جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲ - ۱۷:۱۴
از سلسله نشست‌های هفته دفاع مقدس تا گفت‌وگوهایی از ژانر و گونه در در ادبیات پایداری

در این هفته سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران با توجه به هفته دفاع مقدس، هفته پرکاری درخصوص اخباری از نقد و بررسی و رونمایی کتاب‌های این حوزه داشت همچنین گزارشاتی از همایش «نام‌ها و یادها» و روزشمار جنگ تحمیلی هم منتشر شد.

در هفته‌ای که گذشت، سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در حوزه‌های مختلفی پوشش خبری و رسانه‌ای داشت که گزارش آن به اختصار بیان می‌شود.


به مناسبت هفته دفاع مقدس در گفت‌وگویی با گلعلی بابایی مطرح شد: 
در ادبیات دفاع مقدس معضل ثابت نبودن ژانر داریم/ نمی‌شود از ناشر خواست طبق آیین‌نامه کتاب چاپ کند

در خصوص نویسندگی در ژانر دفاع مقدس و معضل پایبند نبودن به آن، ما در ژانر دفاع مقدس چند گونه داریم، گونه مستند، داستان، تاریخ، تاریخ شفاهی و خاطره. آنچه شاید مدنظر شما نیز باشد، همین گونه زندگی‌نامه‌هاست که مستند است و مستند داستانی، همین مستند داستانی گونه‌ای است که برای افراد خیلی خوب جا نمی‌افتد، اگر مستند است پس داستانش چیست!؟ بعد کتاب را که تورق می‌کنیم، می‌بینیم همان داستان است، نه منبع و رفرنسی دارد، نه تاریخی، نه زمان و مکان. همه موارد مجهول است. تنها یک سیر داستانی روایت می‌کند. 

سردار محمد درودیان در یادداشتی برای ایبنا نوشت: نقدی بر رویکرد و روش‌شناسی مطالعات جنگ ایران و عراق

هم اکنون حوزه پژوهشی جنگ ایران و عراق به دلیل موضوع جنگ، مأموریت سازمانی نیروهای مسلح در جنگ، در اختیار داشتن اسناد و همچنین برخی وجوه امنیتی، فرهنگی و مالی، به‌صورت اختصاصی در اختیار نیروهای مسلح قرار دارد. با این توضیح، این پرسش وجود دارد که؛ جهت‌گیری پژوهشی نیروهای مسلح در حوزه مطالعات جنگ ایران و عراق، از چه مشخصه‌ای برخوردار است؟ پرسش مورد نظر را در ادامه، با اشاره به مشخصه‌های حوزه پژوهشی جنگ ایران و عراق، کارکرد و کاستی‌های آن، بررسی خواهم کرد.

اقدامات ارتش جمهوری اسلامی به نمایش گذاشته می‌شوند

سردار سرتیپ دوم پاسدار محمد قاسم ناظر مدیر عامل موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در مراسم گرامیداشت عملیات کمان ۹۹ اظهار داشت: ما در یکی از تالارهای موزه دفاع مقدس اشاره‌ای به این عملیات داریم و برای مخاطبین این عملیات را شرح می‌دهیم و این آمادگی را داریم که تلاش‌ها و اقدامات بسیار موثر و مفید ارتش جمهوری اسلامی در موزه ملی دفاع مقدس بیش از پیش به نمایش بگذاریم.

