سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – نیلوفر شهسواریان: جایزه آسترید لیندگرن به عنوان یکی از بزرگترین جوایز کتاب کودک در جهان، از سوی دولت سوئد برگزار می‌شود و در هر دوره نویسندگان و تصویرگران مطرح ایرانی نیز به این جایزه معرفی می‌شوند. شورای کتاب کودک این بار برای جایزه آسترید لیندگرن ۲۰۲۶ نامزدهای خود را اعلام کرد.
یک عضو کمیته جوایز شورای کتاب کودک در گفتگو با ایبنا در مورد نحوه انتخاب کمیته جوایز بخش نویسندگان توضیح داد: شورای کتاب کودک شامل دو گروه است، تصویر و تالیف. گروه تالیف لیست کوتاهی شامل منتخبان لیست خود را به کمیته جوایز معرفی می‌کند. اعضای کمیته جوایز در مورد منتخبان با برگزاری جلسات و همفکری و رای‌گیری بین اعضای داخل و خارج شورا شامل مترجمان، نویسندگان، محققان و اساتید دانشگاه نویسنده‌ی منتخب برای اعلام به جایزه آسترید لیندگرن را مشخص می‌کنند.
وی در مورد نحوه انتخاب کمیته جوایز بخش تصویرگران گفت: گروه تصویر شورای کتاب کودک کتاب‌های تصویری منتخبان خودشان را به گروه جوایز تصویر معرفی می‌کنند. گروه جوایز تصویر را داوران، شامل تصویرگران و گرافیست‌ها و پژوهشگران حوزه تصویرگری، تشکیل می‌دهند که با تبادل نظر و رای‌گیری، تصویرگر مورد نظر را به جایزه آسترید لیندگرن معرفی می‌کنند.
این عضو کمیته جوایز شورای کتاب کودک در مورد نحوه فعالیت در طول سال برای بررسی آثار مولفان بیان کرد: کارشناسان شورای کتاب کودک در دو گروه کتاب تصویری و گروه تالیف، در طول سال کل کتاب‌های منتشر شده را با معیارهای خود با بحث و تبادل نظر زیر نظر می‌گیرند و ویژگی‌های گوناگونی در کتاب‌های تصویری شامل کیفیت چاپ، نوع فونت، قطع کتاب، همخوانی متن با تصویر را بررسی می‌کنند. کتاب‌های تالیفی نیز از نظر تاثیرگذار بودن، عناصر داستان مانند زاویه دید، نوع نگارش، استفاده از حقایق تاریخی، شخصیت‌پردازی، روایتگری و صحنه‌پردازی، منسجم بودن پیرنگ داستانی و دارا بودن المان‌های فرهنگی را مورد بررسی قرار می‌دهند.
او افزود: کارشناسان این شورا پس از بررسی آثار، به کتاب‌ها ستاره می‌دهند. وقتی ۵ ستاره می‌شود به این معناست که اثر دارای شرایط ایده‌آلی است تا کاندید جوایزی مانند ماهی سیاه کوچولو شود که هر ساله از سوی شورای کتاب کودک در اسفند ماه برگزار می‌شود. لوح ماهی سیاه کوچولو به برگزیدگان اهدا می‌شود.
به گفته‌ی این کارشناس کتاب کودک، حضور ناشر یا نویسنده و تصویرگر در جوامع بین‌المللی در کاندید شدن برای جایزه آسترید لیندگرن مورد توجه قرار می‌گیرد. مثلاً مجموعه‌ی پتش خوارگر اثر آرمان آرین در سال ۲۰۲۵ وارد لیست منتخب IBBY شده بود و سخنرانی‌های گوناگونی در کشورهای مختلف داشته‌اند. هدی حدادی نیز تصویرگر شناخته شده‌ای است و ورکشاپ‌های متنوعی را در نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت و بولونیا برگزار کرده است. او در این باره گفت: هرچقدر هنرمند در جوامع بین‌المللی حضور بیشتری داشته باشند و در نمایشگاه‌های کتاب خارج از کشور فعال باشند یا ورکشاپ برگزار کرده باشند و کاندید جوایز شده باشند، تاثیر بیشتری دارد تا در لیست آلما قرار بگیرد.
عضو کمیته جوایز شورای کتاب کودک در مورد وضعیت انتخاب و معرفی مولفان به جایزه آلما توضیح داد: شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به عنوان نهادهایی که به جایزه آلما منتخبان خود را اعلام می‌کنند، تلاش می‌کنند در انتخاب خود تنوع را به کار ببرند. برخی از نویسندگان و تصویرگران کودک و نوجوان دوباره و برای بار سوم معرفی می‌شوند و پرونده‌هایشان ترجمه و به‌روز می‌شود. بیانیه، بیوگرافی، پرونده این فعالان حوزه کودک همگی در کنار آثارشان ارسال می‌شود. پی دی اف آثار، نقد و پژوهش آکادمیک بر روی آثارشان، گاهی کتاب‌های فیزیکی، سایت و گالری و سخنرانی و اجرای ورکشاپ‌ها و حضور در نمایشگاه‌های کتاب خارجی پرونده وزینی را برای آنان فراهم می‌کند. هرچه پرونده وزین‌تر باشند، شانس انتخاب بالاتری دارد. هر کدام از این سه نهاد از نگاه خودشان پرونده منتخبان را آماده‌سازی می‌کنند و در ادوار گوناگون در جایزه آلما تاثیرگذار هستند.
