سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - جمال مدیرشانه‌چی، نویسنده و محقق: خطه خراسان، این سرزمین پربار فرهنگ و ادب فارسی، همواره جایگاه پرورش چهره‌های درخشانی بوده که فروغ علم و هنرشان، پهنه ایران را تابان کرده است. از فردوسی نامدار تا عطار نیشابوری، این خاک، جواهرات ارزشمندی را در آغوش خود پرورده که اسمشان با هویت ایرانی عجین شده است.

این گنجین محدود به گذشته نیست. در عصر حاضر نیز خراسان رضوی، شاعران، نویسندگان و متفکرانی را به جامعه معرفی کرده که هر کدام، به نوبه خود، سهم بسزایی در شکوفایی فرهنگ و ادب این سرزمین داشته‌اند. نامدارانی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، ملک‌الشعرای بهار، اخوان ثالث، بدیع‌الزمان فروزانفر و بسیاری دیگر که با اندیشه و آثار فاخر خود، نه تنها زبان فارسی را حفظ کرده‌اند، بلکه تصویری جامع از دغدغه‌ها، آرزوها و مسائل روزگار خود را نیز ارائه داده‌اند. مجموعه مقالات «معرفی بزرگان معاصر ادبی خراسان» قصد دارد هر سه‌شنبه، به معرفی یکی از این مفاخر ادبی معاصر بپردازد و فرصتی نو برای آشنایی با آثار و اندیشه‌هایشان فراهم کند.

سید محمود فرخ خراسانی، شاعر، ادیب پژوهشگر نامدار شعر و ادب فارسی و نماینده مجلس شورای ملی به سال ۱۲۷۴ در مشهد دیده به جهان گشود. پدرش سید احمد جواهری از ادیبان و شاعران مشهد بود که دستی توانا در هنر خط و خوشنویسی داشت.

سید محمود، دوران کودکی خود را همراه با پدر در مکتب خانه ها و محافل و مجالس ادبی سپری کرد وی در مدارس قدیمه نزد ادیبان مشهوری همچون ادیب نیشابوری و شیخ محمدحسین سبزواری تلمذ کرد.

فرخ پس از اتمام تحصیلات خود به استخدام آستان قدس رضوی درآمد و در همان ایام به عنوان شاعر و پژوهشگر ادبی در محیط‌های ادبی مطرح شد. او بعدها از پیشگامان راه‌اندازی محافل و انجمن‌های ادبی و مطبوعات در مشهد نیز شد. فرخ همراه با منیر مازندرانی، محمد ملک زاده (برادر ملک الشعرای بهار)، شاهزاده محمد هاشم میزا افسر و ایرج میزا در انتشار تنها مجله خراسان به نام «مجله دانش» به مدیریت سید محمد دانش بزرگ نیا شرکت جست و در آن مجله مطالب مفیدی نیز می نوشت.

پیشرفت علمی و ادبی فرخ سبب شد تا که وی در سال ۱۳۰۶ به ریاست کارکنان آستان قدس رضوی منصوب گردد. وی در سایه شهرتی که از فعالیت‌های ادبی به دست آورده بود، موفق شد که به نمایندگی از مردم قوچان در دوره دوازدهم به مجلس شورای ملی برگزیده شود. فرخ در دوره بعد نیز کرسی خود را در مجلس حفظ کرد. سید محمود فرخ پس از پایان دوره نمایندگی‌اش، از سال ۱۳۲۲ تا سال ۱۳۲۶ معاونت نایب التولیه آستان قدس رضوی را برعهده گرفت. پس از آن نیز مشاغلی همچون ریاست هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت نخ‌ریسی و نساجی و برق خسروی خراسان را هم برعهده گرفت.

محمود فرخ سال‌های پایانی عمرخود به کارهای ادبی و مطالعه و نگارش و تالیف آثارش پرداخت. در سال ۱۳۴۴ جمعی از بزرگان، فرهیختگان، محققان و بزرگان درصدد تجلیل از محمود فرخ برآمدند در این میان پژوهشگر نامدار ایران یعنی مجتبی مینوی مجموعه‌ای را با عنوان ۷۰ سالگی فرخ چاپ و منتشر کرد که بزرگانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، غلامحسین یوسفی، مهدی اخوان ثالث، عبدالحسین زرین کوب، جلال الدین همایی، محمد رضا شفیعی کدکنی و ایرج افشار در آن با چاپ مقالاتی به تجلیل از شخصیت ادبی و فرهنگی فرخ پرداختند.

در سال ۱۳۵۳ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد با اعطای مدرک دکترای افتخاری به فرخ، برای وی مجلس بزرگداشتی برپا کرد. محمود فرخ ۱۴ نسخه کتاب خطی و ۸۸ جلد کتاب چاپی خود را وقف کتابخانه آستان قدس رضوی کرد. در سال ۱۳۴۹ برای تامین هزینه درمان پسرش در آمریکا، بخش عمده‌ای از کتاب‌هایش را به کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد فروخت. پس از درگذشت او نیز بخشی دیگری از کتاب‌های کتابخانه‌اش به این کتابخانه اهدا شد. او بیش از نیم‌قرن در منزلش میزبان علاقه‌مندان، ادیبان، محققان و شاعران ادب فارسی بود.

سید محمود فرخ خراسانی، سرانجام در سوم فروردین ۱۳۶۰ در مشهد درگذشت و در دارالذکر حرم مطهر امام رضا علیه السلام آرام گرفت.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی یادداشت های او را به همت مجتبی مجرد، گردآوری و منتشر کرده است.

برخی از آثار مرحوم استاد سید محمود فرخ عبارت است از «سفینه فرخ» در دو جلد، «تصحیح دیوان محمود فرخ» به تصحیح جلال قیامی میرحسینی، «تصحیح تاریخ مجمل فصیح خوافی» در سه جلد، «تصحیح روضه خلد مجدداً خوافی»، «خلاصه احوال و منتخب آثار اوحدی اصفهانی»، «منتخب آثار و احوال استاد منشی باشی نصرت»، «تصحیح مثنوی منطق العشاق یا ده نامه اوحدی اصفهانی».