گزارشی از روزهای نخست جنگ و عملیات کمان ۹۹؛
بغداد به لرزه افتاد / عملیات بزرگ هوایی در دومین روز جنگ تحمیلی

دست‌درازی بعثی‌ها به مناطق مرزی ما، از چند هفته مانده به پایان تابستان شروع شده بود، اما حمله هوایی آنان به فرودگاه‌ها و پایگاه‌های هوایی کشور ما، در سی‌ویکمین روز شهریور ماه به شروع رسمی جنگ منجر شد. عملیاتی که آن روز به اجرا گذاشتند عملیات گسترده‌ای بود و آنان مصمم به نابودی کامل و قطعی نیروی هوایی ما، و به اصطلاح خودشان «شکستن کمر ایران» بودند. به روایتی «صدام در رویای تکرار همان چیزی بود که روز پنجم ژوئن ۱۹۷۶روی داد. در آن روز نیروی هوایی اسرائیل شصت‌وپنج درصد از هواپیماهای مصر را روی باند فرودگاه‌ها از بین برده بود. بعد اسرائیلی‌ها جنگ را شش روزه از کشورهای متحد عربی برده بودند.»

دوم مهر، روزی برای قدردانی از مجاهدت‌های کادر درمان؛
چند عنوان کتاب با موضوع شهدای مدافع سلامت

درباره نقش‌آفرینی کادر درمان در روزهای دشوار جنگ تحمیلی، می‌توان از چند عنوان کتاب نام برد. یکی از آن‌ها کتاب «سرداران سوله» کاری از فاطمه دهقان نیری است و عنوان فرعی «خاطرات پزشکان از هشت سال دفاع مقدس» روی جلد آن دیده می‌شود که به خوبی محتوای کتاب را تبیین می‌کند. همچنین سید عباس فروتن، در کتاب «روایتی از تاریخ پزشکی دفاع مقدس» از مجاهدت‌های کادر درمان در دوران جنگ می‌نویسد و آن حادثه بزرگ را با محوریت پزشکان و پرستاران مرور می‌کند. درباره شهدای سلامت، که در روزهای جولان بیماری کووید۱۹ و همه‌گیری کرونا جان‌شان را فدا کردند نیز چند عنوان کتاب ارزشمند تألیف شده است که از میان‌شان می‌توانیم کتاب «پرواز تا بهشت» را نام ببریم.

در نشست نقد و بررسی کتاب «سرداران ایرانی؛ از کوروش تا سلیمانی» مطرح شد؛ دفاع مقدس ملی‌ترین جنگی بود که در تاریخ ایران اتفاق افتاده است/ این کتاب نشان می‌دهد چقدر از ارزش‌های دفاع مقدس فاصله گرفته‌ایم

نشست نقد و بررسی کتاب «سرداران ایرانی؛ از کوروش تا سلیمانی» از سلسله نشست‌های هفته دفاع مقدس با همکاری شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، روز دوشنبه (۳ مهر ۱۴۰۲) در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. محمدباقر رجبی دوانی نویسنده کتاب و علی‌محمد طرفداری ایران شناس و پژوهشگر تاریخ در این نشست حضور داشتند.
محمدباقر رجبی دوانی در نقد و بررسی کتاب «سرداران ایرانی؛ از کوروش تا سلیمانی» گفت: چقدر رزمندگان به مسئولین تذکر دادند و ابراز نگرانی کردند از حفظ نظام، ما نباید گذشته خود را فراموش کنیم. این کتاب را اگر مطالعه کنیم خواهیم دید خیلی از آن دوران فاصله گرفتیم و باید از دست آوردهای دفاع مقدس پیروی کنیم.

در نشست نقد و بررسی کتاب «برادر احمد» مطرح شد: نخواستیم حاج احمد را بدون نقص و شکست‌ناپذیر تعریف کنیم


نشست نقد و بررسی کتاب «برادر احمد» دوشنبه (۳ مهر ۱۴۰۲) در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. علی اکبر مزدآبادی، نویسنده و حمید داوودآبادی پژوهشگر و محقق از سخنرانان این نشست بودند.
حمید داوودآبادی گفت: ما وقتی ۲۷ سال پیش مصاحبه کردیم نخواستیم مصاحبه‌ها با نگاه امروز  و تغییر عقاید افراد یا فراموش کردن آن‌‌ها عوض شود. صاحب اثر من و آقای صمدی هستیم چون آن زمان هم مطرح کرده بودیم که ما این‌ها را جمع کردیم. مصاحبه‌هایی که ۲۷ سال پیش انجام شد بسیار واقعی بود، راست بود، اغراق نداشت، تلطیف نشده بود هر آنچه که بود منتقل شد، نخواستیم حاج احمد را بدون نقص و یک غول شکست ناپذیر تعریف کنیم.

