سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): خراسان جنوبی مانند بسیاری دیگر از استانها در حوزه چاپ و نشر دچار آسیبهایی است از جمله، نبود تعامل میان مولف و ناشر به نحوی که بسیاری از مولفان و نویسندگان، آثار خود را به ناشران خارج از استان یا پایتخت میسپارند. اینکه چرا نویسندگان بومی ترجیح میدهند کتابهایشان در خارج از استان چاپ شود؟ و این وضعیت چه تأثیری بر آینده صنعت نشر در خراسان جنوبی دارد، سوالی است که در گفتوگو با دو ناشر فعال و یکی از نویسندگان با سابقه استان مطرح شده است.
محمدحسین رزقی مدیر انتشارات رزقی در اینباره به خبرنگار ایبنا گفت: ما بارها دیدهایم که نویسندگان استان، بدون اینکه حتی بدانند ما در همین استان هم توانایی چاپ و نشر کتاب در سطح حرفهای داریم، سراغ ناشرهای تهران یا قم میروند. دلیل این کار را در سه نکته اصلی میدانم؛ اول، عدم اطلاعرسانی کافی درباره فعالیت انتشارات بومی. بسیاری از نویسندگان حتی نمیدانند که ما در استان دارای چندین ناشر رسمی و دارای مجوز هستیم که میتوانند خدمات حرفهای در حوزه چاپ، ویراستاری و صفحهآرایی ارائه دهند. دوم، ذهنیت اشتباه درباره کلاس کار نشر خارج از استان. برخی نویسندگان تصور میکنند اگر کتابشان در تهران یا قم چاپ شود، کلاس کار بالاتری دارد یا بهتر دیده میشود، در حالی که امروز به لطف فضای مجازی و شبکههای توزیع دیجیتال، محل چاپ اهمیت قبلی را ندارد و سوم، توصیهها و معرفیهای خارج از استان. بعضی از دوستان و آشنایان، ناشر خاصی را در شهرهای دیگر پیشنهاد میدهند و نویسنده بدون بررسی دقیق، تصمیم به چاپ در آنجا میگیرد.
وی عنوان کرد: اگر نویسندهای فقط یک بار تجربه کار با ما را داشته باشد، دیگر نیازی نمیبیند که به استان دیگری برود و برخی اظهارنظرها که در مورد ناشران استانی میشود، غیرمنصفانه و گاه دور از واقعیت است.
چیزی از چاپ تهران کم نداریم
مرتضوی مدیر انتشارات چهاردرخت نیز که از فعالان حوزه چاپ و نشر در بیرجند است، با گلایهای نرم اما جدی گفت: ما تمام مراحل چاپ، از طراحی جلد و صفحهآرایی گرفته تا دریافت فیپا و شابک و حتی توزیع دیجیتال را در همین استان و با کیفیتی همسطح با ناشران تهران انجام میدهیم. در برخی موارد حتی کیفیت کارهای ما بالاتر است، چون همدلی و دقت بیشتری در فرآیند چاپ داریم.
وی ادامه داد: هزینهها هم قابل مقایسه نیست. در تهران خیلی از ناشرها هزینههای جانبی زیادی به نویسنده تحمیل میکنند اما ما در انتشارات چهاردرخت همیشه سعی کردهایم با نگاه حمایتی به نویسندگان استان خدمات بدهیم. چرا باید یک نویسنده از استان خودش دور شود، وقتی در همین جا میتواند چاپی با همان کیفیت داشته باشد؟
مرتضوی تاکید کرد: چاپ کتاب در استان، یعنی حمایت از اقتصاد فرهنگی بومی. یعنی رشد نشر و ادبیات محلی. این به نفع همه ماست، حتی همان نویسندگانی که به دنبال دیده شدن هستند.
۱۵ جلد کتابم را در استان چاپ کردهام
برای روشنتر شدن موضوع، سراغ حسین زنگویی، نویسنده بیرجندی و صاحب آثار متعدد رفتیم. وی در اینباره گفت: من اعتقاد دارم باید به ناشران استان خودمان اعتماد کنیم. چاپ ۱۵ جلد کتابم را به انتشارات چهاردرخت سپردهام و در تمام مراحل چاپ، رضایت کامل داشتهام. کار حرفهای، برخورد محترمانه، قیمت منصفانه و تحویل بهموقع همه از ویژگیهای این همکاری بوده است.
وی ادامه داد: به نظر من اگر بخواهیم پیشرفتی در استان ما ایجاد شود باید در ابتدا خودمان به استانمان اعتماد کنیم و پای کار باشیم وگرنه هیچ پیشرفتی در هیچ زمینهای ایجاد نخواهد شد.
برخی انتشارات استان هم چاپ را به تهران و قم میسپارند؟
ابوالفضل انگشتری، یکی از فعالان حوزه چاپ و نشر در خراسان جنوبی نیز با نگاهی واقعبینانه به ماجرا، از چالشهایی سخن گفت که ناشران استان را گاه ناگزیر به سپردن کار چاپ به خارج از استان میکند. وی گفت: واقعیت این است که ما در استان با تمام تلاشها و نیروی انسانی متخصص، هنوز به امکانات چاپخانههای بزرگ تهران، قم و مشهد نمیرسیم.
انگشتری ادامه داد: چاپخانههای آن شهرها نه تنها از دستگاههای بهروز و مدرنتری استفاده میکنند، بلکه به دلیل حجم بالای سفارش، شرایط اقتصادی متفاوتی دارند.
وی افزود: بعضی از این چاپخانهها سه شیفت کار میکنند. یعنی شبانهروز در حال چاپ کتاب، مجله و محصولات تبلیغاتی هستند. چون همیشه کار دارند، میتوانند با حاشیه سود کمتر هم کار کنند. یعنی برایشان صرف میکند که ارزانتر خدمات بدهند، چون تعداد سفارشها بالاست و گردش مالیشان مداوم و پیوسته است.
این فعال حوزه چاپ و نشر در خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: این در حالی است که در استان ما، خیلی از چاپخانهها یا دستگاه محدود دارند یا فقط در یک شیفت فعالاند. طبیعتاً هزینه تمامشده چاپ برای ما بالاتر درمیآید، مخصوصاً در تیراژهای بالا. بنابراین گاهی برخی از ناشران هم تصمیم میگیرند کار چاپ نهایی را در چاپخانههای قم یا تهران انجام بدهند، تا هم هزینه پایینتر باشد، هم سرعت و کیفیت بالا.
آنچه مشخص است، این است که نشر خراسان جنوبی ظرفیتهای فراوانی دارد، اما نیازمند اعتماد و حمایت نویسندگان بومی است. اگر نویسندگان این استان، به ناشران هماستانی اعتماد کنند، نه تنها چرخ نشر بومی روانتر خواهد چرخید، بلکه به شکوفایی فرهنگ و ادبیات منطقه نیز کمک خواهد شد.
شاید وقت آن رسیده که نویسندگان خراسان جنوبی به خود و خاکشان اعتماد بیشتری داشته باشند.
نظر شما