به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، ولادت امام على عليه السلام روز جمعه 13 رجب سال سى‏ام عام الفيل در كعبهT يعنى درون خانه خداT اتفاق افتاد. پدر آن حضرت ابوطالب، فرزند عبدالمطلب‌بن هاشم‌بن عبد مناف و مادرشان فاطمه دختر اسدبن هاشم بود، بنابراين حضرت على عليه السلام از هر دو طرف هاشمى نسبند.

حضرت ابوطالب، پدر حضرت علي(ع) و عموي بزرگوار پيامبر خدا(ص) از شخصيت‌هاي نقش‌آفرين صدر اسلام است. او يکي از 10 فرزند عبدالمطلب و خودT از بزرگان مکه و رييس قبيله بني هاشم بود كه سراسر وجودش، سرشار از بخشش، مهرباني و فداکاري در راه آيين توحيدي بود.
 
مادر گرامي حضرت علي(ع) فاطمه دختر اسد، از فرزندان هاشم و از نخستين زناني بود که به پيامبر(ص) ايمان آورد و در دوران کودکي پيامبر(ص)، مدتي سرپرستي او را بر عهده داشت. از اين رو، پيامبر اکرم ضمن تکريم وي با تعبير «مادر» از او ياد مي‌کرد.

پس از اين كه امام علي(ع) در كودكي پدر بزرگوارشان را از دست دادند، حضرت محمد(ص) کفالت ايشان را پذیرفتند و بدین ترتیب در دامان پیامبر(ص) رشد و با اخلاق و روحیات ایشان پرورش يافتند.
 
نخستين پيشواي شيعيان حدود 25 ساله بود که با فاطمه زهرا(س)، دختر نبی اکرم(ص) ازدواج کرد. در غزوات مختلف شرکت جست و از شجاعت اوست که اسلام پای گرفت، چه این که حضرت محمد(ص) در شأن او در رویارویی با عمرو در جنگ احزاب فرمودند؛ «امروز تمام ایمان در برابر تمام کفر قرار گرفته است». امامت ايشان 30 سال به طول انجامید و از این مدت چهار سال و چند ماه بر مردم حکومت کردند. 

آن حضرت در رفتار و شيوه زمام‌داري خود، سيرت پيغمبر اكرم(ص) را داشت و به خلافت خود صورت نهضت و انقلاب داد، به اصلاحات پرداخت و البته اين اصلاحات به‌ضرر برخي از سودجويان تمام مي‌شد، از اين روي عده‌اي از صحابه از جمله،طلحــه، زيبــر، معاويــه و... خون خليفه سوم را دستاويز قرار دادند و سر به مخالفت برداشتند و بناي شورش وآشوبگري گذاشتند.

«ابو تراب» يكي از كنيه‌هاي امام علي(ع) است که کنايه از هم‌نشيني آن حضرت با خاک و سجده‌هاي طولاني ايشان داشت.

یکی از گنجينه‌هاي جاويد و درخشان علم علوي كه از روح بلند پيشواي پرهيزكاران، امير مومنان(ع) سرچشمه گرفته، كتاب گرانسنگ «نهج البلاغــه» است. نهج البلاغــه برگزيده‌اي از خطبه‌ها نامه‌ها و سخنان كوتاه و حكمت‌آميز امام علـي(ع) و قطره‌اي از اقيانوس بيكران معارف الهــي است. مجموعه‌اي نفيس از سخنان زيباي حضرت علي(ع) كه گذشت روزگار نمي‌تواند غبار كهنگي بر آن بنشاند.

علي(ع) در علم و دانش داناترين ياران پيغمبر اكرم(ص) و ساير مسلمانان بودند و نخستين كسي اند در اسلام كه در بيانات علمي خود، در استدلال و برهان را باز و در معارف الهيه بحث فلسفي كردند، در باطن قرآن سخن گفتند و براي نگهداري لفظ قرآن، دستورزبان عربي را وضع كردند و تواناترين عرب در سخنراني به شمار مي‌رفتند. 

علي(ع) در زمان پيغمبر اكرم(ص) و پس از آن، در همه جنگها شركت كردند كه از آن ميان مي‌توان به جنگ‌هاي جمل، ‌جنگ صفين، جنگ نهروان و غزوات و سريه‌ها اشاره كرد.

حضرت علي(ع) در شجاعت ضرب المثل بودند؛ هرگز ترس و اضطراب از خود نشان ندادند و با اين كه بارها ضمن حوادثي مانند جنگ‌هاي احد، حنين، خيبر و خندق ياران پيغمبر اكرم(ص) و لشكريان اسلام لرزيدند يا پراكنده شدند، اما حضرت علي(ع) فرار نكردند و هرگز پشت به دشمن نكردند و هيچ وقت حاضر نشدند كه كسي از مردان جنگي دشمن با وي درآويزد و جان به سلامت برد. با كمال توانايي، ناتوانان را نمي‌شكستند و فراريان را دنبال نمي‌كردند، شبيخون نمي‌زدند و آب به‌روي دشمن نمي‌بستند. 

