به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست تخصصیِ «کتیبه، رسانهای برای بیان قدرت زنان قفقازی دربار صفوی» از سوی پژوهشکده زبانشناسی، کتیبهها و متون در محل پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری برگزار شد.
نگین طباطبایی دکترای باستانشناسی دوره اسلامی در این نشست گفت: از زمان حکمرانی شاه عباس اول (حکومت: ۱۰۳۴-۹۹۴/۱۶۲۹-۱۵۸۷)، شاهزادگان به جای فراگیری مهارتهای کشورداری، بنا به دستور پادشاه صفوی در محیط حرمسرا محبوس شدند. شاه صفی (۱۰۵۲-۱۰۳۸/ ۱۶۴۲-۱۶۲۹)، نوه شاه عباس اول، نخستین پادشاه صفوی بود که در محیط حرمسرا، در جوار زنان و خواجگان پرورش یافت.
او تصریح کرد: از زمان به قدرت رسیدن او تا هنگام انقراض سلسلۀ صفوی، نفوذ زنان بلندمرتبه حرم به ویژه ملکه مادر و همسران مورد علاقه شاه افزایشی چشمگیر یافت. از دیگر سو، در بازه زمانی ذکر شده شاهد تغییر چشمگیر دیگری در محیط حرمسرای شاهی هستیم؛ زنان نومسلمان قفقازی در مقام ملکه مادر و سوگلی شاه به حرمسرا راه یافتند؛ همزمان با ورود آنها، جناحی جدید در دربار به رهبری زنان نومسلمان و خواجگانی که دست بر قضا احتمال نومسلمان بودن آنان هم کم نبود، شکل گرفت.
این پژوهشگر افزود: قدرتمند شدن روز افزون زنان سبب شد تا آنها علاوه بر آنکه در عزل و نصبهای حکومتی و تصمیم گیریهای حیاتی قلمرو صفوی نقش داشته باشند، در ساخت ابنیه عمومی نیز ایفاگر نقشی مهم باشند. از طرف دیگر، از زمان شاه صفی قدرت علمای شیعه در دربار افزایش یافت و بر مفاهیم شیعی تأکیدی دوچندان شد. عامل اخیر سبب شد تا زنان نومسلمانِ دربار با ساخت مدارس و مساجد با هدف ترویج مذهب تشیّع به علمای شیعه نزدیک شوند و طبقه قدرتمند جدیدی را در حکومت صفوی تشکیل دهند. پس از شاه صفی، پسرش شاه عباس دوم بر تخت سلطنت نشست و سیاستهای قبلی در راستای افزایش قدرت زنان ادامه یافت.
او در ادامه به نقش زنان مسیحیِ قفقازی در نیمه دوم حکمرانی صفویان پرداخت؛ زنانی که با ورود به دربار ایران اسلام آوردند، تأثیری چشمگیر در عرصه های مختلف از خود بر جای گذاشتند و از کتیبه و معماری در مقام زبان قدرت بهره جستند.
نظر شما