در گفت‌وگویی با مرضیه نظرلو؛ نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات پایداری منتشر شد: تمام مبارزات مردم ایران علیه ظلم ادبیات پایداری محسوب می‌شود/ به‌هم‌ریختگی گونه‌های ادبیات دفاع مقدس در سال‌های اخیر

در ادبیات پایداری برخی نامگذاری‌ها صحیح نیست و اگر قرار باشد کاری را  به صورت اصولی انجام دهیم باید این نامگذاری‌ها تغییر کند. در ادبیات چیزی به نام مستند داستانی اشتباه است و دلیل آن بسیار علمی است چرا که مستند یعنی چیزی که دارای سند و مدرک واقعی یا تاریخی است. ما به کاری مستند می‌گوییم که این ویژگی‌ها را داشته باشد. اما داستان یعنی ساخته و پرداخته شده ذهن، یعنی یک نویسنده بر اساس تخیل خود می‌نویسد عنصر اصلی آن تخیل است و آن را از تمام کارهای دیگر متمایز می‌کند. وقتی عنصر اصلی داستان تخیل است و عنصر اصلی مستند سند و مدرک واقعی این دو هیچ ربطی به هم ندارند پس چگونه است که ما گونه‌ای با عنوان مستند داستانی داریم یعنی دوتا چیزی که هیچ ربطی به هم ندارند را به‌عنوان یک گونه معرفی کردند و این به دلیل آگاهی نداشتن درباره کلمات است.

گزارشی از داستان شهر کوچکی که به دفاع ایستاد؛
نبرد بستان، مقاومت مردمی در هفته نخست جنگ

عراقی‌ها بعد از عبور از مرزهای جنوب غربی کشور ما، در مسیر پیشروی به سوی سوسنگرد، در بستان با مقاومت جانانه مدافعان این شهر مواجه و چند روزی متوقف شدند. این توقف، آن‌هم در شهری کوچک در محاسبات‌شان جایی نداشت و از این‌رو برای شکستن مقاومت بستانی‌ها، عملیاتی سنگین و گسترده را به اجرا گذاشتند. ناگفته نماند که دشمن حتی پیش از شروع رسمی جنگ، در تابستان ۱۳۵۹، چند اقدام تروریستی و تخریبی در بستان انجام داده و – حداقل به زعم خودش – میان مردم آنجا رعب و هراس ایجاد کرده بود. بستان، شهر کوچکی بود که با یورشی بزرگ مواجه شد. دشمن با همه داشته‌هایش به جنگ آمده بود و نقشه‌های شومی در سر داشت. اما مردم به دفاع ایستادند و محاسبات متجاوز را به‌هم ریختند.

در اولین شماره از نشست بررسی کتاب «یاران دبیرستان»؛ «یاران دبیرستان»؛ کتابی جامع درباره یکصد شهید دبیرستان سپاه تهران

کتاب «یاران دبیرستان» مجموعه خاطراتی از شهدای دبیرستان سپاه تهران معروف به «مکتب امام صادق» است که به نویسندگی داود عطائی کچویی و علیرضا اشتری توسط نشر مرز و بوم روانه کتابفروشی‌ها شده است. این کتاب عرض ارادتی به ۱۰۱ شهید دبیرستان سپاه است؛ دبیرستانی که روزگاری در محل لانه جاسوسی سابق آمریکا آغاز به کار کرد.

