به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ۱۸ مرداد، در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان روز بزرگداشت شهدای مدافع حرم نام‌گذاری شده است؛ تاریخی که با سالگرد شهادت محسن حججی، از رزمندگان لشکر ۸ نجف اشرف، در مرداد ۱۳۹۶ مقارن است. تصویری که از اسارت و شهادت این رزمنده منتشر شد، نمادی از رشادت، ایثار و حضور نسل جدیدی از رزمندگان در جبهه مقاومت را نشان داد.

با گسترش حضور نیروهای ایرانی در جبهه‌های مقاومت در سوریه و عراق از سال ۱۳۹۰ به بعد، گروهی از رزمندگان ایرانی، افغانی، پاکستانی و دیگر ملیت‌ها با عنوان «مدافعان حرم» شناخته شدند. این عنوان به نیروهایی اطلاق می‌شود که در حمایت از اماکن مقدس شیعی، به‌ویژه حرم حضرت زینب (س) در سوریه و در مقابله با گروه‌های تروریستی نظیر داعش، در مناطق مختلف خاورمیانه حضور یافتند.

تجربه جنگی مدافعان حرم، به دلیل تنوع جغرافیایی، بافت فرهنگی و ترکیب نیروها، به یکی از شاخص‌ترین فصل‌های مقاومت معاصر تبدیل شده و زمینه‌ساز تولید آثار متعددی در حوزه ادبیات مقاومت شده است. طی سال‌های اخیر، مجموعه‌ای از کتاب‌ها در قالب خاطره، روایت داستانی، زندگی‌نامه و گزارش‌های میدانی منتشر شده که تلاش دارند ابعاد گوناگون حضور این نیروها را در قالبی مستند یا روایی به تصویر بکشند.
آن‌چه در ادامه گزارش می‌خوانید، کتاب‌شناسی منتخب ایبنا از آثار منتشرشده در حوزه شهدای مدافع حرم است؛ آثاری که با تکیه بر منابع دست اول، روایت خانواده‌ها، همرزمان و گاه دست‌نوشته‌های خود شهدا، کوشیده‌اند تصویری دقیق‌تر از این مقطع از تاریخ معاصر منطقه ارائه دهند.

انتشارات سوره مهر:

_ زخم های نشمرده، آزاده جانباز مدافع حرم حاج جعفر عباس نژاد، حسین غفاری

_ اصحاب آخرالزمانی، چهارده شهید مدافع حرم، احمد یابری محمد

_ کاکو عبدالله، شهید مدافع حرم عبدالله اسکندری، اصغر فکور

_ نسیم به سوی من وزید، شهید مدافع حرم سید سجاد خلیلی، زهره اسدی

انتشارات ۲۷ بعثت:

_ از من نخواه آرام بگیرم، روایت زندگی شهید مدافع حرم سیداسماعیل سیرت‌نیا، الهه آخرتی

_ اینجا بالای تل، تکفیری‌ها می‌رقصند، زندگی‌نامه شهید مدافع حرم، سید احسان میرسیار، شیرین زارع پور

_ بی‌‎قرار، زندگی‌نامه حامد (مهدی) کوچک‌زاده شهید مدافع حرم، احسان احمدی خاوه

_ پای درختان زیتون، روایت زندگی جانباز شهید مدافع حرم ابراهیم خلیلی، مریم عرفانیان

_ رفاقت را تمام کرد، روایت حاج حسین اسداللهی فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله از شش شهید مدافع حرم، ساجده ابراهیمی

_ ستاره خلصه، روایت زندگی شهید مدافع حرم مهدی ذاکرحسینی، محبوبه معظمی

_ سیگاریا رو سوریه نمی‌برن، روایت زندگی شهید مدافع حرم، علی‌اکبر شیرعلی، مهری غلام پور

_ شب بی‌قراری من، زندگی‌نامۀ شهید مدافع حرم احمد گودرزی، شیرین زارع پور

_ شقایقی در باد، روایت زندگی شهید قدیر سرلک، لیلا صادق محمدی

_ غروب پالمیرا، روایت زندگی شهید مدافع حرم علی‌اصغر شیردل، محبوبه معظمی

_ لبخند پاریز، زندگی‌نامه سردار شهید مدافع حرم محمدعلی الله‌دادی، رخساره ثابتی

_ ماجرای عجیب یک جشن تولد، روایت زندگی شهید مدافع حرم مهدی ثامنی راد، جواد کلاته عربی

