سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - ناصر سهرابی؛ تماشای یک نمایش، تنها محدود به بررسی عناصر اجرایی نیست و گاه تجربهای وابسته به زمان، مکان و حس شخصی را نیز در خود دارد. نمایش موزیکال «رابین هود» به کارگردانی ماهان حیدری این دورها در تالار وحدت به روی صحنه میرود وتوانسته پیوندی اولیه و مستقیم با مخاطب برقرار و حس و حال خوبی به او منتقل کند. این همراهی ابتدایی، هرچند جایگزین نگاه تحلیلی و انتقادی نیست، اما نقطه عزیمت مناسبی برای بررسی نمایشی است که میکوشد با تکیه بر شکوه بصری و روایت آشنا، تماشاگر را با خود همراه نگه دارد.
«رابین هود» اثر هوارد پایل، که برای اولین بار در سال ۱۸۸۳ منتشر شد، یکی از آثار کلاسیک جاودانهای است که قهرمان افسانهای فولکلور انگلیسی، رابین هود، را زنده میکند. این رمان به خاطر داستانسرایی زنده، تصاویر غنی و تواناییاش در به تصویر کشیدن جوهر انگلستان قرون وسطایی شناخته میشود. پایل از طریق مجموعهای از داستانهای به هم پیوسته، ماجراهای رابین هود و گروه مردان شادش را روایت میکند که از آرمان مظلومان دفاع میکنند و در برابر ظلم کلانتر ناتینگهام مقاومت میکنند.
رمان پایل به مرور زمان به اثری محبوب بین خوانندگان و هنرمندان تبدیل شد و اقتباسهای زیادی از این داستان صورت گرفت. اجرای موزیکال «رابین هود» در تالار وحدت، یکی از تازهترین اقتباسهایی است که از این داستان صورت میگیرد و با تلفیق تئاتر و موسیقی به تجربهای به یاد ماندنی در ژانر خودش بدل میشود.
اجرای موزیکال «رابین هود» نشان میدهد که تئاتر موزیکال در ایران، حداقل در سطح تولید و اجرا، به مرحلهای قابلاتکا رسیده است. نمایش پرجزئیات و پرجمعیت است و از همان آغاز بر فضاسازی چشمگیر و هماهنگی عناصر دیداری و شنیداری تأکید دارد؛ جهانی که بر اساس یک اسطوره شناختهشده شکل گرفته و برای طیف گستردهای از مخاطبان قابل فهم و دسترس است. طراحی صحنه، ستون اصلی این اجراست؛ جابهجایی میان فضاهایی چون جنگل شروود و کاخ ناتینگهام بدون ایجاد گسست یا آشفتگی انجام میشود و نشان از دقت بالای طراح دارد. نورپردازی نیز نقش مؤثری در تکمیل این فضا ایفا میکند و بهویژه در صحنههای جنگل کیفیتی فانتزی و سینمایی به تصویر میبخشد که باورپذیری جهان نمایش را تقویت میکند.
افکت دود برای فضاسازی بهطور گسترده استفاده شده، اما در برخی صحنهها میزان آن از حد لازم فراتر میرود و میتواند تمرکز مخاطب را مختل کند. در صحنههای طولانی یا فضاهای بستهتر، این مسئله باعث آزار و کاهش وضوح دید میشود. افکتی که قرار است مکمل تصویر باشد، نباید خود به عامل برهمزننده تجربه تماشاگر بدل شود. موسیقی جایگاه مهمی در ساختار نمایش دارد؛ منسجم، گوشنواز و هماهنگ با فضای کلی اثر. در بخشهایی، موسیقی حس دراماتیک صحنه را تقویت میکند، اما در نیمه دوم نمایش گاهی نقش تزئینی پیدا میکند و همراه با زمان طولانی اجرا، بر ریتم کلی اثر تأثیر منفی میگذارد.
کارگردانی ماهان حیدری دقیق و سنجیده است. میزانسنها حسابشده و کنترل صحنههای پرجمعیت با تسلط انجام میشود، اما روایت نمایش
مسیر کمخطر و آشنایی را دنبال میکند. «رابین هود» بیش از آنکه بازخوانی تازهای از اسطوره ارائه دهد، بر بازگویی وفادارانه و باشکوه داستان تمرکز دارد. مفاهیمی مانند عدالت، قدرت و مقاومت مطرح میشوند، اما کمتر به نقطه پرسش یا تقابل جدی میرسند.
یکی از نقاط قوت قابل توجه اثر، حضور پرشمار بازیگران و هماهنگی بالای گروه اجرایی است. این تعداد نه تنها عددی است، بلکه انرژی جمعی آنها به پویایی صحنه کمک میکند و شخصیتهای فرعی، از جمله جان کوچولو و مار معروف هیس هیس، نقش فعالی در زندهماندن جهان نمایش دارند. این حضور پررنگ، شکوه اثر را دوچندان کرده و حس غوطهوری در داستان را برای مخاطب تقویت میکند. نمایش بهطور هوشمندانه برای طیف وسیعی از گروههای سنی طراحی شده است؛ کودکان و بزرگسالان هرکدام میتوانند نقطه ارتباطی با اثر بیابند. با این حال، گستردگی مخاطب باعث نوسان لحن نمایش میشود؛ جایی میان فانتزی کودکانه و روایت جدی که همیشه به تعادل کامل نمیرسد.
مهمترین چالش نمایش، زمان اجرای آن است. طولانیشدن اثر، بهویژه در نیمه دوم، موجب افت تمرکز و خستگی مخاطب میشود. مسئله کمبود ایده نیست بلکه انباشت عناصر است؛ فشردهسازی برخی صحنهها میتوانست ریتم را حفظ کند و اثرگذاری نهایی را افزایش دهد. با این حال، اجرای دقیق و منظم نمایش، توانسته است مخاطب را راضی از سالن خارج کند.
در جمعبندی، «رابین هود» در تالار وحدت نمایشی است که قدرت تولید خود را به روشنی به نمایش میگذارد؛ اجرایی دقیق، منظم و چشمنواز که نشان میدهد تئاتر ایران میتواند جهان پرجزئیاتی را روی صحنه خلق کند. اما همین موفقیت، سطح انتظار را نیز بالا میبرد. وقتی توان ساخت چنین صحنههای پرشکوه وجود دارد، پرسشها درباره جسارت روایت جدیتر میشوند.
رابین هود داستان ایستادگی در برابر قدرت است. قصهای که ظرفیت دارد امروز را هدف بگیرد، نه فقط گذشتهای اسطورهای را بازسازی کند. این اجرا ثابت میکند که میتوان کار بزرگ کرد و اکنون نوبت آن است که بزرگ فکر کرد. جایی که شکوه صحنه با جسارت معنا همراه شود، تئاتر از سرگرمی عبور میکند و به خاطرهای ماندگار بدل میشود و مخاطب با احساسی فراتر از تحسین، سالن را ترک میکند.
نظر شما