در نشست نقد و بررسی کتاب «آقا رسول» مطرح شد؛ جدی‌ترین آسیب در ادبیات پایداری، درهم‌آمیختگی و تشتت سبک نگارشی است

نشست نقد و بررسی کتاب «آقا رسول» سه‌شنبه (۴ مهر ۱۴۰۲) در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
محمد قاسمی‌پور محقق و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس گفت:جدی‌ترین آسیب در ادبیات پایداری درهم‌آمیختگی و تشتت سبک نگارشی است. نویسنده نمی‌توانند در یک سبک بماند. وقتی می‌گوید رمان در رمان بماند. وقتی می‌گوید خاطره در خاطره بماند. مختصاتی در ادبیات داستانی داریم مانند توصیف که در کار مستند هم مشابه است. پیشینه نویسنده که داستان نویس بوده است در کار تاثیر گذاشته است. یک تلنگر و تذکری که مدام به نویسنده می‌گفتند این بوده که مواظب باش کار را داستانی نکنی و مستند بنویسی.


رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در پنجمین دوره مراسم «یادها و نام‌ها» مطرح کرد؛ رویکرد مرکز، حرکت در جهت تحقق مطالبه صدبرابری شدن آثار دفاع مقدس است

مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مطرح کرد: رویکرد و برنامه مرکز، حرکت در جهت تحقق مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینۀ صدبرابری آثار دفاع مقدس است. در این راستا می‌توان گفت ظرفیت و توان مرکز در صورت تأمین اعتبار، از انتشار یک اثر در هر ماه، در پنج سال گذشته، به انتشار یک اثر در هر دو روز، خواهد رسید. بر همین اساس، تا پایان سال جاری، در حوزۀ مطالعات نظامی، ۶۶ اثر جدید منتشر و ۸۵ پروژه جدید آغاز خواهد شد. کتب منتشرشده در این حوزه شامل ۲۲ کتاب نبردی، ازجمله: کتاب‌های عملیات‌های کربلای5 و والفجر۸، و ۱۲ اطلس جدید، ازجمله: اطلس‌ نبردهای قرارگاه رمضان، اطلس نبردهای شرق بصره و اطلس نبردهای لشکرهای ۸، ۱۴، ۳۳ و ۲۱ خواهد بود.

کتاب «دانش در مصاف» رونمایی شد؛ تلاش جهادانشگاهی در مسیر دغدغه‌سازی اجتماعی

نویسنده کتاب «دانش در مصاف» گفت: مستندات زیادی داریم که نشان می‌دهد چطور جهاد دانشگاهی فضای اجتماعی را به سمت دغدغه‌ها پیش برده، امکانات و نیروها را تامین کرده‌است. در حوزه فرهنگی هم چه در داخل و چه خارج بحث جنگ روانی را در جهاد جلو می‌برند و این کتاب ثمره بخشی از  این تلاش‌ها را به تصویر کشیده است.


مهر ماه ۱۳۶۰ و حرکت به سوی آبادان؛ عملیات ثامن الائمه، نکته‌ها و کتاب‌ها

برای پرداختن به عملیات ثامن الائمه، از کتاب «جنگ؛ بازیابی ثبات» که پژوهش سترگی از محمد درودیان و کاری از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است شروع می‌کنیم. در این کتاب می‌خوانیم که در هفته‌های منتهی به عملیات، بسیاری از رسانه‌های غربی مدعی ایجاد بن‌بست در میدان نبرد بودند و در تحلیل و تفسیرهای خودشان می‌گفتند اکنون نه عراقی‌ها جسارت و شرایط و توانایی پیشروی بیشتر در خاک ایران را دارند و نه ایرانی‌ها قدرت آزادسازی مناطقی را که به دست عراقی‌ها اشغال شده است در خودشان می‌بینند...
عملیات ثامن الائمه، نبردی بسیار مهم در جنگ تحمیلی بود و با هدف شکستن محاصره آبان به اجرا درآمد. پیروزی ما چنان برای ناظران بیرونی غیرمنتظره بود که در ابتدا، خبر ما درباره شکستن محاصره آبادان را باور نمی‌کردند.


