به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ پس از سال‌ها زمزمه و انتظار، سرانجام شبکه HBO فهرست اولیه‌ای از بازیگران سریال تلویزیونی «هری پاتر» را منتشر کرد؛ پروژه‌ای که اقتباسی جدید از مجموعه رمان‌های محبوب جی. کی. رولینگ خواهد بود. معرفی بازیگرانی چون جان لیسگو در نقش آلبوس دامبلدور، جنت مک‌تیر به عنوان مینروا مک‌گوناگل، پاپا اسیدو در نقش سوروس اسنیپ و نیک فراست در نقش هاگرید، نوید بازآفرینی جهان جادویی هاگوارتز را با رویکردی متفاوت می‌دهد.

اگرچه هنوز نام بازیگران نقش‌های اصلی—هری پاتر، هرمیون گرنجر و رون ویزلی—اعلام نشده، اما همین خبرهای اولیه کافی بود تا دوباره بحث‌ها درباره هنر اقتباس از کتاب به تصویر در فضای رسانه‌ای زنده شود؛ خصوصاً در مورد متنی مانند «هری پاتر» که هم‌زمان به‌لحاظ روایی، تصویری، و فرهنگی، بار بزرگی را بر دوش اقتباس‌گر می‌گذارد.

اقتباس از هری پاتر؛ وظیفه‌ای سنگین یا فرصتی خلاقانه؟

تبدیل یک مجموعه هفت‌گانه با میلیون‌ها مخاطب جهانی به یک سریال تلویزیونی، آن هم پس از تجربه موفق اما به‌شدت شاخصِ نسخه‌های سینمایی، بدون تردید چالشی پیچیده است. از یک‌سو، وفاداری به متنی که در حافظه فرهنگی نسل‌ها حک شده است، برای سازندگان الزام‌آور است؛ از سوی دیگر، رسانه‌ی تلویزیون امکان توسعه روایت و پرداخت جزئیات مغفول‌مانده در فیلم‌ها را فراهم می‌کند. همین موضوع، این اقتباس را به فرصتی استثنایی برای بازاندیشی در ساختار داستانی و شخصیت‌پردازی‌ها تبدیل می‌کند.

در اقتباس سینمایی پیشین، ناگزیر بسیاری از خطوط داستانی فرعی، شخصیت‌های مکمل و لایه‌های روانشناختی حذف یا ساده‌سازی شده بودند. اما قالب سریالی اجازه می‌دهد تا با تمرکز بر هر کتاب در قالب یک فصل، جزئیات بیشتری وارد داستان شود. مثلاً پرداختن به پیچیدگی‌های روابط خانوادگی اسنیپ، دگردیسی‌های شخصیتی دروکو مالفوی، یا ریشه‌های فکری لرد ولدمورت، اکنون می‌تواند به محورهایی مستقل و قوی تبدیل شود.

اقتدار متنی رولینگ و مسأله اقتباس وفادارانه

سریال جدید به‌واسطه نظارت جی. کی. رولینگ به عنوان تهیه‌کننده اجرایی، بیش از گذشته در معرض این پرسش قرار می‌گیرد که آیا اقتباس باید عینیت متن را حفظ کند یا مجال خوانش‌های تازه را فراهم سازد؟ رولینگ همواره بر حفظ ساختار و معناهای بنیادین دنیای جادویی‌اش تأکید داشته؛ اما تجربه اقتباس‌های اخیر موفق مانند «ارباب حلقه‌ها: حلقه‌های قدرت» نشان داده که مخاطب امروز گاهی ترجیح می‌دهد روایت‌هایی خلاقانه، چندصدایی و حتی منتقدانه نسبت به منبع را تماشا کند.

در این میان، چالش اصلی تیم سازنده در ایجاد توازن میان نوآوری و وفاداری است؛ اینکه چگونه داستان‌هایی آشنا را با زبان بصری نو و بیان روایی متفاوت بازگو کنند، بدون آنکه دچار تکرار یا صرفاً بازسازی شوند. انتخاب بازیگران جدید، استفاده از شیوه‌های نوین فیلم‌برداری، جلوه‌های ویژه و طراحی صحنه مدرن، همگی باید در خدمت بازآفرینی «حسی نو» از جهانی آشنا باشند.

اقتباس تلویزیونی در عصر وفور روایت‌ها

تفاوت عمده اقتباس تلویزیونی «هری پاتر» با گذشته در این نکته است که اکنون سریال‌ها در رقابت شدیدی برای جلب توجه مخاطب جهانی قرار دارند. دیگر صرفاً نام برند کافی نیست؛ بلکه کیفیت روایت، پیچیدگی شخصیت‌ها و سبک کارگردانی تعیین‌کننده خواهند بود. بنابراین HBO باید نشان دهد که این اقتباس فراتر از نوستالژی، ظرفیت درگیرکردن نسل جدید را هم دارد.
از سوی دیگر، با گسترش گفتمان‌های فرهنگی پیرامون تنوع، بازنمایی و بازخوانی‌های جنسیتی، نژادی و طبقاتی، امکان دارد سریال جدید در جهت بازتعریف برخی مناسبات سنتی دنیای جادویی گام بردارد. این مسئله هم می‌تواند به سریال غنای اجتماعی بدهد و هم با واکنش‌های محافظه‌کارانه برخی طرفداران سنتی روبه‌رو شود.

در انتظار «جادوی دوباره» یا تکرار طلسم‌های قدیمی؟

در نهایت، اقتباس تلویزیونی «هری پاتر» نه صرفاً تلاشی برای بازخوانی ادبیات کودک و نوجوان، که آزمونی جدی برای فهم اقتباس مدرن در دوران سریال‌سازی است. آیا این سریال موفق خواهد شد دوباره آن حس جادویی را در دل میلیون‌ها بیننده زنده کند؟ یا صرفاً در سایه سنگین فیلم‌های قبلی باقی خواهد ماند؟

پاسخ این سؤال، شاید تا زمان پخش اولین فصل روشن نشود، اما بی‌شک، ورود این پروژه به مرحله اجرا، خودش خبر از اهمیت روزافزون اقتباس‌های ادبی در ساختن جهان‌های چندرسانه‌ای می‌دهد؛ جهان‌هایی که جادو نه فقط در عصای شخصیت‌ها، بلکه در مهارت اقتباس‌گران نهفته است.