_ همت پنج، به گوشم…، روایت زندگی شهید مدافع حرم، اصغر فلاح‌پیشه، سمیرا خطیب زاده

_ واعظان سبک‌بال، زندگی‌نامه و خاطرات طلاب رزمنده مدافع حرم

_ عزیزتر از جان، شهید مدافع حرم ابوالفضل راه چمنی به روایت همسر (مهناز ابویسانی)، کبری خدابخش دهقی

_ تمنای بی‌خزان، روایت‌های زهرا سلیمانی‌زاده از رزمنده مدافع حرم؛ شهید مهدی حسینی، شیرین زارع پور

انتشارات روایت فتح:

_ دیدار پس از غروب، مهدی نوروزی، منصوره قنادیان

- چهل روز انتظار، شهید مدافع حرم محمد احمدی جوان، مونس عبدی زاده

_ سیاح، شهید مدافع حرم سعید سیاح طاهری، شیزین زارع پور

_ لبخندماه، شهید مدافع حرم الیاس چگینی، محسن نجفی

_ عشق چرا ندارد، شهید مدافع حرم محمد صاحب کرم، مریم شیدا

_ قاسم حاج قاسم، شهید مدافع حرم وحید زمانی نیا، زینب مولایی

_ فصل رسیدن، شهید مدافع حرم هادی طارمی، الهه آخرتی

_ راه سفید، شهید مدافع حرم محمدجعفر حسینی، فاطمه سادات کیایی

_خواب های ناتمام، شهید مدافع حرم محمد شیبانی، الهه آخرتی

_ پله ها تمام نمی‌شدند، شهید مدافع حرم مهدی نعمایی، افروز مهدیان

_ فادیا، شهید مدافع حرم سخی میرالله قلی، قدسیه پایینی

_ علی آقا، شهید مدافع حرم علی یزدانی، سمانه خاکبازان

_ بهار آخرین فصل، شهید مدافع حرم اسدالله ابراهیمی، مرتضی اسدی

_ حکایت زخم ها، دو مدافع حرم از ۴ملیت، الهه آخرتی

_ معجزه رتیان، شهید مدافع حرم عباس دهقانی، طاهره کوه کن

_ عباس توام بانو، شهید مدافع حرم عباسعلی علیزداه، راضیه تجار

_ گردان به تو می‌نازد، شهید مدافع حرم قدیر سرلک، زهرا اسدی

_ دوستت دارم به یک شرط، شهید مدافع حرم پژمان توفیقی، طاهره کوه کن

_ کوچه باغ انار، به ماندنم عادت نکن، شهید مدافع حرم سید احسان میرسیار، حمیدرضا بشیری فراز

_ هیچ چیز مثل همیشه نیست، شهید مدافع حرم امیر سیاوشی، الهه آخرتی

_ دلم پرواز می‌خواهد، شهید مدافع حرم محمدحسن قاسمی، پریسا محسن‌پور

_ تو جای همه آرزوهایم، شهید مدافع حرم نعمت الله نجفی، سمیه گنجی

_ اسم تو مصطفاست، شهید مدافع حرم سید مصطفی صدرزاده، راضیه تجار

_ قصه دلبری، شهید مدافع حرم محمدحسین محمدخانی، محمدعلی جعفری

_ کمی بیشتر بمان، شهید مدافع حرم اکبر شهریاری، الهه آخرتی

_ آخر شهید می‌شوی، شهید مدافع حرم صادق عدالت اکبری، حسین شرف خانلو

_ دلتنگ نباش، شهید مدافع حرم روح الله باقری، زینب مولایی

_ «طائر قدسی»،شهید مدافع حرم امین کریمی، مریم عرفانیان

_ «بیست سال و سه روز»،شهید مدافع حرم سید مصطفی موسوی، سمانه خاکبازان

_ «بادیگارد»،شهید مدافع حرم عبدالله باقری، افروز مهدیان

_ «مثل نسیم»،شهید مدافع حرم سیداحسان حاجی حتم لو، اعظم السادات حسینی

_ «سروها ایستاده‌اند»،شهید مدافع حرم حسن قاسمی دانا، مریم عرفانیان

_ «چشمان یعقوب»،شهید مدافع حرم رضا کارگر برزی، شهلا پناهی

_ «عمار حلب»،شهید مدافع حرم محمدحسین محمدخانی، محمدعلی جعفری

_ «جانا»،شهید مدافع حرم محرم ترک، منصوره قنادیان

_ «قرار بی قرار»،شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده، فاطمه سادات افقه