نشست نقد و بررسی کتاب «سرباز روز نهم» برگزار شد

نقد و بررسی کتاب «سرباز روز نهم» در حالی برگزار شد که رضا مجدی مدیرعامل باغ کتاب تهران از محمد صدرزاده، پدر شهید و پریسا وزیرلو، پژوهشگر این کتاب تقدیر و تشکر کرد. در این نشست، پدر شهید به بیان خاطراتی از مصطفی صدرزاده پرداخت و پژوهشگر کتاب نحوه شکل‌گیری «سرباز روز نهم» را شرح داد.

یاسر احمدوند در دیدار با ایثارگران مطرح کرد؛ در حال حاضر مهم‌ترین نکته در خصوص مسئله جنگ پاسخ دادن به شبهات است

شاید مهم‌ترین نکته در خصوص مسئله جنگ پاسخ دادن به شبهات در این حوزه است. 
 این روزها شبهه‌هایی مطرح می‌شود برای نسل جوان که باید پاسخ داده شود. کسی که مسئله دارد، سوال دارد، در دانشگاه، خانواده گفت‌وگو کنیم، وقت بگذاریم، فضایی فراهم کنیم که این شبهات رفع شود.
جنگ فلسفه و استدلال دارد البته ممکن است خطاها و اشتباهاتی وجود داشته باشد که در جنگی با این عظمت طبیعی است. وظیفه همه ما این است مطالعه کنیم و نسبت به جنگ پاسخگو باشیم. 

در پنجمین همایش «یاد‌ها و نام‌ها»؛ سرلشکر سلامی: دفاع مقدس گزینه‌های نظامی روی میز دشمن را باطل کرد

فرمانده کل سپاه گفت: آنچه در دفاع مقدس اتفاق افتاد، شاید دیگر تکرار نشود. دفاع مقدس در مجموعه جنگ‌های‌ متعارف و معمول جهان بی‌نظیر است؛ عبور از میادین مین، کانال‌های پر از سوخت، بارش گلوله‌ها و تراکم دشمن، عبور از اروند و شکستن خط کربلای ۴ و ۵، فتح‌المبین و عبور از هور، هیچ‌یک از این صحنه‌ها در تاریخ تکرار نخواهد شد؛ چون آن جنگ نقطه تمرکز تمامی تدابیر عالم بود و همه انگیزه‌های قدرت‌های شیطانی و حمایت جهانی و عملیات روانی عالم‌گیر، در حصر اقتصادی قرار دادنِ ما در هیچ جنگی سابقه نداشته و ندارد.


در گفت‌وگوی ایبنا با مرتضی قاضی مطرح شد: نرم‌افزار تمدن‌سازی نظام اسلامی الگوگرفتن از بحث دفاع مقدس است/ نویسندگان شفاف بگویند چه کاری به دست مخاطب می‌دهند

اساسا حوزه دفاع مقدس به جهت میراث ارزشمندی که دارد و به جهت توجهاتی که به آن وجود دارد حساسیت هم دارد جزو گفتمان‌های اصلی نظام جمهوری اسلامی است چون این نگاه وجود دارد که نرم افزار تمدن سازی نظام اسلامی الگو گرفتن از بحث دفاع مقدس است. وقتی برمی‌گردیم و به گذشته نگاه می‌کنیم،  تنها جایی که می‌درخشد، به جهت شهدای ارزشمندی که تقدیم کردیم و پیوند زمین و آسمان و آن تقدسی که شهید آوینی برای دفاع مقدس توصیف می‌کرد دفاع مقدس است.
لذا مسئله تحریف در آن خیلی پیچیده‌تر است و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند تا جایی که مرکز حفظ آثار از تحریف‌کنندگان شکایت می‌کند.