او همچنین بیان کرد: باعث افتخار و خوشحالی خواهد بود چنانچه آثار آرمان آرین که به قهرمانان، رزم‌آوران و اسطوره‌های ایرانی پرداخته و نگاه و تکنیک منحصر به فرد و هنرمندانه تصویرگر زن ایرانی، هدی حدادی برای خلق یک کتاب، همگی دیده شود و برنده جایزه آلما ۲۰۲۶ شود.
این عضو فعال شورای کتاب کودک اعلام کرد این شورا تلاش می‌کند به کمک مروجان کتاب در کتابخانه‌ها و مدارس و دانشجویان و برگزاری کارگاه‌ها، وبینارها و ورکشاپ‌های گوناگون در ایران و خارج ایران کتاب‌های نویسندگان و تصویرگران را ترویج دهد. همچنین اساتید به نقدنویسی بر روی آثار می‌پردازند و یا تزهای دوره تحصیلی دکتری و پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته ادبیات کودک به آثار مولفان ایرانی اختصاص می‌یابد و شورای کتاب کودک این بستر را مهیا کرده است که با ایجاد فرصت مطالعاتی به کتابخانه مونیخ، نمایشگاه فرانکفورت و نمایشگاه بولونیا این نهاد و فعالیتش را نشان دهد تا کتاب‌هایش به معرض نمایش دربیاید. علاوه بر این شورای کتاب کودک سعی کرده این بستر را فراهم کند تا نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و مروجان ایرانی و نهادهای ترویجی در جوایز گوناگون بین‌المللی دیده شوند.
آرمان آرین، نامزد جایزه‌ی آسترید لیندگرن (آلما) ۲۰۲۶ از طرف شورای کتاب کودک است. او به‌عنوان یک نویسنده پیشرو در بازآفرینی اسطوره‌ها و مفاهیم کهن ایرانی برای مخاطب کودک و نوجوان شناخته می‌شود و با خلق مجموعه‌هایی منسجم، متنوع و ساختارمند توانسته پیوندی نو میان نسل امروز و میراث فکری و فرهنگی ایران برقرار سازد. آثار آرین، با الهام از متونی چون اوستا، شاهنامه، بندهش و دیگر منابع اسطوره‌ای نه بازگویی صرف، بلکه بازآفرینی خلاقانه از آن متون هستند و به روایت‌هایی تازه، پرکشش و معناگرایانه از آن متون بدل شده‌اند.
از ویژگی‌های برجسته‌ی آثار او می‌توان به شخصیت‌پردازی عمیق و چندلایه، جهانی‌سازی اسطوره‌ای به شکلی نوآورانه، فضاسازی سینمایی، و تلفیق سبک‌های سنتی و مدرن در روایت اشاره کرد. داستان‌های او کودک و نوجوان را نه مخاطبی منفعل، بلکه کنشگری اندیشمند در متن می‌بیند. آرین با خلق شخصیت‌هایی زنده و مستقل، در دل روایت‌هایی سرشار از تعلیق، عمق روان‌شناختی و درون‌مایه‌های فرهنگی، تخیل را به ابزاری برای گفت‌وگو با دغدغه‌های معاصر بدل کرده است. در آثار او، مضامینی چون صلح‌جویی، نفی جنگ، خرافه‌پرستی، جایگاه زن، ارزش‌های خانوادگی و مشارکت اجتماعی با زبانی داستانی و غنی مطرح می‌شوند.
در بخش تصویرگران «هدا حدادی»، نویسنده و تصویرگر، به عنوان نامزد جایزه‌ی آسترید لیندگرن (آلما) ۲۰۲۶ از طرف شورای کتاب کودک معرفی شده است. این انتخاب به‌دلیل نقش تاثیرگذار ایشان در خلق جهانی زنانه، طبیعت‌گرایانه، سرشار از صلح و متاثر از ادبیات غنی فارسی در آثار تصویرگریست. حدادی با بهره‌گیری هنرمندانه و چیره‌دستانه از تکنیک کلاژ، رنگ و نقوش، تصاویری منحصر به‌فرد خلق می‌کند. سال‌ها فعالیت و تجربه‌ی او در حوزه‌ی تدریس به گروه‌های سنی مختلف و کسب جوایز متعدد و معتبر در حوزه‌ی تصویرگری از دیگر دلایل انتخاب ایشان است.
جایزه آلما، یک جایزه ادبی معتبر است که علاوه بر بررسی آثار نویسندگان و تصویرگران، شامل مروجان، قصه‌گویان و نهادهای حوزه ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی نیز، صرف‌نظر از زبان و ملیت کاندیداها، می‌شود و در حوزه کتاب کودک در جهان تاثیرگذار است.
نظر شما