_ «شاهرگی برای حریر»،شهید مدافع حرم حمیدرضا اسداللهی، سمانه خاکبازان

_ «شبیه خودش»،شهید مدافع حرم حامد جوانی، حسین شرفخانلو

_ «سرّ سر»،شهید مدافع حرم عبدالله اسکندری، نجمه طرماح

انتشارات به نشر:

_ «به وقت اردیبهشت» شهید مدافع حرم حسن قاسمی دانا، مریم عرفانیان

_ «آذرگون» شهید مدافع حرم سید حسین حسینی، ام البنین ماهر

_ «عزیزم ذوالفقار»، شهید مدافع حرم حسین فدایی، رضا وحید

_ «ناهمزاد»، شهید مدافع حرم رضا بخشی، مجید تربت زاده

_ «ذبیح»، شهید مدافع حرم رضا اسماعیلی، بتول پادام

_ «آرام، عاشقانه، ابدی»؛ شهید مدافع حرم سیدجواد جهانی، سعید تشکری

انتشارات معارف:

_ «جاده یوتیوب»، شهید مدافع حرم محمدحسین محمدخانی، محمدعلی جعفری

انتشارات جمکران:

_ «لبخند مصطفی»،شهید مدافع حرم مصطفی نبی لو، مریم دوست محمدیان

انتشارات راه یار:

_ «اردیبهشت اتفاق افتاد»،شهید مدافع حرم حجت الاسلام مجید سلمانیان، فائزه طاووسی

_ «همسایه حیدر»،شهید مدافع حرم محمدرضا حسینی مقدم، فاطمه ملکی

_ «سرباز روز نهم»،شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده، نعیمه منتظری

_ «در مکتب مصطفی»،شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده، جمال یزدانی

_ «حبیب ممدآقا»،شهید مدافع حرم حبیب رحیمی منش، روح الله قلاوندی

_ «شهادت در وقت اضافه»،شهید مدافع حرم علی اکبر زوار، محمدعلی ستوده

_ «بهتر از تو نداشتم»،شهید مدافع حرم سید جواد سجادی، محمدجواد رحیمی

_ «ممنوع الخروج»، روایت پر فراز و فرود یک مدافع حرم، محمدحکم آبادی

_ «چخ چخی ها»، نگاهی به نشاط و شوخ طبعی زندگی مدافعان حرم مشهدی، ناصر جوادی

_ «فراری ها»، محمدمهدی احمدیان

_ «عاشقانه ها»، عاشقانه هایی از شهدای مدافع حرم، پژمان عرب

_ «پاتک علیه پیتوک»،شهید مدافع حرم سید هادی سلطانزاده

_ «تو شهید نمی‌شوی»،شهید مدافع حرم محمودرضا بیضایی، احمدرضا بیضایی

_ «ابوعلی کجاست؟»، شهید مدافع حرم مرتضی عطایی، نوید نوروزی

انتشارات شهید کاظمی:

_ «اینجا بدون تو»،شهید مدافع حرم محمدبلباسی، محبوبه بلباسی

_ «کنج حرم»،شهید مدافع حرم مهدی ایمانی، محمدرسول ملاحسنی

_ «سرمشق»، شهید مدافع حرم محسن حججی، موسسه شهید کاظمی

_ «سربلند»،شهید مدافع حرم محسن حججی، محمدعلی جعفری

_ «شهید نوید»،شهید مدافع حرم نوید صفری، مرضیه اعتمادی

_ «شمع بی‌صدا آب می‌شود»،شهید مدافع حرم ابراهیم اسمی، سبحان خسروی

_ «اَدی»،شهید مدافع حرم رحیم کابلی، سمیه اسلامی

_ «آخرین نماز در حلب»،شهید مدافع حرم عباس دانشگر، مومن دانشگر

_ «رفیق شهیدم مرا متحول کرد»،شهید مدافع حرم عباس دانشگر، مومن دانشگر

_ «راستی دردهایم کو؟»شهید مدافع حرم عباس دانشگر، محسن حسن زاده

_ «تاثیر نگاه شهید»،شهید مدافع حرم عباس دانشگر، مومن دانشگر، محسن حسن زاده

_ «لبخندی به رنگ شهادت»،شهید مدافع حرم عباس دانشگر، مومن دانشگر، محسن حسن زاده

_ «شهید عزیز»،شهید مدافع حرم محمود رادمهر، مصیب معصومیان

_ «هواتو دارم»،شهید مدافع حرم مرتضی عبداللهی، محمدرسول ملاحسنی

_ «یادت باشد»،شهید مدافع حرم حمید سیاهکالی مرادی، محمدرسول ملاحسنی

_ «کاش برگردی»،شهید مدافع حرم زکریا شیری، محمدرسول ملاحسنی

_ «برای زین اب»،شهید مدافع حرم محمدبلباسی، سمیه اسلامی، فاطمه قنبری

_ «از حاج ابراهیم تا خان طومان»، شهدای لشکر ۲۵ کربلا و شهدای خان طومان

_ «برادر رحی»،شهید مدافع حرم رحیم کابلی، محمد طالبی

_ «به شرط عاشقی»،شهید مدافع حرم سعید سیاح طاهری، رضیه غبیشی

_ «تحفه تدمر»،شهید مدافع حرم امیرحسین احمدی، احمد کریمی

_ «قلبی برایت می‌تپد»،شهید مدافع حرم روح الله مهرابی، کوثر شریف نسب

_ «یک روز بعد از حیرانی»،شهید مدافع حرم محمدرضا دهقان امیری، فاطمه سلیمانی ازندریانی

_ «خداحافظ دنیا»،شهید مدافع حرم محمد شالیکار، مصیب معصومیان

_ «فقط برای خدا»،شهید مدافع حرم سعید سامانلو، سیده هدی بتول موسوی

_ «ماه کامل»،شهید مدافع حرم مرتضی حسین‌پور، شهلا پناهی

_ «هوای این روزها»،شهید مدافع حرم امیرحسین حاجی نصیری، رقیه کریمی

_ «بی برادر»،شهید مدافع حرم جواد محمدی، بهزاد دانشگر

_ «برایم حافظ بگیر»،شهید مدافع حرم حاج شعبان نصیری، زینب سوداچی

_ «رفیق مثل، رسول»،شهید مدافع حرم رسول خلیلی، شهلا پناهی

_ «حوالی شش بعداظهر»، شهید مدافع حرم عین الله مصطفایی، کوثر امیدی

_ «نخسایی ها»،شهید مدافع حرم سجاد عفتی، مصطفی آقا محمدلو

_ «دخترها بابایی‌اند»،شهید مدافع حرم جواد محمدی، بهزاد دانشگر

انتشارات حماسه یاران:

_ «شائولین تا شام»، شهید مدافع حرم محمد قنبریان، علیرضا کلامی

_ «نذرآب»،شهید مدافع حرم، عباس آبیاری، کبری خدابخش دهقی

_ «برای روز آخر»،شهید مدافع حرم حاج ابوذر غواصی، مریم شیدا

_ «ابراهیم ساره»،شهید مدافع حرم ابراهیم عشریه، زینب سادات هاشمی

_ «آخرین باری که دیدمت»، سیده زهرا طباطبایی

_ «دم عشق دمشق»،شهیدای فاطمیون، تیپ زینبیون و شهدای ایرانی، عالمه طهماسبی

انتشارات خط مقدم:

_ «دل آشوب»،شهید مدافع حرم محمد رئوف رفیعی، محمدسرور رجایی

_ «خون شریک»،شهید مدافع حرم میرزا مهدی صابری،

- «شبح»،شهید مدافع حرم سیدعلی جعفری، محمدرضا نصرت

_ «بیست هفت روز یک لبخند»،شهید مدافع حرم بابک نوری هریس، فاطمه رهبر

_ «کنعان»،شهید مدافع حرم سیدعلی زنجانی، علی علی بیگی

_ «حمزه»،شهید مدافع حرم محمدحسین حمزه، علیرضا کلامی

_ «دیدبان صبح، نگران عصر»،شهید مدافع حرم صفدر حیدری، محمد محمودی نورآبادی

_ «پرتگاه پشت پاشنه»، شهید مدافع حرم عبدالبصیر جعفری، مجید اسطیری