به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «بررسی هنر ایدئولوژیک شوروی؛ با رویکرد بررسی آثار برگزیده تصویرسازی و انیمیشن» اثری پژوهشی است که تلاش دارد ارتباط میان تصویرسازی و انیمیشن با نظام فکری و ایدئولوژیک اتحاد جماهیر شوروی را روشن سازد.
امین محمدی چری، نویسنده این کتاب، با تمرکز بر ویژگیهای تصویرسازی و نقش آن در شکلگیری و ارتقای کیفی انیمیشنهای تولیدشده در شوروی، سعی دارد نشان دهد چگونه تصویرسازی، فراتر از جنبههای صرفاً زیباییشناسانه، ابزاری برای انتقال مفاهیم ایدئولوژیک و سیاسی شده است.
اتحاد جماهیر شوروی یکی از کشورهایی بود که با نگاهی ایدئولوژیک به هنر، خصوصاً هنرهای بصری، از آن در راستای تقویت نظام سیاسی خود بهره برد. در این میان، انیمیشن که تلفیقی از هنر، تصویرسازی، داستانپردازی و تکنولوژی است، نقش ویژهای در انتقال پیامهای سیاسی و اجتماعی ایفا کرد. کتاب حاضر در پی آن است که با تحلیل نمونههای برگزیدهای از انیمیشنهای شوروی، چگونگی نفوذ تصویرسازی در لایههای معنایی و ساختاری آثار را بررسی کند و همچنین تأثیر این هنر در تقویت دیدگاههای سیاسی مسلط را مورد کندوکاو قرار دهد.
نویسنده در بخشی از کتاب، به پیشینه موضوع اشاره میکند و تأکید دارد که تاکنون منابع اندکی بهصورت جامع به بررسی رابطه هنر، تصویرسازی و انیمیشن با ایدئولوژی شوروی پرداختهاند. منابع فارسی در این زمینه عمدتاً پراکندهاند و تمرکزشان بر تحلیلهای موردی یا کلیات نظام سیاسی شوروی بوده است. در حالی که کتاب حاضر تلاش میکند با تمرکز بر رسانه انیمیشن و استفاده از ابزار تصویرسازی، نوعی نگاه میانرشتهای ارائه دهد؛ نگاهی که هم هنر را تحلیل میکند و هم نسبت آن با ساختار قدرت و نظام فکری حاکم را در نظر میگیرد.
از جمله منابع مهم این اثر میتوان به کتاب «هنر و اِلقای ایدئولوژی (واکاوی تبلیغات سیاسی در آثار هنری شوروی)» نوشته سعید خاورینژاد اشاره کرد. آن کتاب نیز نگاهی تحلیلی به تبلیغات سیاسی در شوروی دارد و در چارچوب نظری آن، مفاهیمی چون انتقال پیام سیاسی، گسترش پیام و ابزارهای هنری در خدمت ایدئولوژی را بررسی کرده است. محمدی چری در پژوهش خود با الهام از این رویکرد، اما با تمرکز بر رسانهای خاص یعنی انیمیشن، این مسیر را بسط میدهد.
تصویرسازی، بهعنوان بنیان بصری بسیاری از انیمیشنها، نقش مهمی در جهتدهی به محتوا و فرم دارد. در سنت هنری شوروی، تصویرسازی تنها نقش تزئینی یا روایی نداشت، بلکه به ابزاری برای اقناع، القای پیام و شکلدهی به ذهنیت مخاطب تبدیل شد. به همین دلیل، نویسنده در این کتاب تلاش میکند تا ویژگیهای تصویری آثار را بهدقت مورد تحلیل قرار دهد؛ از سبک طراحی شخصیتها گرفته تا فضاسازی و رنگپردازی، و از نحوه روایت داستان تا تکنیکهای بصریای که با اهداف ایدئولوژیک همراستا هستند.
این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشتههای هنر، مطالعات فرهنگی، علوم اجتماعی و رسانه، و همچنین برای علاقهمندان به تاریخ هنر شوروی و انیمیشن، منبعی ارزشمند است. اثر حاضر نهتنها یک تحلیل هنری ارائه میدهد، بلکه خواننده را با سازوکارهای درونی دستگاه تبلیغاتی شوروی و چگونگی بهرهگیری از هنر برای پیشبرد اهداف سیاسی آشنا میکند. بررسی آثار برگزیدهای از انیمیشنهای دوران شوروی در این کتاب، فرصتی فراهم میآورد تا نقش تصویرسازی در شکلگیری و تقویت فضای فرهنگی و سیاسی آن دوره بهتر درک شود.
در نهایت، «بررسی هنر ایدئولوژیک شوروی» تلاشی است برای درک عمیقتر پیوند میان تصویر، ایدئولوژی و رسانه، که با نگاهی پژوهشی و تحلیلی، لایههای پنهانتری از کارکردهای انیمیشن و تصویرسازی را برای مخاطب روشن میسازد.
نظر شما