سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مرجانه حسینزاده: سکونت در جوار بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع)، این دریای رحمت و رأفت، موهبتی ارزشمند برای ساکنان مشهدالرضا (ع) است. همسایگی با خورشید، علاوه بر برکات معنوی فراوان، رسالت فرهنگی عظیمی را نیز بر دوش اهالی این دیار قرار میدهد. این رسالت، با تعمیق شناختمان از این امام همام و نشر معارف رضوی، معنایی دوچندان مییابد.
شناخت ابعاد گوناگون شخصیت، سیره، معارف و فضائل حضرت ثامنالحجج (ع)، نه تنها در راستای تعالی ایمان و بصیرت فردی حائز اهمیت است، بلکه به عنوان چراغ راهی برای هدایت جامعه به سوی آرمانهای اخلاقی و انسانی نیز عمل میکند. در این میان، کتابها به عنوان ابزاری روشنگر و ماندگار، نقشی بیبدیل ایفا میکنند.
ادبیات غنی رضوی، با گنجینهای گرانبها از کتب ارزشمند در زمینههای تاریخ، سیره، کلام و ادب، ما را با زوایای مختلف زندگی پربار و آموزههای ارزشمند امام رضا (ع) آشنا میسازد. معرفی این آثار، به ویژه برای ما که در پناه این حریم امن سکنی گزیدهایم، ضرورتی اجتنابناپذیر است. این کتابها، سرچشمه الهام برای امروز و روشنگر راه آیندهاند. از این رو، در سلسله نوشتارهای «چهارشنبهها با کتابهای امامرضایی» برآنیم تا کتب برگزیدهای را که در وصف امام هشتم (ع) به رشته تحریر درآمدهاند، معرفی کنیم. از زندگینامهها و تحقیقات تاریخی گرفته تا آثار ادبی و داستانی، هر یک میتوانند دریچهای نو به سوی گستره معارف رضوی بگشایند.
معرفی کتاب «الهیات زیارت»
کتاب «الهیات زیارت» که به تازگی به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، منتشر و روانه بازار نشر شده است به واکاوی علمی و میانرشتهای پدیده زیارت از منظر الهیات، روانشناسی، جامعهشناسی، فلسفه و عرفان میپردازد، حاصل مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش بینالمللی الهیات زیارت است که با همکاری انجمن علمی فلسفه دین ایران در شهر مشهد برگزار شد.
کتاب «الهیات زیارت» دربردارنده ۱۷ مقاله برگزیده است که به واکاوی چندجانبه پدیده زیارت میپردازد و تلاش میکند با رویکردی میانرشتهای، این آیین دینی و اجتماعی را از زوایای گوناگون تحلیل و تبیین کند.
مقالاتی با عناوین «آثار روانشناختی زیارت بر استحکام خانواده»، «زیارت و مشکلات روحی و عاطفی زنان»، «تبیین فلسفی زیارت بر اساس اندیشه ابنسینا»، «تحلیل نشانهشناسی در ورودی آستانهای زیارتی اسلامی» و همچنین مقالاتی درباره «تحلیل الگوی پیرس»، «تاملی در باب زیارت و زنان عصر قاجار (با مرور سه سفرنامه زننگار)»، «زیارت به عنوان سفر به مقصد خودیابی»، «قمقمه زائر از مسیحیت تا اسلام»، «زیارت به مثابه رشتهای علمی»، «گونهشناسی ادبیات زیارت در شعر فارسی»، «فلسفه مناسک و آئینهای جمعی در اندیشه کانت» و… در این مجموعه گنجانده شده است. مقالهای نیز به تحلیل زیارت به مثابه مواجهه جسمی و روحی در چارچوب عرفان اسلامی اختصاص یافته است که بر پیوند عرفانی و معنوی زائر با مکانهای مقدس تأکید دارد.
گسترش دامنه مطالعات زیارت از الهیات تا علوم شناختی
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: زیارت به عنوان یکی از پدیدههای بزرگ اجتماعی و فرهنگی، هم در بطن زندگی انسانها و هم در عرصههای پژوهشی، قلمرو وسیعی یافته است. امروزه ابعاد زیارت فراتر از الهیات و معارف دینی، به حوزههایی همچون جامعهشناسی، روانشناسی، دانش سیاست و حکمرانی، اقتصاد و علوم شناختی گسترش یافته است.
این گستردگی رویکردها، درک ژرفتر و جامعتری از پیامدهای زیارت بر فرد و جامعه را ممکن میسازد و زیارت را به مثابه یک فعالیت اجتماعی و قدسیِ چندوجهی، در معرض تحلیل علمی قرار میدهد.
بنیاد پژوهشهای اسلامی؛ پیشگام در پژوهشهای علمی زیارت
بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی که از آبان ۱۴۰۲ بهصورت رسمی جایگاه پژوهشگاه را با سه پژوهشکده مستقل کسب کرده، تمرکز ویژهای بر مطالعات زیارت دارد. این نهاد با ساماندهی پژوهشکدهها بهشکل مأموریتمحور، پژوهشهای گستردهای را در حوزه زیارت تعریف و اجرا کرده است.
برگزاری همایش بینالمللی «الهیات زیارت» نیز از جمله این فعالیتها بود که زمینه گفتوگوی میانرشتهای میان متخصصان علوم مختلف را فراهم کرد. مجموعه مقالات این کتاب، برآیند همین نشست علمی و تلاش برای تبیین جامعتر پدیده زیارت است.
این اثر، به قلم جمعی از نویسندگان، در شمارگان ۳۰۰ نسخه و در قطع رقعی تهیه و تدوین شده و در اختیار علاقمندان به مطالعه قرار گرفته است.
نظر شما