سرویس دینواندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): امروز سوم جمادیالثانی، سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) است. فرزند پیامبر اسلام (ص)، همسر حضرت علی (ع) و مادر امامان حسن و حسین (ع) الگوی کامل زن مسلمان است که شناخت اندیشه و سیرت آن حضرت، راهگشای زندگی مسلمانان در تمامی ابعاد معرفتی میتواند بود. از جمله خیل آثاری که در مقام آن حضرت به انتشار رسیده، یکی «اسوه عصمت؛ نگاهی جامع به سیره عملی حضرت زهرا (س)» است که بهقلم مهدی عاصمی بههمت انتشارات خادمالرضا (ع) به چاپ رسیده است.
کتاب مشتمل بر چهار فصل است. فصل اول «سیره اخلاقی» مشتمل بر مباحثی چون ایثار و بخشش، زهد و سادهزیستی، کار و تلاش، شوهرداری، رعایت حجاب، رفتار با کودکان، احترام به پدر، و حزن و اندوه است. فصل دوم «سیره آموزشی و تربیتی» و فصل سوم «مبارزات سیاسی» نام دارد که شامل دو بخش دفاع از امامت و ولایت، و دفاع از حق خود است. کتاب نهایتاً با فصل چهارم تحت عنوان «سیره عبادی» پایان مییابد.
عاصمی در سرآغاز سخن بر آن است که خداوند متعال، رسول خدا (ص) و اهل بیت او (ع) را الگویی کامل برای بندگانش معرفی کرده و سیره بهمعنای اعمال و رفتار ایشان را مورد تأیید و رضایت خود قرار داده است. بهباور وی، آنچه را که خدا از بندگانش خواسته، در عمل آن بزرگواران تجلی و ظهور پیدا کرده است، پس همین عمل، نشانه بندگی صحیح خداوند است. وی میآورد: «برخلاف آنچه تصور میشود، سیره با گذشت زمان هرگز کهنه نمیشود، زیرا هدف از بررسی و الگوپذیری از آن، عمل مطابق شرایط موجود است، بدینمعنی که تمام رفتارها و عملکردهای ایشان پیامی به همراه دارند و حکمی از احکام الهی را بیان میکنند که هیچگاه کهنه نمیشوند و تنها مصادیق آن تفاوت کرده است. از آنجا که هدف، جلب نظر تمامی گروههای سنی، مخصوصاً نوجوانان و جوانان بوده، در این مجموعه سعی شده تا حد توان، به ویژگی زیر جلوهای خاص داشته باشد:
الف) تنها به جمعآوری سیره عملی و مصادیق آن اکتفا شده است تا از این طریق، جذابیت خاصی در قالب داستان برای خواننده ایجاد شود؛
ب) تا آنجا که ممکن بوده، از منابع معتبر استفاده شده و از آوردن مطالب ضعیف خودداری شده است؛
ج) دقت فراوانی در ویرایش متن شده، بدینگونه که با حفظ اصل موضوع و کمترین تغییرات، سعی شده روانی و سادگی خاصی در جملات پدید آمده و درک مفاهیم، درسها و نتیجهگیریها تا حد توان واضح و آشکار گردد.
