به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از زدساینس، در یکی از روزهای تعطیل رسمی در کشور سوئد، کتابخانه عمومی شهر یوتبوری به‌طور سهوی قفل نشد و درِ آن گشوده باقی ماند. روز «همه قدیسان» (All Saints Day) در تقویم رسمی سوئد، تعطیل مذهبی محسوب می‌شود و مطابق روال معمول، کتابخانه‌ها نیز در این روز بسته‌اند. اما یکی از درهای کتابخانه مرکزی یوتبوری شب پیش از این تعطیلی قفل نشد و این سهل‌انگاری اداری، به رویدادی غیرمنتظره و در عین حال آموزنده تبدیل شد.

در طول روز، بیش از ۴۴۰ نفر وارد فضای کتابخانه شدند، بی‌آنکه آگاه باشند که آن روز، کتابخانه به‌طور رسمی تعطیل است. نکته تأمل‌برانگیز آنجاست که این حضور، با نهایت نظم، آرامش و احترام به فضا همراه بود: خانواده‌ها در بخش کودک مستقر شدند، افراد به مطالعه روزنامه پرداختند، برخی در جست‌وجوی کتاب از رایانه‌ها استفاده کردند و حتی از طریق سیستم امانت‌دهی خودکار، ۲۴۶ جلد کتاب به امانت گرفته شد. شایان توجه اینکه کلیه این کتاب‌ها در موعد مقرر بازگردانده شد و هیچ‌گونه خسارت یا بی‌نظمی در فضای کتابخانه گزارش نشد.

با آگاه شدن کارکنان از این وضعیت، کتابدار ارشد، خانم «آنا کارین اِلف»، موضوع را به مدیریت اطلاع داد و در نهایت، در پایان روز، کتابخانه به‌طور رسمی تعطیل شد. این تجربه اما فراتر از یک اشتباه کاری یا رویدادی محلی، واجد ابعادی نمادین در سطح فرهنگ عمومی است.

در فضایی که فاقد نظارت رسمی بود، رفتار شهروندان نشان از درونی‌شدن نوعی اخلاق فرهنگی داشت. کتابخانه، بی‌آنکه در آن لحظه نهادی فعال باشد، همچنان واجد شأنی اجتماعی و هویتی فرهنگی بود که مانع از هرگونه تخطی از رفتار مسئولانه شد. این واقعه را می‌توان مصداق بارزی از اعتماد متقابل میان نهادهای عمومی و شهروندان دانست؛ اعتمادی که در جوامع معاصر، بیش از هر زمان دیگر در معرض تهدید قرار دارد.

کتابخانه عمومی، از منظر جامعه‌شناسی فرهنگی، صرفاً محل نگهداری منابع مکتوب نیست؛ بلکه مکانی است برای حضور نمادین عقلانیت، گفت‌وگو، سکوت و احترام متقابل. در جهان امروز، که فضاهای فیزیکی فرهنگی به‌تدریج جای خود را به پلتفرم‌های دیجیتال می‌دهند، این واقعه یادآور آن است که پیوند مردم با مکان‌هایی همچون کتابخانه، صرفاً به عملکرد کاربردی آن‌ها محدود نیست، بلکه ریشه در حافظه جمعی، تجربه زیسته و هویت فرهنگی دارد.

کتابخانه یوتبوری در بیانیه‌ای رسمی از شهروندان قدردانی کرد و این رخداد را نشانه‌ای از «میل عمیق شهروندان برای حضور در فضای کتابخانه» دانست. همچنین در رسانه‌های محلی، بازتاب‌هایی گسترده و تحسین‌آمیز نسبت به رفتار عمومی جامعه منتشر شد. این حادثه در نهایت، به‌جای آنکه ضعف یک نهاد را نمایان سازد، قدرت اخلاق جمعی را به نمایش گذاشت.

بی‌تردید، درِ بازمانده کتابخانه یوتبوری، دروازه‌ای نمادین بود به‌سوی بازاندیشی در نسبت میان فضاهای عمومی و فرهنگ مدنی. تجربه‌ای که نشان داد، حتی در غیاب ساختارهای صریح کنترلی، اگر احترام به دانش، سکوت و هم‌زیستی درونی شده باشد، کتابخانه همچنان زنده خواهد ماند نه تنها به‌عنوان ساختمانی فرهنگی، که به‌مثابه مفهومی زنده در جان جامعه.