابل استفاده نيستند.
سعيديراد در پاسخ به سوال خبرنگار ايبنا مبني بر اينكه آيا انتشار كتابهاي كمحجم درباره شهيد دقايقي را ضعف ميداند يا خير، گفت: كتابهاي كوچك و كمحجم از بزرگي شهيد نميكاهند. شايد يكي از اصليترين دليل انتخاب اين سبك، افزايش سرعت مطالعه و انتقال مطالب كوتاه و پُرمحتوا به مخاطب باشد.
عبدالرضا سالمينژاد، مديرمسوول انتشارات نيلوفران نیز که كتاب "تشكيل سپاه بدر" را با متن مصاحبه محسن رضايي، فرمانده سپاه پاسداران در زمان جنگ تحميلي عراق علیه ایران منتشر کرده، گفت: بيشتر كتابهاي چاپ شده درباره فرماندهان شهيد دفاعمقدس، به بيان ويژگيهاي اخلاقي آنها پرداختهاند و ما احساس كرديم كه توانايي اين شهیدان در فرماندهي جنگ نيز بايد مطرح شود.
وي افزود: بنابراين به سراغ محسن رضايي رفتيم و با او درباره شهيد اسماعيل دقايقي به عنوان اولين سوژه مصاحبه كرديم. او متن گفتوگو را تصحيح و تكميل كرد و كتاب "تشكيل سپاه بدر" منتشر شد. محسن رضايي در اين كتاب، بيشتر درباره خصوصيات فرماندهي شهيد دقايقي به مثابه برجستهترين ويژگي او صحبت كرده است.
سالمينژاد با توضيح اجمالي درباره چگونگي شكلگيري سپاه 9 بدر يادآور شد: شهيد اسماعيل دقايقي يه دستور محسن رضايي، تيپ 9 بدر را شكل ميدهد كه اين نيرو به تدريج تبديل به سپاه ميشود. يكي از نكات جالب اين سپاه، فعاليت نظاميان و سياسيون عراقی مخالف صدام در آن است. در واقع شهيد دقايقي، تنها فرد ايراني آن مجموعه بوده است.
كتاب "تشكيل سپاه بدر" نيز مانند ديگر آثار چاپ شده درباره شهيد دقايقي، كمحجم و حدود 16 صفحه است. با این تفاوت که حرفهاي تازه و ناگفتهای درباره این شهيد دارد.
با نگاهي به اين كتابها درمييابيم كه دوران نوجواني و فعاليتهاي مبارزاتي عليه رژيم پهلوي، نقاط تشريح نشدهای از زندگي اين فرمانده شهيدند که در صورت همراهی مطلعان با نویسندگان، بازگو و مطرح خواهند شد.
اسماعيل دقايقي، سال ۱۳۳۳ در بهبهان متولد و در سال ۱۳۴۹ وارد هنرستان شرکت ملی نفت اهواز شد. او در همين هنرستان با محسن رضايي آشنا شد و در كنار ديگر دانشآموزان، در فعاليتهاي انقلابي حضور پررنگي داشتند. اين 2 دوست، در سال ۱۳۵۳، 2 بار به زندان افتادند و هر بار پس از تحمل چند ماه شکنجه آزاد شدند.
دقايقي براي ادامه تحصيل به دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران وارد شد و مبارزات انقلابي خود را در اهواز و تهران ادامه داد. خانه اسماعیل دقايقي، یکی از پایگاههای فعال مبارزه با رژیم پهلوي به شمار میآمد و بیانیهها و اعلامیهها در خانه او تهیه و تکثیر میشدند.
وي با پيروزي انقلاب و در سال ۱۳۵۸ به آغاجاری رفت و جهادسازندگی اين منطقه را راهاندازی کرد. پس از آن در اوايل مرداد همان سال، به عنوان مسوول تشکیل سپاه پاسداران اين شهرستان منصوب شد. یک سال پس از اين به دليل لیاقت و شایستگی زیاد، در تشکیل سپاه پاسداران خوزستان كمك شاياني كرد.
با آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران، به عنوان نماینده سپاه پاسداران در اتاق جنگ لشکر ۹۲ زرهی اهواز حضور پيدا كرد. به همراه شهید حسين علمالهدی در شکستن محاصره سوسنگرد دلیرانه جنگید و در عملیات فتحالمبین نیز در قرارگاه فجر با سردار شهید مجيد بقایی، فرمانده اين قرارگاه همکاری کرد.
بعد از عملیات بیتالمقدس(آزادسازي خرمشهر) مسوولیت یگان حفاظت شخصیتها در شهر قم و استان مرکزی را بر عهده گرفت و در سال 1362 به جبهه بازگشت و مسوول راهاندازی دوره عالی مالک اشتر (ویژه آموزش فرماندهان گردان) شد. این اقدام براي آموزش افراد مستعد فرماندهي در جنگ صورت گرفت.
او همزمان فرماندهی یکی از گردانهای خط مقدم عمليات خيبر را بر عهده داشت و پس از مدتی در لشکر ۱۷ علیبن ابیطالب (ع) در کنار شهید مهدی زینالدین، مسوولیت طرح و عملیات اين لشکر را برعهده گرفت.
آخرین عنوان کارنامه اسماعيل دقايقي، تشكيل و فرماندهی تيپ 9 بدر بود که به لشکر تبدیل شد. وی در روز 28 دي ماه سال 1365 در عمليات كربلاي پنج و منطقه عمومي شلمچه به شهادت رسيد.
نظر شما