سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مرجانه حسینزاده: زندگی در سایه امام رضا (ع)، امام مهربانیها، فرصتی گرانقدر است که مشهدیها از آن بهرهمند هستند. همسایگی با خورشید، نهتنها مزیتی معنوی، بلکه مسئولیتی فرهنگی را بر دوش ما میگذارد، مسئولیتی که با شناخت بیشتر از این امام بزرگوار و گسترش معارف رضوی معنا مییابد. شناخت شخصیت، سیره، معارف و فضائل امام رضا (ع)، نهتنها برای ارتقای ایمان و معرفت فردی اهمیت دارد، بلکه چراغ راهی برای جامعه در رسیدن به الگوهای اخلاقی و انسانی است. در این مسیر، کتابها بهعنوان بهترین ابزار آگاهیبخش و ماندگار، نقشی حیاتی ایفا میکنند.
ادبیات رضوی، با گنجینهای از کتابهای ارزشمند در حوزه تاریخ، سیره، کلام و ادب، ما را با ابعاد مختلف زندگی امام رضا (ع) و آموزههای ایشان آشنا میکند. معرفی این آثار، بهویژه برای ما که در جوار حرم ایشان زندگی میکنیم، ضرورتی مضاعف است. این کتابها الهامبخش امروز و چراغ راه آیندهاند که در سلسله مطالب «چهارشنبهها با کتابهای امامرضایی» تلاش خواهیم کرد کتابهای برجستهای که درباره امام رضا (ع) نوشته شدهاند و نویسندگان آنها را معرفی کنیم. از زندگینامهها و پژوهشهای تاریخی گرفته تا آثار ادبی و داستانی، که هر یک میتوانند پنجرهای تازه به افق معارف رضوی بگشایند.
محمدحسین محمدپور، مترجم و نویسنده اهل بجنورد و پژوهشگر گروه ادیان و مذاهب بنیاد پژوهشهای اسلامی آستانقدسرضوی است که تاکنون کتابهایی نظیرِ «مسیحیت و مسیحیان در متون اسلامی» نوشته دیوید توماس و باربارا روگِما، کتاب «قاعده طلایی» به قلم جفری واتلز، «زیارت در ادیان» و… را ترجمه و رهسپار بازار کتاب کرده است.
معرفی کتاب «زیارت در ادیان»
کتاب «زیارت در ادیان» که شامل مجموعه مقالاتی از اورا لیمور، کارلا سیلوا، نمرود لوز و.. است که توسط محمدحسین محمدپور ترجمه و رهسپار بازار کتاب شده است و شامل دو بخش زیارت در ادیان ابراهیمی و ادیان غیر ابراهیمی و ۱۳ مقاله انگلیسی است.در این کتاب به مفهوم زیارت در ادیان، آیین ها و مناسک زیارت، زیارتگاهها، پیوند زیارت و گردشگری، رویکردهای روانشناختی و جامعهشناختی، و سیر تحول قداست یافتگی یک مکان زیارتی در ادیان مختلف پرداخته شده است.
همانطور که میدانیم سفر زیارتی جایگاه مهمی در همه ادیان دارد. یک پیرو آیین هندو چه بسا به بنارس بار سفر بندد و همانند هزاران همسفر خویش در آب مقدس جوشان از چشمههای رود گَنگ خود را شستوشو دهد. آنگاه برخی از منترَههای از پیش تعیین شده را زمزمه کند و گِرد حرمهایی نیز بگردد.
بودائیان برای دیدن ردپای بودا به کوه آدم در سریلانکا سفر میکنند. مسیحیان و یهودیان با همین انگیزه از جای پای آدم ابوالبشر در اورشلیم سراغ میگیرند و هندوها نیز ردپایی در کوه را اثر شیوا میشناسند. یک مسلمان شیعه مذهب به زیارت بارگاه امامان معصوم خود رهسپار میشود و… اینها همه در مکانهای زیارتی گاه طواف میکنند، گاه مَنتره و ذکر میخوانند و حتی گاهی غسل و طهارت نیز میکنند.
تحلیل زیارت و پیوند آن با پدیدههای اجتماعی، اقتصادی و روانی
در محافل زیارتپژوهی دنیا جامعهشناسان، مردمشناسان، روانشناسان، اقتصاددانان هر کدام با رویکرد و روش آکادمیک خود به سراغ تحلیل مقوله زیارت رفتهاند و ربط و پیوند آن را با پدیدههای اجتماعی، اقتصادی و روانی بررسی کردهاند.
