سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فصل سی‌وششم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ به پایان رسید اما این دوره از بزرگترین رویداد فرهنگی کشور، از چند زاویه قابل بررسی است؛ ازجمله تداوم الگوی فروش مجازی کتاب همزمان با فروش در بخش فیزیکی در قالب برپایی غرفه در مصلی تهران.
فرآیند اجرایی برگزاری سی‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از زمستان ۱۴۰۳ آغاز شد؛ به‌عبارت دیگر برنامه‌ریزی و اجرای این رویداد سه ماهه انجام شد.
در مجموع ۲ هزار و ۳۶۳ ناشر در نمایشگاه حاضر شدند که از این تعداد، هزار و ۵۸۹ ناشر از تهران و ۷۷۴ ناشر نیز از سایر استان‌ها، کتاب‌های منتشر شده پنج سال قبل خود را عرضه کردند. براساس آیین‌نامه، ناشران حاضر در بخش مجازی نمایشگاه مجاز بودند، کتاب‌های ۱۰ سال قبل را عرضه کنند.
نمایشگاه مجازی کتاب تهران، مولود سیاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حفظ نمایشگاه کتاب تهران در زمان شیوع ویروس کرونا است. این شیوه با برقراری وضعیت عادی در کشور حفظ و کنار نمایشگاه فیزیکی ادامه پیدا کرد؛ بنابراین سی‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ششمین تجربه همزمانی دو الگوی نمایشگاهی است.
تداوم الگوی فروش مجازی در نمایشگاه کتاب تهران، براساس اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تلاش برای گسترش عدالت فرهنگی و تسهیل دسترسی اقشار کم‌برخوردار به منابع فرهنگی تفسیر می‌شود؛ علاوه براین نمایشگاه مجازی کتاب، منبع آماری قابل اتکایی به دست می‌دهد برای شناسایی وضعیت کتابخوانی، فروش کتاب، علاقه‌مندی‌ها و از همه مهم‌تر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در مناطق مختلف کشور در بحث حمایتی و ترویجی.
نمایشگاه مجازی کتاب به روایت آمار
براساس آمار در مجموع، ۲ هزار و ۳۶۳ ناشر در بخش مجازی سی‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حاضر شدند. براساس اعلام مجریان برگزاری نمایشگاه، سامانه‌های ثبت‌نام و فروش بخش مجازی اصلاح و هماهنگی با شرکت‌های پُست و تخصیص بن و یارانه ارسال برای اقشار مختلف، برای دوره سی‌وششم نمایشگاه کتاب تهران انجام شده است.
طبق آمار نهایی در مجموع ۴۵۸ میلیارد و ۵۸۸ میلیون و ۸۰۱ هزار و ۹۸۴ تومان، ارزش کتاب‌های فروخته شده بخش مجازی از ابتدای نمایشگاه کتاب تهران است. این رقم همچنین فروش یک‌میلیون و ۸۰۱ هزار و ۵۵۳ نسخه کتاب از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه را نشان می‌دهد.
بررسی‌ها همچنین می‌گوید، کاربران بخش مجازی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نسبت به دوره گذشته یعنی نمایشگاه کتاب سی‌وپنجم، ۷۵ درصد بیشتر کتاب خریدند.
طبق آمار در نمایشگاه سال گذشته مجموع یک‌میلیون و ۲۹ هزار و ۴۵۰ نسخه کتاب از ناشران بخش مجازی خریداری شد، در حالی که امسال این رقم به یک‌میلیون و ۸۰۱ هزار و ۵۵۳ نسخه رسید.
علاوه براین شاخص قیمت کل فروش رشد ۹۷ و ۷ دهم درصدی را نشان می‌دهد؛ به‌عبارت دیگر همان طور که پیش‌تر آمد، قیمت کل فروش بخش مجازی نمایشگاه کتاب امسال برابر است با ۴۵۸ میلیارد و ۵۸۸ میلیون و ۸۰۱ هزار و ۹۸۴ تومان و مجموع فروش نمایشگاه مجازی دوره قبل عدد ۲۳۱ میلیارد و ۹۳۲ میلیون و۲۰۴ هزار و ۲۰۵ تومان بود.
نکته درخورتوجه در بررسی افزایش آمار نمایشگاه مجازی کتاب تهران در شاخص‌های فروش و تعداد نسخه در دوره سی‌وششم، حضور صد در صدی ناشران است؛ درحالی که دو دوره گذشته، محاسبه فروش با آثار مشارکت کتابفروشی‌ها نیز در نظر گرفته می‌شد.
در نخستین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی که سال ۱۳۹۹ و در پی شیوع ویروس کرونا، از سوی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدبیر شد، یک میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۹۹ نسخه کتاب خریداری شد؛ بنابراین با وجود ثبت عدد یک‌میلیون و ۸۰۱ هزار و ۵۵۳ نسخه کتاب در نمایشگاه کتاب سی‌وششم، رشد بیش از ۴۳ درصدی را نشان می‌دهد.
با تکمیل شدن آمارهای سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در شاخص‌های دیگر در بخش مجازی، ازجمله تعداد خریداران، جنسیت افراد، مناطق پرمخاطب از نظر جغرافیایی و تعداد نسخه براساس هر نفر و دیگر شاخص‌ها تحلیل‌های دقیق‌تری درباره دوره جدید نمایشگاه مجازی می‌توان ارائه کرد. در مجموع به نظر می‌رسد، نمایشگاه مجازی کتاب تهران با مزیت‌های فراوان برای مخاطبان ازجمله کاهش هزینه‌های سفر به پایتخت، امکان دریافت رایگان مرسوله نمایشگاهی، امکان خرید در هر لحظه و هر نقطه همچنین بهره‌مندی از یارانه خرید همچنان از مزیت‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به حساب می‌آید.
نظر شما