حضرت علي(ع) با همه وجود و خالصانه، از حريم دين خدا حمايت كردند و لحظه‌اي در آسايش نبودند؛ به ويژه در ايام پر مخاطره حكومت عدل گسترشان كه نظير آن وجود نداشت. پيامبر اكرم(ص) حضرت علي(ع) و خودشان را از يك شجره مي‌دانستند و مي‌فرمودند؛ «من و علي پدر اين امت هستيم من شهر علم هستم و علي درب آن».

حضرت علي(ع) شب نوزدهم ماه مبارك رمضان سال 40 هجري ضربت خوردند و شب بيست و يكم به شهادت رسيدند. 

درباره كرامت‌ها و اقدامات بزرگي كه امام علي(ع) در طول زندگي و زمامداري‌شان انجام داده‌اند، كتاب‌هاي فراواني تأليف شده اند، برخي از مهمترين اين آثار كه در سال‌هاي اخير منتشر شده‌اند، عبارتند از:

ـ امام علی(ع) و هنر/ جواد محدثی/ دانش و اندیشه معاصر/ 1381

ـ زندگی شخصی امام علی(ع)/ محمدرضا امیری/ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی/ 1381

ـ در خلوت علی(ع)، زیباترین سروده‌های پارسی در مقام علی(ع)/ رضا معصومی/ حافظ نوین/ 1381 

ـ حضرت امام علی(ع)/ سیدمهدی آیت اللهی، علی مظاهری/ جهان آرا/ 1381 

ـ آیه‌ها و قصه‌ها، مهم ترین آیات قرآنی پیرامون امیر مومنان(ع)، ویژه جوانان و نوجوانان/ محمدعلی کریمی نیا/ جمال مهدی(عج)/ 1381

ـ عروسی مهر و ماه، ماجرای ازدواج امیر مومنان علي(ع) و فاطمه زهرا(ع) آموزگاران راستین عشق و محبت/ غلامرضا حیدری ابهری/ الهادی/ 1382

ـ امیر بر مومنان، در بیان اختصاص لقب امیرالمومنین، به امام علی بن ابی‌طالب/ مهدی واحدیان درگاهی/ یوسف فاطمه(ع)/ 1382

ـ سیره دفاعی امام علی(ع)/ دبیرخانه همایش تبیین سیره دفاعی امام علی(ع)/ دفاع/ 1382 

ـ جهان بینی امام علی(ع) در خطبه اول نهج البلاغه، درسهای حضرت آیه الله حاج شیخ زین العابدین قربانی لاهیجی/ محمدعلی قربانی/ سایه/ 1382

ـ شناخت امیرالمومنین(ع)/ سیدعباس قمربنی هاشمی/ آزاد اندیشان/ 1382 

ـ پیام حضرت امیرالمومنین(ع)/ ولی الله اسفندیاری/ شمیم گل نرگس/ 1382 

ـ خورشید کعبه، نگرشی به زندگی سیاسی امیر مومنان علی(ع)/ محمدجواد طبسی، رضا مصطفی لو/ مدین/ 1382 

ـ مرثیه‌های آسمانی، امام علي (ع) در آینه شعر امروز ایران، آسمانی ترین اشعار به مناسبت ولادت، عید.../ محمدعلی صفری/ امامت/ 1382 

ـ امام علی (ع) و عرفان/ عبدالرضا میناگر/ شمیم کوثر/ 1383

ـ پرواپیشگان در کلام امیر مومنان(ع)/ حسین غفاری ساروی، نورالله طبرسی/ شوق/ 1383

ـ امام علی(ع)/ مهدی نیکخو/ دار الثقلین/ 1383 

ـ صحیفه امام علی(ع)/ جواد قیومی اصفهانی/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی/ 1383

ـ گفتار حضرت علی(ع)/ محمدحسین شریف موسوی/ جیحون / 1384 

ـ حیات پاکان؛ داستان هایی از زندگی پیامبر اکرم، امیر مومنان و حضرت فاطمه(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم / 1384

ـ پیمان و پایداری خلافت الهی امیر مومنان(ع) و چگونگی مواجهه با آن/ عبدالعلی موحدی/ رادنگار / 1385