بر مبنای همین اهمیتی که پدیده زیارت در میان پیروان ادیان گوناگون دارد، تصمیم گرفتم مقالههایی را در این موضوع از زبان انگلیسی گزینش کنم و به فارسی برگردانم که حاصل آن شد مجموعه مقالاتی با عنوان زیارت در ادیان که بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی آن را منتشر و روانه بازار نشر کرده است.
در این مجموعه مقالات، که در دو بخش کلی زیارت در ادیان ابراهیمی و زیارت در ادیان غیر ابراهیمی تنظیم شده، سیزده مقاله گزینش و به زبان فارسی ترجمه شده است. در فرایند گزینش مقالهها به مفهوم زیارت در ادیان، آیینها و مناسک مربوط به زیارت، زیارتگاهها، پیوند میان زیارت و مقوله گردشگری، رویکردهای روانشناختی و جامعهشناختی، سیر تحول قداستیافتگی یک مکان زیارتی، مطالعه کمی و کیفی زیارت با استفاده از مشاهده و مصاحبه با زائران و نیز رهیافت تطبیقی و مقایسهای نظر داشتهام. بخش اول این مجموعه مقالات ۸ مقاله را در بر میگیرد و بخش دوم آن شامل پنج مقاله علمی است.
نویسنده کتاب «زیارت در ادیان» در توضیح این کتاب در گفتوگو با خبرنگار ایبنا گفت: از آنجا که رشته تحصیلی بنده در دانشگاه مطالعات ادیان و عرفان بوده و قریب به ۱۴ سال است که افتخار دارم در جایگاه پژوهشگر در گروه مطالعات ادیان بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در مشهد مشغول فعالیت پژوهشی باشم و از طرفی این بنیاد به وجود مقدس و نورانی حضرت رضا (علیهالسلام) منتسب است و هدف و غایت آن در وهله نخست تبیین آموزههای رضوی در باب مفهوم زیارت و ابعاد گوناگون آن است، چند سالی است که در این گروه پژوهشی بر موضوع زیارت و زیارتپژوهی در ادیان جهان متمرکز شدهایم و گزینش، ترجمه و انتشار این مجموعه مقالات در همین راستا و با این هدف شکل گرفته است.
محمدحسین محمدپور افزود: یقیناً اگر پیروان ادیان مختلف در جهان بخواهند با یکدیگر تعامل کنند و همزیستی مسالمتآمیز داشته باشند و بخواهند معنویت و اخلاقیزیستن را در جهان عُرفیشده امروز ترویج کنند، گریزی و گزیری ندارند جز اینکه با یکدیگر وارد گفتگو و تبادل نظر شوند.
این پژوهشگر بیان کرد: یکی از محملهای مشترکی که تقریباً همه ادیان بر روی آن توافق نظر دارند و جزو مناسک دینی و آیینی آنها به شمار میرود، مقوله «زیارت» است. بررسی وجوه اشتراک و افتراق مفهوم زیارت، آداب و رسوم زیارت، و تجربه زائران در ادیان جهان با رویکردی تطبیقی و پدیدارشناسانه میتواند به تحقق این هدف مدد رساند. از آنجا که نویسندگان این مقالهها هر کدام به یک سنت فکری درباب موضوع زیارت تعلق دارند و سبک و شیوه نگارش آنها متفاوت است، در ترجمه آنها به زبان فارسی سعی کردهام به شاکله اصلی متن مقالات وفادار بمانم و تا جایی که ممکن است ترجمهای یکدست از آنها ارائه دهم.
محمدپور ادامه داد: زحمت ترجمه دو مقاله از میان این سیزده مقاله با عنوان «جستاری در زیارت یهودیان در رژیم اشغالگر اسرائیل» و «مبانی زیارت در کتاب مقدس» به ترتیب به عهده محسن شرفایی و علی اکبریِچناری بوده که صمیمانه از ایشان سپاسگزارم. امیدوارم ترجمه فارسی این مجموعه مقالات فتحبابی برای پژوهشهای عمیقتر در باب زیارت باشد و بتواند خلأهای این حوزه دانشی را اندکی برطرف سازد.
نظر شما