محمدقاسمی‌پور نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ درباره ژانرها و گونه‌های دفاع و مقدس گفت: کلمه روایت چیزی است که ما به گونه‌های مختلف روایت داستانی و روایت مستند، سنجاق می‌کنیم. آلکساندرونا الکسیویچ روسی، نویسنده کتاب «جنگ چهره زنانه ندارد» نوبل ادبی ۲۰۱۵ را گرفت و در بیانیه نوبل، ژانر این کتاب را روایت‌نگاری مستند نوشته بودند.

وی ادامه داد: به مدت صد سال جایزه نوبل به رمان تعلق می‌گرفت اما در سال ۲۰۱۵ این جایزه به یک روایت مستند تعلق می‌گیرد. پنج کاری که از او به فارسی ترجمه شده است به صورت مصاحبه و مشاهده میدانی و در مجموع حاصل یک تحقیق میدانی است. برخی دوستان می‌گویند روایتی مستند نداریم و نمی‌شود اما از نظر من داریم. مثلاً در کتاب آقا رسول تک‌تک صحنه‌پردازی‌ها براساس مصاحبه است، نویسنده نهایتاً خوش‌خوان کرده است و همه کسانی که در آن عملیات‌ها بودند آن را تأیید می‌کنند.

قاسمی‌پور عنوان کرد: بعضی‌ها در متد و شیوه تحقیق کلی‌نگر کار می‌کنند چون موفق نمی‌شوند با موضوع و سوژه انس بگیرند و بر اساس داشته‌های کلی جلو می‌روند و می‌گویند این مستند نمی‌شود و داستان باشد بهتر است. یک قالب نگارشی را نمی‌شود حذف کرد وقتی می‌بینیم با توجه به آن قالب کار تولید می‌شد. زندگی‌نامه داستانی تا زمانی که برای نگارش مشترکات داستان، خاطره را مورد استفاده قرار داده باشد، از نظر من مستند است. اما داستان ویژگی‌ای دارد که در خاطره نیست؛ داستان تخیل دارد قریحه و ذوق دارد و نویسنده از تسلط و ذوق ادبی استفاده می‌کند.

این نویسنده مطرح کرد: در بخش مستند بخش انتخاب راوی بسیار مهم است به طور مثال در کتاب «یک محسن عزیز» ما روایت حسین خالقی که کنار شهید محسن وزوایی و متوسلیان ایستاده بود را داریم و در کتاب «هم‌پای صاعقه» روایت شهید همدانی که راننده شهید متوسلیان بوده است را داریم. منتها او همه جوانب را ندیده است بعدهای حسین خالقی خاطره دقیق‌تر را روایت کرده است. روی کلمه روایت تعصبی ندارم چون در همه قالب ها وجود دارد.