به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، وحدتی‌نسب گفت: چندین مقطع در تاریخ وجود دارد که انسان به‌عنوان یک گونه، در آستانه‌ی انقراض کامل قرار گرفته است. یکی از این دوره‌ها حدود ۹۳۰ هزار سال پیش رخ داد، زمانی که یخبندانی بزرگ باعث شد جمعیت انسانی در اروپا به کمتر از هزار نفر برسد.
او افزود: از نظر زیست‌شناسی، این به معنای مرگ یک گونه است، چون دیگر نمی‌تواند تنوع ژنتیکی لازم برای بقا را حفظ کند. اما انسان‌ها برخلاف انتظار، از این بحران عبور کردند.
این استاد دانشگاه یکی از شدیدترین بحران‌های تاریخ بشر فوران آتشفشان توبا در حدود ۷۰ تا ۷۵ هزار سال پیش دانست و عنوان کرد: قدرت این آتشفشان ۵۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما بود. خاکسترش تا ماداگاسکار، یعنی ۹۰۰۰ کیلومتر آن‌سوتر هم یافت شده است. این فاجعه باعث ورود ذرات گوگرد به جو شد و تابش خورشید را مسدود کرد. نتیجه‌اش یک یخبندان هزار ساله بود.
وحدتی‌نسب این بحران را نمونه‌ای از «اثر گردن بطری» خواند و اضافه کرد: در زیست‌شناسی، وقتی جمعیت یک گونه به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و فقط تعداد اندکی جان سالم به در می‌برند، به آن bottleneck یا گردن بطری می‌گویند. اجداد ما از گردن بطری عبور کردند و دوباره در جهان پراکنده شدند.
او با تأکید بر اینکه رمز بقای انسان در این بحران‌ها «زبان و کار گروهی» بوده، بیان کرد: ما توانستیم با ارتباط کلامی و همکاری در گروه‌های کوچک از فجایعی عبور کنیم که بسیاری دیگر از گونه‌ها را نابود کردند.
در ادامه گفت‌وگو، وحدتی‌نسب به انقراض نئاندرتال‌ها اشاره کرد و گفت: حدود ۴۰ هزار سال پیش، برخورد یک شهاب‌سنگ دیگر موجب یخبندان شد. در همین زمان نئاندرتال‌ها که سال‌ها در کنار ما زندگی کرده بودند، از بین رفتند. یکی از دلایل احتمالی، ضعف آن‌ها در کار گروهی و گفت‌وگو نسبت به انسان‌های مدرن بود.
او در بخش دیگری از گفت‌وگو، به یخبندان ۱۲۷۰۰ سال پیش پرداخت: در آن زمان انسان‌ها هنوز شکارچی و گردآورنده بودند. منابع طبیعی غذایی از بین رفت، و فقط گروه‌هایی زنده ماندند که نوآوری کردند و شروع به تولید غذا کردند. این آغاز کشاورزی بود و ورود به دوران نوسنگی.
این انسان‌شناس افزود: در پی آن بحران، انسان به ذخیره‌سازی، روستانشینی و بعد شهرنشینی رسید. این رشد ناگهانی شبیه یک گلوله برفی بود که تمدن‌های بعدی را شکل داد.
او در ادامه به طاعون سیاه قرون وسطی پرداخت و تصریح کرد: بین قرن‌های ۱۳ تا ۱۵ میلادی، طاعون سیاه حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد جمعیت اروپا را از بین برد. طبقات کم‌برخوردار بیشترین آسیب را دیدند. اما کمبود نیروی کار باعث شد انسان به سمت نوآوری‌های صنعتی برود و همین اتفاق به انقلاب صنعتی ختم شد.
وحدتی‌نسب خاطرنشان کرد: هیچ‌کدام از این بحران‌ها خوب یا زیبا نبوده‌اند. اما انسان گونه‌ای سخت‌جان و تاب‌آور است. ما نوه‌ها و نتیجه‌های کسانی هستیم که از این فجایع جان به در برده‌اند. اگر آن‌ها توانستند، ما هم می‌توانیم.
نظر شما