عاصمی پس از اشاره به حسب و نسب حضرت فاطمه (س)، در فصل نخست، سیره اخلاقی آن حضرت را مورد بررسی قرار میدهد. در این فصل که نخست، با ویژگی بارز آن حضرت، ایثار و بخشش آغاز میگردد، حکایتهایی همچون «اکرام میهمان»، «انفاق در نیازمندی»، «ایثار برای رضای خدا» و نظایر آن ذکر میگردد. مولف در ادامه، زهد و سادهزیستی حضرت را مورد توجه قرار داده، با داستانهایی چون «جایگاه سرور زنان»، «خشنودسازی پدر»، «دوری از تجملات» و نظایر آن تکمیل مینماید. مولف در این فصل، کار و تلاش که از دیگر ویژگیهای حضرت است را هم از قلم نینداخته، و حکایتهایی چون «خستهتر از شوهر»، «تقسیم عادلانه» و «کار شبانه» را نقل کرده است. شوهرداری دیگر خصیصه فاطمه زهرا (س) است که عاصمی در این قسمت نیز این ویژگی را با حکایتهایی چون «یاری در اطاعت خدا»، «ایثار و حیا» و «محبت و دلواپسی» تکمیل کرده است. رعایت حجاب نیز در این فصل با ذکر نمونههایی چون «خوشحالی از دوری نامحرم»، «میزان عفت» و «حجاب صحیح» آمده است. عصمتی مبحث رفتار با کودکان را هم با ذکر حکایتهایی از «عاطفه مادری»، «بازی با فرزندان» و «انتخاب جایگزینی مناسب» درمیآمیزد. احترام به پدر نیز جایگاهی ویژه در این فصل دارد که با «یاری و حمایت»، «پرستاری و مراقبت» و «احترام متقابل» همراه میگردد. حزن و اندوه، واپسین مبحث این فصل است که با ذکر حکایتهایی در باب «محبت نسبت به مادر»، «گریه بر مظلومیت شوهر» و «در فراق پدر» پایان مییابد.
فصل دوم کتاب، «سیره آموزشی و تربیتی» نام دارد. مولف در این فصل، به حکایتهایی چون «مهریه معنوی»، «پاسخی مورد تحسین»، «سفارشات با ارزش»، «ارزش هدایت دیگران» و نظایر آن را مورد بررسی قرار میدهد.
دیگر فصل کتاب «اسوه عصمت»، مبارزات سیاسی نام دارد. مولف در این فصل، با ذکر حکایتهایی چون «دفاع در میان مهاجمین»، «اعتصاب با سکوت»، «یادآوری غدیرخم» و نظایر آن، نیز ذیل مبحث «دفاع از حق خود»، به ذکر داستانهایی از «شیوههای مختلف اثبات حق»، «افشای عوامل مصیبتها» و «سخنرانی در مسجد مدینه» میپردازد.
فصل پایانی کتاب، «سیره عبادی» نام دارد. عاصمی در این فصل، با ذکر حکایتهایی چون «توشه آخرت»، «خوف الهی»، «اهمیت برای دعا» و نظایر آن، کتاب را پایان میدهد.
از جمله حکایتهای خواندنی این کتاب، «ایثار برای رضای خدا» است که در آن چنین آمده: «عرب تازهمسلمانی در مسجد مدینه از مردم کمک خواست، پیامبر (ص) به اصحاب خود نگریست تا شخصی پیدا شود و مشکل آن فقیر را برطرف کند. سلمان فارسی برخاست تا نیاز او را برطرف سازد؛ ولی هرجا رفت با دست خالی برگشت. سلمان با ناامیدی بهطرف مسجد میآمد که چشمش به منزل حضرت زهرا (س) افتاد. با خود گفت: فاطمه (س) سرچشمه نیکوکاری است. بههمین خاطر، درب خانه را کوبید و داستان مستمند را شرح داد. حضرت زهرا (س) فرمود: «ای سلمان! سوگند به خداوندی که حضرت محمد (ص) را به پیامبری برگزید. سه روز است که غذا نخوردهایم، و فرزندان حسن و حسین از شدت گرسنگی بیقراری میکردند و خسته و گرسنه به خواب رفتهاند؛ اما من کسی که در خانهام را کوبیده است، رد نمیکنم». آنگاه پیراهن خود را به سلمان داد تا نزد شمعون یهودی گرو گذاشته، مقداری خرما و جو قرض بگیرد. سلمان میگوید: پس از دریافت جو و خرما، بهطرف منزل فاطمه (س) آمدم و گفتم: ای دختر رسول خدا! مقداری از این غذاها را برای فرزندان گرسنهات بردار. حضرت پاسخ داد: «ای سلمان! این کار را فقط برای خدای بزرگ انجام دادیم و هرگز از آن، چیزی بر نمیداریم».
«اسوه عصمت؛ نگاهی جامع به سیره عملی حضرت زهرا (س)» در ۱۵۲ صفحه بههمت انتشارات خادمالرضا (ع) منتشر شده است.
نظر شما