ـ زندگانی امام علی(ع)/ حجت الله اکبری/ مشهور/ 1385 

ـ جوانی امام علی(ع)/ محمود مدانلوجویباری (به اهتمام)/ نبوغ / 1385 

ـ چکیده‌ای گویا از جاذبه و دافعه علی(ع) به انضمام 20 حدیث/ حکمت احمد حاجی/ دانشوران رشید/ 1385 

ـ در مکتب امیر مومنان امام علی‌بن ابیطالب(ع)/ علی قائمی امیری/ پیام مقدس/ 1385

ـ جلوه ولایت؛ گزارش و تحلیلی از زندگانی امیر مومنان علی(ع)/ عذرا انصاری/ بوستان کتاب قم/ 1386

ـ مدینه المعاجز؛ پانصد و چهل و شش فضائل و کرامات از امام علی (ع)/ سیدهاشم بحرانی، سیدغریب عساکره مجد (مترجم)/ ارمغان یوسف/ 1386 

ـ امام علی(ع) اقیانوس بیکرانه/ محمد حقیقت خواه، فاطمه سلمی (ویراستار) / پیام کلیدر / 1386

ـ استراتژی نظامی امام علی(ع)/ سیدمحمدصادق فیض/مهر/ 1386

ـ فضائل امام علی(ع)/ محمدجواد مغنیه/ دار الکتاب اسلامی / 1386

ـ امام علی‌بن ابی طالب(ع)؛ تاریخ تحلیلی نیم قرن اول اسلام، طلوع خورشید/ عبدالفتاح عبدالمقصود، سیدمحمدمهدی جعفری (مترجم)/شرکت سهامی انتشار / 1386

ـ حضرت امیرالمومنین علی(ع)/ لطیف راشدی، محمدرضا راشدی/ لاهوتیان/ 1386

ـ دیوان حضرت علی(ع)/ محمدجواد نجفی (مترجم)/ ارس / 1386

ـ امیرالمومنین(ع)/ سهیلا صلاحی اصفهانی/ مرکز بازآفرینی معارف دینی شهر آفتاب/ 1387 

ـ سیمای علی(ع) به روایت اهل سنت/ علامه سیدهاشم بحرانی/ مهام / 1378

ـ اثبات ولایت امام علی(ع) به روایت اهل سنت/ علی پاکروان/ نی نگار/ 1387 

ـ در مکتب امیرالمومنین(ع)/ علی قائمی امیری/ امیری/ 1387

ـ طب امام علی(ع)/ عبدالحسین جواهری، محمد صالحی (مترجم)، علی اصغر عبدالهی (ویراستار)/ دنیای کتاب/ 1387

ـ صحیفه امام علی(ع)/ جواد قیومی اصفهانی (مترجم)/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی/ 1387 

ـ مصحف امام علی(ع)/ سیدمحمدعلی ایازی/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات/ 1387

ـ حکومت امام علی(ع)/ حسن زین، امیر سلمانی رحیمی (مترجم)، حمیدرضا آژیر (ویراستار)/ بنیاد پژوهش‌های اسلامی/ 1387 

ـ جاذبه و دافعه علی (ع)/ مرتضی مطهری/ صدرا / 1387

ـ علی زیباترین سروده هستی/ مصطفی چمران، مهدی چمران (گردآورنده)/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی/ 1387

ـ امام علی علیه السلام از ولادت تا شهادت/ سیدمحمدکاظم قزوینی، علی کرمی (مترجم)/ دلیل ما/ 1387

ـ امام علی (ع) صدای عدالت انسانی/ جورج جرداق، سیدهادی خسروشاهی (مترجم)/ بوستان کتاب قم/ 1387

ـ امام علی(ع) در شعر فارسی؛ از ولادت تا امامت/ محمد صحتی سردرودی/ پرتو خورشید / 1387 

ـ خلاصه کتاب علی از زبان علی یا زندگانی امیر مومنان علی(ع)/سیدجعفر شهیدی، حمیدرضا جوادی (تلخیص)/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی/ 1387 


ـ گفتار علوی، کردار علوی؛ داستان هایی از سیره امیر مومنان علی(ع) در عرصه کار/ رویا قربانی، علی پاک، احمد نقی پوران، مهدی رضایی جهد کن/ کتاب مسافر/ 1387

ـ امام اول؛ زندگینامه امام علی(ع)/ امیرحسین فردی/ مدرسه / 1387
ـ همای رحمت؛ امام علی(ع)/ سیما بروجردی (تصویرگر)، عباسعلی سپاهی یونسی (شاعر)/ انصار/ 1387

ـ امام علی(ع) و هنر / جواد محدثی/ کانون اندیشه جوان/ 1387

ـ کیمیای سعادت در کلام ولایت؛ اصول و مبادی عرفان در سخن امیر مومنان و تجلی آن در سخن عارفان/ محمد رشید/ دانشوران رشید /1387