دومین شماره از نشست بررسی کتاب «یاران دبیرستان» منتشر شد؛ شهدا نقطه اتصال ما به آرمان‌هایشان هستند/ ثبت خودجوش خاطرات شهدای دبیرستان سپاه

قاسم امینی مجری طرح کتاب «یاران دبیرستان» گفت: دلیل دیگر اینکه یک دوران طلایی از زندگی ما و تاریخ کشور با دوستان شهیدمان گره خورده و آنها نقطه اتصال ما با خانواده‌هایشان و آرمان‌هایمان هستند، مگر می‌شود این بخش مهم از زندگی را فراموش کرد و یا از راه و آرمانی که با آنها در آن مسیر پای نهادیم، چشم‌پوشی کنیم؟

در رونمایی «در فاصله دو بوسه» مطرح شد؛ اخلاص بارزترین ویژگی شهید حداد عادل بود/ میدان عمل و نظر همزمان در شهید مجید

غلامعلی حداد عادل نویسنده کتاب گفت: فلسفه اسم در فاصله دو بوسه این است که تار و پود کتاب علم و عشق من به این شهید است، بوسه اولین و واپسین از زمان تولد تا زمان خاک شدن شهید بود و من اولین و آخرین بوسه را به صورت این شهید زدم و این کتاب فاصله این دو بوسه بود. معیار نوشتن کتاب این بود چیزی را بیاورم که اطلاع آن برای جوانان مفید باشد تا این جوان الگوی تراز انقلاب اسلامی باشد. وجود این شهید افتخار خانواده ماست و مثل چلچراغی خانه ما را روشن کرده است. ما هیئتی با نام ۷ مهر تشکیل دادیم تا هر ماه راه و یاد این شهید را زنده نگه داریم.

سالروز شهادت پنج فرمانده در سقوط هواپیمای سی ـ ۱۳۰؛ داستان هواپیمایی که به مقصد نرسید

هواپیما از اهواز راهی تهران بود، اما نزدیک مقصد، دچار نقص فنی شد و سقوط کرد. گویا از هفتاد و هفت نفری که سرنشین آن بودند، فقط نوزده نفر زنده ماندند. آنچه اهمیت و تلخی این سانحه هوایی را بیشتر می‌کرد این بود که نام چند نفر از بهترین فرماندهان نظامی ما در فهرست مسافران پرواز دیده می‌شد. همگی آنان در این حادثه به شهادت رسیدند. نوشته‌اند که آن‌ها عازم تهران بودند تا خبر موفقیت عملیات ثامن‌الائمه و عقب راندن دشمن از اطراف آبادان را به امام خمینی(ره) برسانند و درباره آنچه خودشان شخصاً به چشم دیده‌اند و تجربیاتی که از این نبرد پیروزمندانه کسب کرده‌اند با امام صحبت کنند.

به مناسبت هفتم مهر، روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی؛ نگاهی به چند عنوان کتاب با موضوع زندگی آتش‌نشان‌ها


کتاب‌هایی هم که درباره آتش‌نشانان وجود دارد، با محوریت این حادثه و مردان درگیر در آن روایت می‌شود. از جمله این کتاب‌ها، می‌توانیم از کتاب «بهنام» یاد کنیم که داستان زندگی اولین آتش‌نشان آسمانی پلاسکو، بهنام میرزاخانی است و قصه‌های آن از زبان نزدیکان و خانواده و تمامی کسانی که او را تا حدودی می‌شناختند روایت می‌شود. این کتاب به قلم محمد قنبری تألیف شده است. 
همچنین «ابراهیم در پلاسکو» که یادنامه‌ای برای شهدای آتش‌نشان و نوشته محبوبه زارع است، داستان حماسه آتش‌نشان‌هایی است که در پلاسکو، در حین انجام مأموریتی سخت جان باختند و آخرین عملیات‌شان، نقطه تجلی ایثارشان شد.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها