سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتابخوانی در هر شرایط فرهنگی و اجتماعی میتواند کارگشای یک جامعه یا گسستهایی که جامعه با آن دست و پنجه نرم میکند، باشد.
انتخاب یک شعار واحد (بخوانیم برای ایران) در دو رویداد فرهنگی با محوریت کتاب (نمایشگاه بینالمللی کتاب و هفته کتاب و کتابخوانی) پیام مهمی برای جامعه داشت و آن پیام این بود که باید بخوانیم تا ایران را بهتر بفهمیم؛ بخوانیم تا ایران را بهتر بسازیم و بخوانیم تا ایران همیشه ایران بماند.
بر همین اساس همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی و با توجه به اهمیت شعار (بخوانیم برای ایران) گفتوگویی با عباس احمدیمقیم یکی از ناشران همدانی، عضو هیئت مدیره انجمن خیرین توسعه کتابخانهها و ترویج کتابخوانی استان همدان و یکی از فعالان عرصه فرهنگی داشته باشیم که در ادامه میخوانید.
از اهمیت شعار «بخوانیم برای ایران» بگویید و اینکه چگونه باید این شعار را عملی کرد؟
شعار بخوانیم برای ایران بسیار ساده است، اما معنایی عمیق در دل خود دارد، شعار هفته کتاب ما را به یک مسئولیت مشترک دعوت میکند، به گفتوگو و همفهمی فرهنگی، بازخوانی هویت ملی و ساختن افقهای مشترک از طریق کتاب فرامیخواند.
استفاده از یک شعار واحد در دو رویداد مهم فرهنگی نمایشگاه بینالمللی کتاب و هفته کتاب و کتابخوانی نشانهای از تلاش برای انسجام در سیاستگذاری فرهنگی است.
این شعار یادآور این حقیقت است که ایران را باید با اندیشه ساخت، با دانایی حفظ کرد و با همدلی پیش برد.
مسئولیت اجتماعی نویسندگان و ناشران در عصر تکنولوژی و دیجیتال چگونه تعریف میشود؟
در روزگار ما که جهان در چنبره فناوری و شبکههای مجازی قرار گرفته، نوشتن و نشر کتاب دیگر صرفاً کاری فرهنگی یا ادبی نیست، بلکه عملی اجتماعی، سیاسی و حتی اخلاقی است.
نویسنده و ناشر در این عصر همان اندازه که تولیدکننده اندیشهاند، سازندگان افکار عمومی نیز هستند، از اینرو مسئله مسئولیت اجتماعی آنان اهمیتی دوچندان یافته است.
پایبندی به مسئولیت اجتماعی باید چگونه شکل گیرد؟
قدرت تأثیر محتوا در جهان دیجیتال در گذشته اثر یک نویسنده محدود به کتابخانهها و سالنهای مطالعه بود، اما امروز با کلیکی ساده یک اندیشه میتواند در سراسر جهان منتشر شود.
نویسنده امروزی باید بداند که هر واژه او نه تنها ذهن خواننده، بلکه گاهی سرنوشت یک جامعه را تغییر میدهد و این گستره نفوذ، او را ناگزیر میکند که نسبت به پیامهای خود مسئول باشد.
به نظر شما بحران اطلاعات نادرست فضای مجازی را چگونه باید مدیریت کرد؟
اطلاعات نادرست فضای مجازی دریایی از دادههاست که در آن حقیقت و دروغ به راحتی درهم میآمیزند، در چنین فضایی، نویسندگان و ناشران نقشی شبیه پزشکان فکر دارند؛ آنان باید از آلوده شدن ذهن جامعه به اطلاعات جعلی جلوگیری کنند و آثارشان را بر پایه دقت، صداقت و مستندات استوار سازند.
حفظ هویت فرهنگی و زبان ملی تکنولوژی در کنار فرصتهای خود خطر همسانسازی فرهنگی را نیز به همراه دارد، زیرا وقتی محتوای جهانی با سرعت منتشر میشود، زبان و ادبیات بومی در خطر فراموشی قرار میگیرد.
در این میان نویسندگان و ناشران میتوانند و باید پاسداران زبان و هویت فرهنگی باشند و با تولید آثار اصیل، ریشههای فرهنگی ملت خود را استوار نگه دارند.
نقش آگاهساز و روشنگر نویسنده جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند تفکر نقاد و سواد رسانهای است. نویسندگان با آثار خود میتوانند چراغ اندیشه را در ذهن مخاطبان روشن کنند، آنان را از تعصب و جهل دور سازند و نگاهی انسانی و عقلانی به جهان ببخشند که این نیز وجه دیگری از مسئولیت اجتماعی است.
برای عملی ساختن مسئولیت اجتماعی نویسندگان چه باید کرد؟
پایبندی به اخلاق حرفهای در نوشتن و نشر مهم است بدین گونه که نویسنده باید در برابر حقیقت فروتن باشد و هرگز برای جلب توجه، واقعیت را تحریف نکند و ناشر باید در انتخاب و ویرایش آثار معیارهای اخلاقی و فرهنگی را بر منافع اقتصادی مقدم بدارد.
احترام به حقوق مؤلفان، حفظ حریم خصوصی اشخاص و پرهیز از زبان نفرتپراکن، از اصولی است که در هر شرایط باید رعایت شود.
در زمینه تولید محتوای آگاهیبخش و انسانمحور نویسندگان میتوانند در آثار خود به موضوعاتی بپردازند که جامعه را به اندیشیدن وا دارد؛ موضوعاتی چون عدالت اجتماعی، محیط زیست، صلح، همبستگی انسانی و حقوق بشر؛ چنین محتوایی نه تنها وجدان جامعه را بیدار میکند، بلکه به تقویت سرمایه معنوی و فرهنگی آن نیز کمک میکند.
بهرهگیری مسئولانه از فناوریهای نوین چگونه شکل میگیرد؟
عصر تکنولوژی دشمن نویسنده نیست، بلکه ابزار تازهای در اختیار او قرار داده است، اما استفاده از این ابزار نیز باید مسئولانه باشد.
هوش مصنوعی، کتابهای الکترونیک و شبکههای اجتماعی میتوانند وسیلهای برای گسترش عدالت فرهنگی و دسترسی همگانی به دانش شوند، به شرط آنکه در خدمت اندیشه و نه جایگزین آن قرار گیرند.
به نظر شما گفتوگو و تعامل با مخاطبان در دنیای دیجیتال چه اهمیتی دارد؟
در جهان دیجیتال فاصله میان نویسنده و خواننده از میان رفته است، نویسنده امروز میتواند بازخورد مخاطبان را به سرعت دریافت کند، از آنان بیاموزد و در گفتوگوی فرهنگی شرکت کند. این تعامل اگر با احترام و صداقت همراه باشد، خود نوعی انجام مسئولیت اجتماعی است.
نقش ناشران در حمایت از تنوع فرهنگی چیست؟
ناشران میتوانند با چاپ آثار نویسندگان جوان، زنان، اقلیتها و اندیشههای متفاوت، فضایی چند صدایی برای فرهنگ فراهم آورند، چنین تنوعی جامعه را پویا میکند و مانع سلطه تکصدایی میشود.
در پایان اگر صحبت دیگری دارید، بفرمایید؟
در عصر تکنولوژی مسئولیت اجتماعی نویسندگان و ناشران فقط در انتشار اثر با کیفیت خلاصه نمیشود، بلکه شامل تعهد به حقیقت، آموزش تفکر انتقادی، حفظ فرهنگ بومی و استفاده اخلاقی از فناوری است.
آنان باید نه تنها تولیدکننده متن، بلکه نگهبان آگاهی و اخلاق در جامعه دیجیتال باشند.
سخنم را با جملهای از گابریل گارسیا مارکز به پایان میبرم: نوشتن، یعنی تلاش برای بهتر کردن زندگی انسانها؛ و این جوهر مسئولیت اجتماعی هر نویسنده و ناشر در هر عصر و هر زمان است.
نظر شما